چوب واسطه‌ها لای چرخ اشتغال روستایی

یکی از مواردی که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند، «رسیدگی حقیقی به روستاها از جمله ایجاد صنایع روستایی» بود که آن را حلال برخی مشکلات از جمله حاشیه‌نشینی و مفاسد ناشی از آن خواندند و گفتند: ایجاد امکاناتِ رفت و آمد و انتقال راحت محصولات روستاها برای روستاییان، بسیار مهم است.

در همین زمینه، کارشناسان و اقتصاددانان معتقدند با توجه به بحران بیکاری در کشور و هزینه بالای ایجاد شغل در صنایع بزرگ، دولت باید به شیوه کم‌خرج اشتغال‌زایی در مناطق روستایی توجه کند. در همین راستا از چند ماه پیش لایحه‌ای برای برداشت 5/1میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی به منظور اشتغال‌زایی در مناطق روستایی به مجلس ارائه شد که کارشناسان پیشنهاداتی برای مثمرثمر شدن این لایحه به جام‌جم ارائه کردند.

حذف دلال از روستا تا بازار

عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس به جام‌جم گفت: مقام معظم رهبری با درایتی بالا نسبت به تامین و ایجاد مشاغل روستایی تاکید کردند و از آنجا که دولت هم در رقابت‌های انتخاباتی خود اعلام کرده قصد دارد 5/1میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی را برای ایجاد شغل در روستاها برداشت کند، تصمیم گرفته‌ایم با همکاری دقیق با مسئولان دولتی این مبلغ را در جهت ایجاد شغل روستایی هزینه کنیم.

عزیزی تاکید کرد: تلاش مجلس این است که با استفاده از تجارب گذشته به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که این منابع در اختیار افراد به صورت خُرد قرار نگرفته و صرفاً در جهت ایجاد مشاغل به صورت زیرساختی و اصولی هزینه شود چون اگر بازهم منابع صندوق توسعه ملی در اختیار متقاضیان به صورت فردی قرار گیرد نه تنها نتیجه‌ای مناسب با آنچه مقام معظم رهبری در نظر دارند، ایجاد نمی‌شود بلکه شاهد هدررفت آن خواهیم بود.

وی تصریح کرد: بهترین سرآغاز برای استفاده از این منابع در ایجاد راه‌ها و دسترسی روستاییان به بازارهای منطقه‌ای برای ارائه محصولات خود است به صورتی که می‌توان با احداث جاده‌های مناسب و ایجاد شرکت‌های حمل و نقل برای آنها متناسب با تولیداتشان امکان دسترسی جوامع روستایی به بازار فروش را فراهم کرد که نتیجه آن، حذف دلال‌ها خواهد بود.

مهاجرت معکوس

اسدالله عباسی، عضو هیات رئیسه مجلس هم درباره راه‌های توسعه اشتغال‌زایی در روستاها به خبرنگار جام‌جم گفت: اشتغال در روستاها یکی از مهم‌ترین نکاتی است که مقام معظم رهبری بارها به آن اشاره کرده‌اند به این دلیل که این کار نه‌تنها باعث افزایش قدرت معیشتی آنها خواهد شد بلکه می‌تواند در مهاجرت معکوس از شهرها به روستاها نیز بسیار کارآمد باشد.

عباسی در ادامه تاکید کرد: در این زمینه برداشت مبلغی از صندوق توسعه ملی گرچه می‌تواند برای آبادانی و رونق کسب‌وکار در روستاها مفید باشد اما نباید فراموش کنیم که این مبالغ باید به صورت هدفمند و کانالیزه هزینه شود که مجلس با مصوبه اشتغال روستایی که یک فوریت آن تصویب شده است قصد هدایت آن را دارد.

