دفع پروتئین از کلیه‌ها برای چه؟

وقتی دفع پروتئین از کلیه‌ها به میزان زیاد باشد، باعث کم شدن مقدار پروتئین در خون می‌شود و پلاسما از رگ‌ها بیرون می‌آید و بیمار ورم می‌کند.

بیماری‌هایی وجود دارند که در آنها کارآیی سد خونی ـ ادراری در کلیه از بین می‌رود و آلبومین به مقدار زیاد در ادرار وارد و دفع می‌شود. در این حالت، کبد شروع به تولید بیشتر آلبومین می‌کند و این نقیصه تا حدی جبران می‌شود. وقتی کبد نتواند از پس مقدار زیاد آلبومین دفع شده برآید، مقدار آلبومین خون کم می‌شود و کم‌کم پلاسما از داخل رگ‌ها به فضای زیر پوست تراوش می‌کند و ورم ایجاد می‌شود. ورم ناشی از دفع پروتئین برخلاف ورم در بیماران دچار نارسایی قلبی ورم عمومی است یعنی صبح که فرد از خواب بیدار می‌شود کاملا پف کرده و زیر پلک‌هایش کاملا ورم کرده است.

قدم اول در بررسی بیماری که دچار دفع پروتئین است، اندازه‌گیری مقدار پروتئین در ادرار یک شبانه‌روز کامل است. در این حالت بیمار صبح روز اول ادرارش را دور می‌ریزد و پس از آن تا 24 ساعت یعنی صبح فردا هر بار ادرارش را در ظرفی که از آزمایشگاه گرفته است، جمع می‌کند. صبح فردا پس از جمع کردن ادرار صبحگاهی آن را به آزمایشگاه می‌برد. برای بیماری که دچار ورم در تمام بدن شده، اگر آلبومین در ادرار 24 ساعته بیشتر از 5/3 گرم باشد، بیماری نفروتیک (بیماری دفع شدید پروتئین از کلیه‌ها) را مطرح می‌سازد که باید با روش‌های تشخیصی تکمیلی، نوع بیماری کلیه را مشخص ساخت.

وجود یا نبود گلبول‌های قرمز و گلبول‌های سفید در ادرار بیمارانی که پروتئین دفع می‌کنند، در تشخیص بیماری اهمیت دارد. در این شرایط بیماران باید به نفرولوژیست (فوق‌تخصص بیماری‌های کلیه) برای اقدامات تکمیلی مراجعه کنند.

مهم‌ترین بیماری‌هایی که موجب دفع پروتئین از کلیه‌ها می‌شوند شامل دیابت، فشار خون و بیماری‌های خودایمنی کلیه‌هاست. در مورد بیماری دیابت و فشار خون، بیشتر از این که عوارض دفع پروتئین مهم باشد، این عارضه نشانه وخامت بیماری و شروع آسیب کلیه‌هاست و نشان می‌دهد هر چه سریع‌تر باید قند خون کنترل شود و فشار خون پایین بیاید.

دکتر رضا کریمی

‌ فوق‌تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم