بزرگ‌ترین تهدید غفلت از ارزش‌های انقلاب

حوادث خاورمیانه، یمن، سوریه، عراق و همه کشورها حاکی از آن است که دیگر جمهوری اسلامی، فقط در ایران اسلامی نیست، بلکه یک خواسته جهانی شده و دشمنان با همه ابزارها برای نابودی نظام مقدس جمهوری اسلامی آمده‌اند.

دکتر محسن اسلامی، استاد دانشگاه بر این باور است که آموزه‌هایی مثل استقلال،‌ آزادی، جمهوری اسلامی، عدالت‌خواهی، ظلم‌ستیزی و استکبارستیزی آموزه‌هایی است که در گفتمان سیاسی انقلاب اسلامی ایران معنا شده و با گذشته سی و اندی سال از پیروزی انقلاب اسلامی این آموزه‌ها باید با همان تقویت ابتدایی و اولیه انقلاب استمرار پیدا کند تا در نسل‌های بعدی و جدید همواره زنده بماند و این اصل مهمی است که رهبری انقلاب بر آن اشاره کردند. وی در گفت‌وگو با جام‌سیاست در این زمینه به سوالاتمان پاسخ داده که می‌خوانید.

رهبر معظم انقلاب به پنج مولفه گفتمان انقلابی‌گری؛ یعنی تقوای دینی و سیاسی، حساسیت در مقابل دشمن، پایبندی به استقلال کشور، هدفگیری آرمان‌های انقلاب برای رسیدن به آن و پایبندی به مبانی و ارزش‌های اسلام و انقلاب اشاره فرمودند. برای حفظ این گفتمان، توجه به هریک از این مولفه‌ها چه ضرورتی دارد؟

دهه فجر ایامی است که یادآور پیروزی انقلاب اسلامی ایران و اعتلای حقیقتی است که به نام معنویت و توجه به ارزش‌ها در انقلاب اسلامی ایران از آن یاد می‌کنیم. به همین جهت اگر بخواهیم فضایی را ترسیم کنیم که در آن آموزه‌های انقلاب اسلامی یا گفتمان انقلاب اسلامی ایران تلالو داشته باشد قطعا باید مولفه‌هایی که از ناحیه رهبر انقلاب به آن اشاره شده پرداخته شود. آنچه مهم است در پنج اصل و گزاره‌ که ایشان اشاره فرمودند کاملا مشهود است.

در حال حاضر جامعه ما به واسطه بروز مسائل، مشکلات و چالش‌هایی که شاید بگوییم از خلأ نگاه‌هایی که می‌شود اسمش را بگذاریم غفلت از ارزش‌ها، به جایی می‌رود که ناهنجاری‌ها و مسائلی که سنخیت با فرهنگ ایرانی و اسلامی ندارد به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین چالش‌های کشور طرح شده است.

بنابراین می‌توان گفت این امر ناشی از این است که تعهد، تقوا و مسائلی که می‌باید به‌عنوان ارزش‌ مطرح و مورد توجه قرار بگیرد به نوعی مورد غفلت قرار گرفته و جامعه انقلابی، باید توجه به تعهد و نگاه‌های فضیلت‌گونه اخلاقی و آنچه به نام تقوای انقلابی از آن یاد می‌کنیم را همواره پررنگ نگاه دارد. از یاد نباید برد که به محض این‌که جامعه از تقوا فاصله بگیرد قطعا ناهنجاری‌ها رشد کرده و مضرات و آسیب‌های جدی به جامعه وارد می‌کند. در کنار این عامل باید اشاره کنیم اگر جامعه در جای خود مسیر روبه‌رو رشدی را بخواهد طی کند حتما باید به آموزه‌های سیاسی پایبند باشد و در کنار فضای اخلاقی تربیتی و نفسانی که ما از آن به عنوان راه‌حل یاد کردیم، باید بر آموزه‌های سیاسی که انقلاب بر آن استوار شده پایبند باشد و آن را حفظ کند.

