عید بندگی در ایران زمین

به گزارش جام‌جم، عید فطر یکی از دو عید بزرگ اسلامی است که در جای جای کشورمان با آیین‌های خاص گرامی می‌شود؛ حال و هوایی که با وجود برگزاری برنامه‌ها، آیین‌ها و رسوم اقوام و مناطق مختلف، بیشتر به دل می‌نشیند.

عید فطر در استان‌های شمالی

خانواده‌های مازندرانی و گیلانی حس خوب عید فطر را از آخرین سفره افطار در شب عید تجربه می‌کنند، آنجا که براساس سنتی دیرین خود را مقید می‌دانند،‌ در کنار تمام اعضای خانواده افطار کنند. روز عید هم این دورهمی همچنان ادامه دارد، با این تفاوت که شهری‌ها به روستای محل تولد خود می‌روند و با پوشیدن لباس محلی و بردن غذای خود به طبیعت این روز را جشن می‌گیرند.

نگاه به چهره کودک معصوم در آذربایجان شرقی

برای هموطنانمان در آذربایجان شرقی، مشاهده هلال ماه شوال همواره از اهمیت خاصی برخوردار و با عقایدی همراه بوده است. در گذشته،‌ پیش از ورود رادیو و تلویزیون به جامعه ایران، روستاییان برای رویت هلال ماه به پشت بام‌ها می‌رفتند و ساعت‌ها منتظر می‌ماندند. بزرگ‌ترها بعد از رویت هلال ماه رمضان، به چهره یک کودک معصوم یا یک فرد مومن و نمازخوان نگاه می‌کردند و اعتقاد داشتند، نگریستن به صورت آدم بی‌نماز و روزه‌خوار، خوش‌یمنی در پی نخواهد داشت. نگاه کردن به‌ آیینه و صلوات بر محمد و آل‌محمد(ص) بعد از رویت هلال ماه هنوز به عنوان یک رسم در میان پیرمردان استان مرسوم است.

جشن در جشن در کردستان

عید فطر در میان مسلمانان اهل سنت کشورمان همچون استان کردستان، به جشن رمضان معروف است.

جشن رمضان در استان کردستان با اقامه نماز جشن در مساجد آغاز می‌شود و با دیدار بزرگ ترهای فامیل و عیادت از بیماران ادامه می‌یابد. دیدار با کسانی که عزیز تازه از دست‌رفته دارند، با عنوان نوجشن،‌ از دیگر آیین‌های ویژه جشن رمضان در کردستان است. نوجشن، شامل رفتن به سر مزار عزیزان از دست رفته نیز می‌شود. یک روز بعد از جشن رمضان هم مردم کردستان به استقبال یک دوره شش روزه روزه‌داری به نام ششلان می‌روند. بنا به باور مردم این منطقه ثواب یک روز روزه ششلان برابر با ثواب یک ماه روزه‌داری است.

کامتان را شیرین کنید

استان‌های مرکزی و کویری چون یزد و کرمان هم با شیرینی‌ها و قطاب‌های مخصوص خود به استقبال این روز خجسته می‌روند. البته در یزد، ‌استقبال از عید فطر با نظافت منازل، خرید لباس نو، تهیه شیرینی و میوه‌های تازه فصل و برنامه‌ریزی برای دید و بازدید همراه است. طبخ آش معروف به حضرت ابوالفضل العباس(ع) نیز از دیگر آداب و رسوم قدیمی این روز در میان یزدی‌هاست. کرمانی‌ها هم خود را مقید می‌دانند که پس از نماز به دیدار خانواده‌هایی بروند که بتازگی عزادار شده‌اند تا به آنها تسلیت بگویند. شیرازی‌ها هم به رویت هلال ماه اعتقاد زیادی دارند و معمولا روز آخر ماه رمضان که از راه رسید، به پشت‌بام خانه یا خارج از شهر می‌روند تا ماه شوال را با چشم خویش مشاهده کنند.

نوعید در ساوه

بیشترین پایبندی به آیین محلی مخصوص عید فطر در میان مردم استان مرکزی به شهروندان ساوه‌ای برمی‌گردد. در این روز،‌ خانواده‌هایی که بتازگی فردی را از دست داده‌اند با برگزاری آیین سنتی نوعید که شامل فاتحه خوانی و توزیع مواد غذایی بین افراد مستحق است، برای فرد درگذشته طلب مغفرت می‌کنند. فرستادن عیدی توسط تازه داماد به خانه نامزد خود از دیگر آیین مردم ساوه در روز عید سعید فطر است.

حنابندان زنان سیستانی

حال و هوای عید سعید فطر را حتی چند روز پیش از رسیدنش هم می‌توان در سیستان و بلوچستان مشاهده کرد و مردم شهرهای کوچک و روستاها برای تهیه ملزومات عید، خود را به شهرها می‌رسانند. به شب پایانی ماه مبارک رمضان که می‌رسیم، نوبت زنان بلوچی است تا شادی رسیدن عید را با رنگ‌های حنای خود عیان کنند. آنها معمولا با تهیه و آماده کردن حنای محلی، نقش‌های مختلف و زیبایی را روی دست‌های خود می‌کشند و یک مراسم حنابندان شاد راه می‌اندازند.

ام الوسخ، ام الحلس در خوزستان

عرب زبان‌های خوزستان،‌ دو روزقبل از عید فطررا به نام ام‌الوسخ به معنای روز چرکین و ام‌الحلس به معنای روز نظافت شخصی دارند که در روز اول به نظافت خانه‌های خود می‌پردازند و آن را برای فرارسیدن عید و اکرام مهمان تمیز و آماده می‌کنند و در روز دوم به نظافت شخصی خود می‌رسند که خاص جوانان است. همچنین روز عیدفطردر خانه‌ها باز است و همسایه‌ها با گفتن یا الله و عیدکم مبارک یا اهل البیت وارد خانه‌ها می‌شوند و با گفتن جملاتی نظیر عیدکم مبارک و ایامکم سعیده و الله ایعوده علیکم بخیر و عافیة که ورد زبان کوچک و بزرگ و زن و مرد است،‌ به خانه همسایه‌ها می‌روند. در میان عشایر خوزستان نیز مردم با هوسه و پایکوبی،‌کوچه‌های محلات را طی می‌کنند و سراغ بزرگ محله و قبیله می‌روند و در مکان پذیرایی گرد هم می‌آیند.

غذای عید فطر طعم دیگری دارد

عقاید و آیین مردم خطه هرمزگان هم جالب و شنیدنی است. به عقیده آنها غذای روز عید فطر برای کسانی که روزه بوده‌اند، مزه دیگری دارد که روزه‌خواران هرگز طعم آن را نخواهند چشید. هرمزگانی‌ها روز عید هم برای عرض تبریک به خانه‌های هم می‌روند و با صبحانه عید شامل چای، برنج و گوشت پذیرایی می‌شوند، اما دلبستگی به ماه مبارک رمضان به حدی است که پیرمردان و پیرزنان هرمزگانی از روز پس از عید فطر تا شش روز، روزه می‌گیرند.

فاطمه مرادزاده