با روش‌های بهبود حافظه آشنا شوید

حافظه ماده اولیه‌ای است که مغز می‌تواند یک سری اطلاعات را در خودش ثبت کند و اگر لازم باشد، بازیابی می‌کند. هوش یک مرحله پیشرفته تر از حافظه و تجربیات قبلی و کارکردهای دیگر مغز است که فرد می‌تواند مشکلی یا مساله‌ای را حل کند. بین این دو ارتباطی وجود ندارد .

آیا برای اندازه‌گیری حافظه معیار داریم؟

بله حافظه نمره‌بندی دارد. ما حافظه حسی، کوتاه‌مدت و بلند‌مدت داریم. هرکدام از اجزاء، نمره‌بندی می‌شوند. تست‌های استاندارد شده‌ای وجود دارد که با توجه به سن، جنس و تحصیلات در هر زیر گروهی می‌توان انجام داد .

آیا شما برای یک سن خاص ارزیابی حافظه را به‌طور پیشگیرانه توصیه می‌کنید؟

نه، اصلا نیاز نیست. اولا ما به فراموشی نیاز داریم. مغز ما باید بعضی از اطلاعات را سرپوش‌گذاری کند تا اطلاعات جدید را درون خود قرار دهد. اختلال حافظه در صورتی به بررسی نیاز دارد که در کارکرد اجتماعی فرد تاثیر داشته باشد .مثلا در مسیریابی، پول شمردن، چانه‌زدن و... مانند قبل نباشد.

آیا بیماری صرع روی حافظه اثرگذار است؟

بیماری صرع و نیز سایر بیماری‌ها در تشکیل، ذخیره و بازیابی حافظه تاثیر نمی‌گذارند. داروهای بیماری صرع می‌تواند اختلال حافظه ایجاد کند. بار هیجانی بیماری صرع و سایر بیماری‌های مزمن مانند پرفشاری خون، دیابت، استرس، هیجان و نگرانی در تشکیل حافظه و تمرکز اثر سوء‌ می‌گذارد. خُلقِ پایین این افراد اختلال حافظه ایجاد می‌کند و اگر همزمان این افراد دچار اضطراب هستند، باید درمان شوند. بیماری صرع باید کنترل شود. فرد نباید تشنج کند چون تشنج‌های مکرر اثر سوء دارند. البته بعضی داروهای ضدصرع بیشتر از سایر داروهای ضد‌صرع، اختلال کارکرد شناختی و اختلال حافظه ایجاد می‌کنند. در این موارد یکی از کارها تغییر داروهای ضدتشنج است .

مهم‌ترین مساله‌ای که باعث اختلال حافظه در افراد مسن، جوان و حتی پیر می‌شود‌ (البته بجز آلزایمر ) چیست؟

ـ عوامل محیطی مداخله‌گر انگیزه

ـ‌ عوامل محیطی مانند نور، گرما، شرایط تغذیه‌ای و گرسنگی.

ـ زمان آمادگی مغز برای یادگیری. یعنی ساعاتی در روز مغز آماده یادگیری است و در ساعت‌هایی هم نمی‌تواند یادگیری داشته باشد .

ـ ورزش ذهنی و جسمی مفید است، یعنی مطالعه کردن و یادگیری مهارت جدید و آلاینده‌ها .

آیا بار هیجانی منفی موجب اختلال در حافظه فرد می‌شود؟

این مساله بخصوص در افراد مسن ممکن است دیده شود. مثلا فرد مسن به علت سکته قلبی، عفونت ریه، جراحی زانو و... در بیمارستان بستری می‌شود و بعد از چند روز اختلال حافظه پیدا می‌کند. این افراد بعد از 3-2 هفته به حالت عادی بر می‌گردند.

عوامل تغذیه‌ای موثر بر حافظه و پیشگیری‌کننده از اختلال حافظه کدامند؟

آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌های گروه E –B æ ÇãÇ 3.

برای یادگیری بهتر، چه توصیه‌ای به دانشجویان دارید؟

ارتباط بین مطالب را پیدا کنید. رمزگذاری و تکرار مطالب را داشته باشید. مطالعه وکار را با علاقه و ژرف اندیشی انجام دهید .دقیق خواندن و طبقه‌بندی مطالب را مدنظر قرار دهید. کدگذاری روی اطلاعات داشته باشید .

در صورت بروز اختلال حافظه بعد از درمان سرطان چه اقدامی موثر است؟ آیا این مساله به سرطان مربوط است؟

خیر، به سرطان ربطی ندارد .این فرد باید شیوه زندگی خود را تغییر بدهد. ورزش فکری و جسمی داشته باشد .فعالیت هوازی مانند پیاده‌روی و شنا موثر است. خواب کافی، تغذیه مناسب، دور بودن از آلاینده‌ها به این افراد توصیه می‌شود.

دکتر فرامرز امیری

متخصص مغز و اعصاب