مسلمانان جهان

جمهوری آذربایجان؛ کشوری در گذرگاه اروپا و آسیای شمال غربی

جمهوری آذربایجان، بزرگ‌ترین کشور قفقاز و در گذرگاه اروپا و آسیای شمال غربی کنار دریای خزر قرار دارد و پایتخت آن باکو است. این سرزمین تا حدود 200سال پیش جزو خاک ایران بود، ولی در جنگ ایران و روسیه، طی قراردادهای گلستان و ترکمنچای به روسیه ملحق شد. آذربایجان سال 1991 استقلال خود را بازیافت. 95درصد جمعیت جمهوری آذربایجان مسلمان،‌ 85 درصد آنها شیعه و 15 درصد بقیه سنی‌اند. زبان رسمی کشور ترکی آذربایجانی است، اما در کنار این زبان، زبان‌های روسی، ارمنی، لزگی، کردی، تالشی تاتی و فارسی نیز صحبت می‌شود.

کد خبر: ۱۰۳۸۹۷۱

اسلام در جمهوری آذربایجان

نفوذ اسلام در قفقاز با فتوح مسلمانان در 643 میلادی آغاز شد. دین اسلام در سرزمین‌های غرب دریای خزر که مردم آن پیرو آیین زرتشت بودند، بویژه در میان پیشه‌‌وران و بازرگانان بسرعت گسترش یافت، ولی مردم کوه‌‌نشین قفقاز در حفظ آیین‌های کهن مسیحی و زرتشتی خویش همچنان باقی بودند و بعدها زمان حکومت دولت‌هایی مانند امویان و عباسیان، به دین اسلام گرویدند. در دوران معاصر و زمان حاکمیت 70 ساله کمونیسم، بی دینی در آذربایجان رواج پیدا کرد و مسلمانان این کشور دچار سختی شدند، اما پس از فروپاشی شوروی، بیشتر مردم آذربایجان مسلمان شدند.

احیای سنت‌های فراموش شده

مردم آذربایجان بویژه مسلمانان که تحت فرمان کمونیست‌ها نمی‌توانستند آیین‌های مذهبی خود را انجام دهند، مراسم مربوط به ماه رمضان، عید قربان و همچنین محرم را تا حدی فراموش کرده بودند، اما اکنون که می‌توانند با فراغ بال به احکام دین خود بپردازند، این مراسم را بسیار باشکوه اجرا می‌کنند. هنگام شروع ماه رمضان، تمام مردم به غبارروبی مساجد و اماکن مذهبی می‌پردازند و خود را برای یک ماه روزه داری آماده می‌کنند. هنگام سحر، همسایه‌ها یکدیگر را بیدار می‌کنند. آنها در شب‌های ماه رمضان، پس از افطار در مساجد دور هم جمع می‌شوند و به دعا و نیایش می‌پردازند. همچنین کمک به فقرا را فراموش نمی‌کنند و زن‌ها بیشتر مواقع غذای نذری آماده و بین فقرا پخش می‌کنند. مردم آذربایجان تمام سنت‌های مربوط به مذهب اسلام را احیا کردند.

زمانی برای عزاداری

مردم آذربایجان به ماه محرم و صفر اعتقاد خاصی دارند. بیشتر مسلمانان این کشور با شروع ماه محرم به مدت 40 روز موسیقی گوش نمی‌دهند و مراقب رفتار خود هستند و کارهای غیرشرعی انجام نمی‌دهند. مراسم عروسی و هیچ جشن دیگری هم برگزار نمی‌شود. به جای نوای شاد موسیقی، در بیشتر اماکن، صدای نوحه سرایی شنیده می‌شود. در این روزها، برنامه‌های مختلف عزاداری در مساجد زیر نظر روحانیون برگزار می‌شود و مردم در این برنامه‌ها شرکت می‌کنند. در ماه‌های محرم و صفر، کمک به فقرا و درماندگان، یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های مسلمانان جمهوری آذربایجان است.

نقش پررنگ در جامعه و خانواده

بیشتر زنان شهری آذربایجانی، شاغل هستند و بیرون از خانه کار می‌کنند، اما آنها به طور سنتی همچنان نقش فرعی در اقتصاد خانواده دارند. نان‌آور اصلی در خانه، مردها هستند. با این حال، زنان با درآمد خود به همسران خود کمک و از خانواده حمایت می‌کنند. از آنجا که نسبت به حضور زنان در جامعه و مسائل مربوط به آن محدودیتی وجود ندارد، آنها می‌توانند در تمام امور جامعه، چه اجتماعی و چه سیاسی، فعال باشند. اگرچه زنان به حضور در جامعه تشویق می‌شوند، اما نقش آنها به عنوان مادر نیز بسیار مورد احترام است و زنان بویژه در روستا، تمام مسائل مربوط به خانه را مدیریت می‌کنند.