4 دهه جهاد برای آبادانی روستاها

اکنون اما با گذشت چهار دهه از انقلاب و با عنایت ویژه ای که مقام معظم رهبری به روستاها دارند ، این مناطق به حدی از توسعه یافتگی رسیده اند که حتی بسیاری از روستاییان مهاجرت کرده به شهر در دهه های قبل، بار دیگر هوس بازگشت به روستاهایشان را کرده‌اند.

در چهار دهه اخیر، گام‌های بلندی در جهت توسعه روستاها برداشته شده است، طوری که وضعیت فعلی روستاهای کشور، به هیچ‌وجه قابل قیاس با وضعیت چند دهه قبل نیست.

وجود آب آشامیدنی، جاده، برق، گاز و حتی اینترنت پرسرعت، این روزها در بسیاری از روستاها اتفاق عجیبی نیست.

البته وجود این امکانات به این معنی نیست که هم‌اکنون در روستاهای کشور، وضعیت ایده‌آل است، بلکه حرف منطقی این است که جریان توسعه در روستاها شتاب گرفته است و حالا خیلی از روستاها به امکاناتی دسترسی دارند که تا دیروز، فقط متعلق به شهرنشینان بود.

حدود شش میلیون خانوار روستایی در کشور ما زندگی می‌کنند که قطعا اگر امکانات بیشتری در روستاها فراهم شود و در حوزه «تنوع‌سازی اشتغال» و «ایجاد منابع درآمدی پایدار» برای آنها فکری شود، آن‌گاه خیلی از ساکنان حاشیه شهرها به روستای خود برمی‌گردند و زندگی بی دردسر در روستای خودشان را انتخاب خواهند کرد.

برهمین اساس، ‌سال گذشته بود که معاون توسعه روستایی و مناطق محروم رئیس‌‌جمهور از تخصیص 5000 میلیارد تومان برای توسعه روستاها با دستور رهبر معظم انقلاب خبر داد.

ابوالفضل رضوی، اعلام کرد که هر خانواده روستایی که بتواند شغلی در زمینه‌های مختلف از جمله صنایع دستی در روستا ایجاد کند، وام بدون کارمزد سریعا به آن پرداخت خواهد شد.

نیازمند مهاجرت معکوس هستیم

یکی از راه‌ها برای تنوع سازی اشتغال و ایجاد منابع پایدار برای رونق روستاها، توجه ویژه به مقوله گردشگری در آنهاست، اما نبود برنامه ریزی و جدی نگرفتن گردشگری روستایی موجب شده از این ظرفیت اقتصادی عظیم در روستاها غافل بمانیم.

محمد وحدتی‌هلان، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم به همین مساله اشاره می‌کند و می‌گوید: در وضعیت روستاهای کشور، پوست‌اندازی شده است و روستاییان از بسیاری امکانات موجود در شهرها بهره‌مند هستند. چهره روستاها دگرگون شده و هم‌اکنون خیلی از روستاهای ما از برخی شهرهای چهار دهه قبل هم امکانات بیشتری دارند. این امکانات می‌تواند ما را در جهت پویایی گردشگری روستایی کمک کند، اما تاکنون توجه جدی به این موضوع نشده است.

با وجود این، این نماینده مجلس معتقد است که اگر برای افزایش درآمدزایی در روستاها و اقتصاد روستا فکری نشود، آن وقت وجود جاده‌های هموار روستایی به‌جای آن‌که موجب ماندگاری فرد در روستا شود، موجب خواهد شد که روستایی با دردسر کمتری به شهرها بیاید و در آنجا ماندگار شود.

به گفته وحدتی‌هلان، حمایت از تولیدات روستایی و کمک به صنایع کوچک در روستاها نیز می‌تواند موجب دلگرمی فرد روستایی به زندگی در روستا شود.

همچنین به باور او، باید در مسیر توسعه روستا از جوانان تحصیلکرده روستایی هم حمایت و برای آنها دوره‌های مهارتی ایجاد شود تا بتوانند کیفیت تولیدات روستاییان را افزایش دهند و به استانداردسازی محصولات روستایی اقدام کنند، زیرا با این کار هم برای جوانان روستایی، اشتغال ایجاد می‌شود و هم اقتصاد روستا جان می‌گیرد.

