همه تغییرات انتخاب رشته کلاس نهمی‌ها

آموزش و پرورش سکانِ بحران هدایت تحصیلی درماه‌های گذشته را با چرخشی ملموس از مواضعش مهارکرد، به عبارت دیگر وزارتخانه کوتاه آمد تا اعتراضات کشوری به انتخاب رشته‌های اجباری بخوابد.

آموزش و پرورش تابستان امسال براساس سند تحول بنیادین، انتخاب رشته تحصیلی را به پایه نهم یعنی سوم راهنمایی سابق منتقل کرد ولی دراجرا آنچنان اجباری به کار برد و چنان سلیقه‌ای عمل کرد که نمایندگان خانه ملت نیز همنوا با دانش‌آموزان وخانواده هایشان توقف هدایت تحصیلی با این سبک و سیاق را خواستار شدند.

در ماه‌هایی که گذشت بسیاری از دانش‌آموزان با نمرات بالا نتوانستند در رشته‌های دلخواه خود ثبت‌نام کنند و فقط به این دلیل که مدرسه محل تحصیل را آموزش و پرورش تعیین می‌کرد، عده زیادی به مدارسی معرفی شدند که مورد پسندشان نبود. وزارتخانه نام این فرآیند را توزیع متوازن رشته‌های تحصیلی گذاشته بود ولی چون باعث به هم ریختن نظم و ایجاد موج گسترده اعتراضات شده بود پیش از آغاز مهر به معترضان فرصت طرح شکایت و اصلاح وضعیت داد.

حالا اما آموزش و پرورش پنج ماه قبل از شروع زمان انتخاب رشته کلاس هفتمی‌ها شیوه‌نامه‌ای جدید را تدوین کرده که برخی از نقص‌های قبلی را ندارد و می‌تواند فصل انتخاب رشته آرام‌تری را نوید دهد.

مهدی فیض، معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش، دیروز گرچه به بهانه نزدیکی 8 اسفند، روز امور تربیتی به جمع خبرنگاران آمده بود ولی بیشتر زمان جلسه به تشریح شیوه‌نامه جدید هدایت تحصیلی اختصاص یافت؛ الگویی که بی‌شک جلوی تکرار برخی حوادث گذشته را می‌گیرد ولی تضمین صددرصدی نمی‌دهد که همه دانش‌آموزان کلاس نهمی راضی شوند.

حذف اجبارهای علنی

شیوه‌نامه جدید هدایت تحصیلی چند ویژگی اصلی دارد که آن را از شیوه‌نامه سال گذشته متمایز می‌کند. اول این‌که انتخاب رشته را فرآیندی آزادانه، آگاهانه و مدیریت شده می‌داند، به این معنا که مدارس باید نسبت به رشته‌های تحصیلی و پیامدهای انتخاب هرکدام از آنها به دانش‌آموزان اطلاعات کافی بدهند و آن وقت اجازه دهند دانش‌آموزان آزادانه رشته دلخواه را انتخاب کنند.

ویژگی دوم این که شیوه‌نامه جدید بر پاسخ‌دهی حداکثری بر تقاضای دانش‌آموزان تاکید دارد و ظرفیت‌سازی برای رشته‌های تحصیلی را وظیفه آموزش و پرورش می‌داند. این بند به این دلیل در شیوه‌نامه گنجانده شده که پیش از این آموزش و پرورش اعلام می‌کرد ظرفیت مدارس در رشته‌های مختلف فلان‌مقدار است و دانش‌آموزان باید تابع این ظرفیت باشند ولی حالا به گفته فیض، این آموزش و پرورش است که بنا به تقاضای دانش‌آموزان باید ظرفیت‌سازی کند.

حذف اجبار از فرم‌های هدایت تحصیلی نیز ویژگی سوم شیوه‌نامه جدید است، به نحوی که هیچ دانش‌آموزی مجبور به تحصیل در رشته‌ای نمی‌شود که دوست ندارد. با این حال نکته ظریف این است که تابستان 96 وقتی موعد انتخاب رشته‌ها آغاز شد، وضعیت هر دانش‌آموز با دانش‌آموز دیگر سنجیده می‌شود. به تعبیر مهدی فیض، دانش‌آموزان برحسب میانگین نمرات پایه هفتم، هشتم و نهم خود امتیاز می‌گیرند و براساس آن برای ثبت‌نام در رشته‌های مختلف اولویت‌بندی می‌شوند، به این معنی که ثبت‌نام در رشته‌های تحصیلی ابتدا سهم کسانی است که در فرم هدایت تحصیلی به‌عنوان اولویت اول شناخته شده‌اند و بعد از آن اگر جایی خالی ماند سهم کسانی می‌شود که در اولویت دوم قرار داشته‌اند.

مانع حد نصاب‌ها

در کنار این اولویت‌بندی‌ها باید به مانع حدنصاب‌ها نیز اشاره کرد که دیروز فیض خودش آن را نکته‌ای سختگیرانه توصیف کرد. حدنصاب به این معنی است که برای ورود به هر رشته میانگین دروس مورد نظرِ دانش‌آموز متقاضی نباید از عددی که تعیین‌شده کمتر باشد؛ به‌عنوان مثال میانگین درس ریاضی در رشته ریاضی از عدد 14.

پیش به سوی غیردولتی‌ها

با اجرای این حدنصاب‌ها قطعا عده‌ای از متقاضیان از ثبت‌نام در رشته مورد نظر باز می‌مانند، ولی راه برای این دانش‌آموزان بسته نیست. آموزش و پرورش تجویز کرده که اگر دانش‌آموزی نمرات کافی برای ورود به یک رشته را نداشت ولی برای تحصیل در آن رشته اصرار داشت به مدارس غیردولتی برود.

مدارس غیردولتی انگار در شیوه‌نامه جدید ناجی شده‌اند؛ ناجی دانش‌آموزان از اینجا رانده و از آنجا مانده. با این حال فیض معتقد است چه عیبی دارد که صندلی‌های خالی این مدارس به این شیوه پر شود.

او در پاسخ به توضیح خبرنگار جام‌جم که «اگر قرار باشد دانش‌آموزان با نمره‌های پایین به سمت غیردولتی‌ها هدایت شوند، کیفیت این مدارس دچار چالش می‌شود» بله‌ای گفت و سری به نشانه تائید تکان داد و لبخندی زد.

مریم خباز - جامعه جام جم