عقب‌ نشینی از هدایت تحصیلی اجباری

از اواسط تیر، نقل‌قول‌هایی جسته گریخته از دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان به گوش می‌رسید با این تصور که معترضان عده‌ای اندک هستند، اما هرچه گذشت، هرچه به امروز نزدیک‌تر شدیم مشکل بزرگ‌تر شد، آنقدر بزرگ که صدای اعضای کمیسیون آموزش مجلس را هم درآورد؛ صدای نمایندگانی مثل علیرضا سلیمی و جبارکوچکی‌نژاد، تا آنجا که سلیمی به فارس گفت مستنداتی دارد از ضرب و اجبار برخی مدیران برای انتخاب رشته‌هایی خاص وکوچکی‌نژاد چاره‌ای ندید جز این که اوضاع فعلی انتخاب رشته دانش‌آموزان را به یک بحران تشبیه کند.

محمدباقر عبادی، نماینده‌ای که پرونده مشکلات هدایت تحصیلی را به کمیسیون آموزش مجلس کشانده نیز به جام‌جم گفت مشکل بزرگ، اجبار دانش‌آموزان به تحصیل در برخی رشته‌ها و ایجاد فضای بی‌رغبتی است.

او اما گفت مجلس آسان از کنار این موضوع نمی‌گذرد و بعد از پایان تعطیلات تابستانی بیشتر به این قضیه ورود می‌کند؛ از دعوت مسئولان آموزش و پرورش به کمیسیون آموزش و شنیدن توضیحات آنها و تلاش برای اصلاح نقص‌های موجود در فضایی مسالمت‌آمیز گرفته تا استفاده از ابزارهای نظارتی همچون سوال و استیضاح.

انعطاف وزارتخانه

این موج اعتراضی اما بالاخره کار خودش را کرد و صدای کمک خواهی دانش‌آموزان سرانجام شنیده شد؛ چه آنهایی که مجبور شده‌اند با نمرات عالی در رشته‌هایی که میل ندارند، به تحصیل بپردازند و چه آنهایی که مجبورند در مدرسه‌ای که آموزش و پرورش برایشان تعیین کرده، ثبت‌نام کنند.

به تعبیر دیگر، وزارتخانه کمی انعطاف از خود نشان داده و این یقینا مهم‌ترین نتیجه‌ای است که از اعتراضات اخیر حاصل شده؛ انعطافی که بخوبی در متن گفت‌وگوی دیروز حمیدرضا کفاش، معاون وزیرآموزش و پرورش با تسنیم مشهود است.

او گفت: دانش‌آموزانی که تاکنون ثبت‌نام نکرده‌اند، ولی احساس می‌کنند مطابق برگه هدایت تحصیلی، حق آنها ضایع شده، می‌توانند به ستاد هدایت تحصیلی در مناطق آموزش و پرورش مراجعه کنند.

مسعود شکوهی، مدیرکل امور تربیتی و مشاوره آموزش و پرورش نیز در گفت‌وگو با ایسنا همین مواضع را اتخاذ و اعلام کرده دانش‌آموزان معترض به نتایج هدایت تحصیلی برای اعلام شکایت تا 10 مرداد مهلت دارند.

انحرافاتی که رخ داد

اصلا قرار نبود این طورشود، روزی که شورای عالی آموزش و پرورش عقبگردِ هدایت تحصیلی از سال اول دبیرستان (پایه دهم) به سوم راهنمایی( پایه نهم) را تصویب کرد و این مطلب رسانه‌ای شد، گمان بر این بود که فقط سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در حال اجرا شدن است و تصور می‌شد هدایت تحصیلی از شرایط پر رخوت گذشته خارج می‌شود؛ ولی عملی شدن این مصوبه نشان داد که نه، انگار قرار نیست هدایت تحصیلی سامان بگیرد.

پیشتر با این که نظرخواهی از دانش‌آموزان درباره رشته تحصیلی مورد علاقه‌شان تقریبا فرمالیته بود، اما این حسن وجود داشت که نمرات دانش‌آموزان ملاک اصلی انتخاب رشته‌شان بود، اما حالا در هدایت تحصیلی جدید گرچه اذعان می‌شود علاقه و استعداد دانش‌آموز درکنار نیاز و امکانات کشور ملاک انتخاب رشته است ولی علاقه و استعداد فدای نیاز و امکانات شده است، آن هم به شکلی افراطی.

تدبیری برای مدارس بی‌کیفیت

رشته اجباری، مدرسه اجباری؛ تلفیق این دو را شاید کمتر دانش‌آموزی بتواند تحمل کند، اما حالا چنین است. چند نفر از اولیای دانش‌آموزان تاکنون با جام‌جم تماس گرفته‌اند و گفته‌اند نمی‌خواهند فرزندانشان در مدرسه تعیین شده درس بخواند. آنها گفته‌اند اگر دستشان به جایی نرسد، می‌روند سراغ مدارس غیردولتی، آنجا که هیچ کس مانع تحصیل دانش‌آموز در رشته مورد علاقه‌اش نمی‌شود.

نگرانی خانواده‌ها از بابت مدارسی است که خوشنام نیستند یا لااقل به کیفیت شهرت ندارند، عده‌ای نیز نگران آسیب‌های اجتماعی در این مدارس‌اند، بخصوص اعتیاد و انحرافات اخلاقی.

اینها نگرانی‌های نابجایی نیست و کم نیستند مدارسی که به علت همین مشکلات سال به سال دانش‌آموزان بیشتری را از دست می‌دهند. محمد الهی، کارشناس آموزش و پرورش نیز در گفت‌وگو با ما دست روی همین مشکل گذاشت و از برگزاری جلساتی خبر دارد که درآن مناطق آموزش و پرورش توجیه شده‌اند که باید مدارس کم مشتری را پر کنند، یعنی دانش‌آموزان خوب و درسخوان را به آن سمت بفرستند تا این قبیل مدارس تقویت شوند.

ولی به چه قیمتی؟ آینده دانش‌آموزان زحمتکش و با انگیزه چه می‌شود؟ اینها سوالاتی است که باید پاسخ داده شود، بویژه در شرایطی که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، تربیت دانش‌ آموزانی را هدف‌گذاری کرده که سرشار از انگیزه، باید ساختن ایرانی قدرتمند را نشانه بروند.

در جلسه مجلس و وزارتخانه چه گذشت

مشکلات هدایت تحصیلی، مسئولان آموزش و پرورش را به جلسه‌ای چهار ساعته با نمایندگان کمیسیون آموزش مجلس کشاند.

به گفته محمد مهدی زاهدی، رئیس کمیسیون در این جلسه مقرر شد تا شیوه اجرای هدایت تحصیلی اصلاح شود. همچنین 17 هزار مشاور مدرسه دوره‌های آموزشی و توجیهی را بگذرانند و اگر نیاز باشد تعداد مشاوران افزایش یابد.

مریم خباز - جامعه