عباسی معتقد است: اگر زیرساخت‌های تولید و اشتغال را در روستاها داشته باشیم قطعا روند مهاجرت معکوس ایجاد خواهد شد و هدف نهایی اشتغال روستایی به دست خواهد آمد. چون دولت می‌تواند با تشکیل تعاونی‌ها یا سازمان‌های مختلف، محصولات محلی را خریداری کرده و در بازارهای هدف به فروش برساند تا دستاورد اقتصادی روستاییان افزایش یافته و در منطقه ساکن باشند.

تولید از روستا شروع می‌شود

دکتر عبدالمجید شیخی، اقتصاددان هم در این باره به خبرنگار ما گفت: پولی که قرار است از صندوق توسعه ملی به منظور اشتغال روستایی برداشت شود به دلیل نداشتن برنامه مشخص و مدون در زمینه تعریف شغل، غیرضروری است و دولت برای حل مشکل بیکاری در روستاها باید به فکر آباد کردن این مناطق و ساخت مسکن روستایی باشد.

وی با اشاره به این‌که برخی طرح‌های دولتی در زمینه اشتغال تنها رفع تکلیف محسوب می‌شود، افزود: اگر محور فعالیت اشتغال، توسعه روستاها باشد مشکل اقتصاد حل خواهد شد اما متاسفانه 80 درصد توان دولت در بخش مقابله با ازدحام شهری هزینه می‌شود در حالی که می‌توان با اختصاص این توان به بخش روستایی از ازدحام جمعیت شهری کاست.

شیخی با بیان این‌که وضعیت اشتغال روستاییان مشخص است، تصریح کرد: در روستا مانند شهر کسی به فکر شغل اداری نیست اما مردم به دلیل سودده نبودن محصولات تولیدی، به حاشیه شهرها می‌آیند تا بتوانند درآمد بیشتری داشته باشند و این موضوع به یک معضل تبدیل شده است. دولت در این زمینه باید طرح آمایش سرزمین را اجرا و قطب‌های تولیدی کشور را شناسایی کند و از این طریق مشکل اقتصاد را حل کند.

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر این‌که اگر تسهیلات دولتی به افراد روستایی برسد تنها صرف هزینه‌های جاری خواهد شد، گفت: تولید از روستا شروع می‌شود اما در آنجا خاتمه نمی‌یابد. دولت برای سود کشاورزان باید دست دلالان را کوتاه کند و نظارت زیادی از تولید تا عرضه محصولات داشته باشد. آن موقع مشاهده خواهد شد که هم سود کشاورزان افزایش یافته و هم محصولات با قیمت پایین‌تری به دست مصرف‌کننده می‌رسد.

توصیه‌های رهبر انقلاب برای توسعه روستاها

بعضی از مشاغل هست که صد میلیون باید سرمایه‌گذاری بشود تا یک شغل به وجود بیاید، لکن خیلی از مشاغل هست که این‌جوری نیست. ما امروز در روستاهایمان، در شهرهای کوچکمان، در مناطق گوناگونی از کشور، با مبالغ خیلی کمتری می‌توانیم اشتغال ایجاد کنیم....

روستاها احتیاج به صنایعی دارند که متناسب با وضع زندگی روستایی است؛ ما در این زمینه کوتاهی کرده‌ایم. باید صنایع روستایی مورد توجه قرار بگیرد و امکاناتی که برای روستاها لازم است [فراهم شود]. ...

این‌جور نباشد که یک محصولی که یک کیلویش در مرکز فلان شهر بزرگ، مثلا هزارها تومان قیمت دارد، در آنجا روستایی نتواند مثلا بیشتر از یک‌دهمِ این قیمت، پول از آن به دست بیاورد و سود از آن ببرد؛ این‌جور نباشد. وقتی‌که ما ارتباطات را توانستیم تنظیم کنیم و تامین کنیم، رفت‌وآمد و دادوستد روستایی وقتی‌که آسان شد و تضمین شد، طبعا روستاها تولیدکننده باقی می‌مانند و خیلی از مشکلات کم خواهد شد. این حاشیه‌نشینی‌ها به خاطر وضع نابسامان روستاهاست .... (22/3/1396)