در این میان با گذشت زمان کدام مولفه اهمیت بیشتری پیدا کرده است؟

بحث استقلال اهمیت بیشتری دارد چراکه ما در ابتدای قرن بیست و یکم شاهد هستیم. براساس نظریه پایان تاریخ و فروپاشی نظام دوقطبی و پیروزی آمریکا در دوران پساجنگ سرد، کشورهای غربی به‌دنبال این بودند که استقلالی را که در کشورهای اسلامی و کشورهایی که به عنوان عدم تعهد از آن یاد می‌شود کمرنگ کنند و بنابراین جمهوری اسلامی به‌عنوان سردمدار استقلال‌خواهی، انقلاب اسلامی ایران را تا جایی پیش برده که اگر برمبنای استقلال عمل نشود از بسیاری از آرمان‌های خود فاصله گرفته است. در مقام ارزیابی اگر بخواهیم اشاره‌ای به مسائل روز کنیم آنچه مذاکرات قزاقستان بر سر آتش‌بس سوریه را رهبری می‌کند چیزی نیست جز آموزه‌های استقلال‌خواهانه جمهوری اسلامی ایران که این امر اهمیت توجه به اصل استقلال را در گفتمان انقلاب اسلامی می‌رساند. به هر حال جامعه انقلابی هرازگاهی، در جایی باید توقف داشته و به ارزیابی مجدد خود بپردازد که بهترین ایستگاه مثل دهه فجر زمان خوبی برای ارزیابی جامعه انقلابی می‌تواند از خود باشد. می‌توان پرسید آیا این جامعه انقلابی مثل روزگار اول خود عمل می‌کند؟ یعنی روزگار ایده‌آل و مطلوبی که ترسیم کرده بود را می‌بیند! و اگر نقصی هست این را چگونه می‌تواند پوشش و به احیا و کمال آن بپردازد. بنابراین همه این سوالات در ایستگاهی مثل دهه فجر معنا پیدا می‌کند و می‌شود گفت جامعه انقلابی جامعه‌ای است که همواره خود را آسیب‌شناسانه تحلیل و ارزیابی می‌کند. به نظرم همواره باید این ارزیابی صورت بگیرد چون اگر این ارزیابی نشود و واقعیت‌ها در جامعه مورد توجه قرار نگیرد و به مسائل و آسیب‌هایی پنجگانه که رهبری اشاره کردند توجه نشود با جامعه‌ای روبه‌رو خواهیم شد که از اصول انقلاب فاصله گرفته و وقتی فاصله زیاد شود هدایت لکوموتیو و خودروی انقلاب و برگشت به مسیر اصلی در خط انقلاب و رهبری کار سختی است. البته با نگاه‌های داهیانه و تیزبینانه رهبری این هدایت بخوبی صورت می‌گیرد و خوب است که جامعه دانشگاهی و نخبگان فرهنگی نیز ارزیابی از وضعیت موجود و اصولی که اشاره شده داشته باشند و به بررسی ضعف‌ها، چالش‌ها و راه‌حل‌هایی برای بهتر شدن این مسیر بپردازند که این امر از اصلی‌ترین نیازهای مطلوب کشور است تا هر چیزی در جای خود صورت گیرد که به تبع آن مشکلات کشور کاهش پیدا خواهد کرد.

این روزها شاهد آن هستیم که مقامات غربی از نفوذ بالای انقلاب اسلامی در بیرون از مرزهایش تاکید می‌کنند. انقلاب اسلامی ایران چه تاثیری بر تحولات منطقه و جهان داشته است؟

انقلاب اسلامی در بین همه فلاسفه سیاسی و اندیشمندان موثر در حوزه امور اجتماعی تاثیرگذار بوده و جزو انقلاب‌هایی است که دارای بازتاب بوده و در حقیقت در تقسیم‌بندی انقلاب‌های بزرگ از آن یاد می‌شود. انقلاب ایران مثل لیوانی است که سرریز شده و به اطراف خود رسیده و به دیگر جوامع و نواحی و مراکز پیرامونی خود تسری پیدا کرده است. خیلی از انقلاب‌های منطقه، حرکت‌های آزادیبخش و جنبش‌های آزادیخواهانه منطقه به نوعی از انقلاب اسلامی ایران الهام گرفتند. چون انقلاب ایران خود را در یک مکتب مثل مکتب اسلام تعریف کرده است. البته در دهه موجود می‌بینیم چالش‌های جدی برای کند شدن بازتاب انقلاب اسلامی دیده شده که می‌شود گفت این اقدام بحث چهارپنج ساله گذشته عربستان سعودی یا کشورهایی از این دست است که منجر شده تصادمی در منطقه به‌وجود بیاید و پروژه‌ای تحت عنوان ایران‌هراسی تعریف شود، این پروژه هدفی را مبنا گرفته که مانع تسری انقلاب اسلامی ایران به دیگر کشورها باشد. به نظر می‌رسد این اصلی‌ترین چالش جمهوری اسلامی ایران است و باید روی این موضوع کار شود؛ بنابراین اگر انقلاب اسلامی ایران به جهت این‌که انقلابی مردمی است می‌تواند این مانع را بخوبی پشت سر بگذارد و مثل گذشته دارای تاثیر باشد.

گفت‌وگو : فاطمه امیری

ضمیمه جام سیاست