این نماینده مجلس معتقد است در صورتی که این پیش شرط‌ها فراهم شود، هم تولید ملی افزایش پیدا می‌کند و به استقلال بیشتری در حوزه اقتصادی می‌رسیم، هم جریان مهاجرت معکوس اتفاق می‌افتد، به‌گونه‌ای که خود شهرنشینان به‌طور خودخواسته به روستاها مهاجرت خواهند کرد.

روستاییان مطالبه‌گر شده‌اند

با اجرای طرح تحول سلامت، اتفاق مهمی در حوزه درمان روستاییان افتاد. عباس اورنگ، عضو هیات مدیره صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در گفت‌وگو با جام‌جم خاطرنشان می‌کند: اگرچه از منظر بهداشت و درمان، اوضاع روستاییان بسیار بهتر از قبل شده، اما هنوز در حوزه‌های دیگر اقتصادی، نیاز داریم اوضاع معیشت روستاییان بهتر شود.

بیمه محصولات کشاورزی روستاییان، حمایت ضروری دیگری است که به گفته اورنگ، باید برای حمایت از روستاییان توسعه یابد، طوری که مثلا اگر به دلیل خشکسالی یا هر اتفاق دیگری، محصولات کشاورزی یک روستایی نابود شد، زندگی اش هم نابود نشود.

اورنگ بر این باور است که با توسعه فضای مجازی و دنیای ارتباطات، روستاییان خیلی راحت تر می‌توانند ظرفیت‌ها و صدایشان را به گوش مسئولان برسانند و مطالبات برحق و قانونی آنها هم بیشتر شده است. آنها با حقوق قانونی خود بیشتر آشنا شده اند که این اتفاق را باید در مسیر توسعه روستاها به فال نیک گرفت.

این مقام مسئول معتقد است که با وجود بافت فرهنگی منسجمی که در روستاها وجود دارد، آینده توسعه روستاها بسیار روشن و ظرفیت توسعه آن بسیار بالاست.

یکی دیگر از محورهای توسعه روستاها که می‌تواند اهداف سند چشم‌انداز توسعه را محقق کند، ایمن‌سازی سازه‌های روستایی است، زیرا هنوز هم بسیاری از خانه‌های روستایی در مقابل حوادث طبیعی، بسیار آسیب‌پذیر هستند.

گفته می‌شود حداقل چهار و نیم میلیون خانوار روستایی در خانه‌های ناایمن زندگی می‌کنند که بی‌شک اگر می‌خواهیم توسعه در روستاها شتاب بگیرد، پیش نیازش این است که یک فرد روستایی حداقل در محیط زندگی‌اش، احساس آرامش و امنیت جانی داشته باشد، نه این‌که از بیم زلزله و توفان، عطای روستانشینی را به لقایش ببخشد.

توصیه‌های مقام معظم رهبری درباره توسعه روستاها

صنایع بخش کشاورزی، یکی از بخش‌های راهبردی است که در همه کشورها به آن کمک ویژه می شود و دولت باید به بخش کشاورزی مساعدت ویژه ای داشته باشد. راه توسعه روستاها، ایجاد صنایع تبدیلی در روستاهاست. (5 شهریور 1393 ، دیدار رئیس جمهور و هیات دولت با مقام معظم رهبری به مناسبت هفته دولت)

روستا پشتوانه تولید، حیات، غذا و موجودیت کشور است و در برابر این حقیقت باید به این سؤال جدی پاسخ داد که بر اساس چه استدلالی زندگی در روستا نباید به روانی و خوشی شهر از جهت برخورداری از امکاناتی مانند مدرسه، ارتباطات، آب، راه و آسایش زندگی باشد و چرا شهرها به دلیل بزرگ‌تر بودن، مصرفی بودن و تولیدی نبودن، باید در برخورداری از زندگی راحت‌تر، جلوتر از روستا باشد. (20 بهمن 1376، دیدار وزیر و شورای معاونین وزارت جهاد سازندگی و مدیران عامل شرکت‌های بزرگ تابعه با مقام معظم رهبری)