استاد کشاورز تکرار نشدنی است

حالا بعد از سال‌ها هنوز هم اکرم محمدی می‌گوید استاد کشاورز برایش همان برادر بزرگ‌تر دوست داشتنی است. او همچنین در مجموعه تلویزیونی پدرسالار هم نقش عروس این بازیگر پیشکسوت را بازی می‌کرد. با محمدی درباره تجربه همکاری و شخصیت استاد کشاورز گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم.

محمدی در این گفت‌وگو ضمن تمجید از شخصیت فردی و هنری استاد کشاورز می‌گوید در کارنامه ایشان چند حاشیه می‌توان بیرون آورد؟ او نسل «کشاورز»‌ها را در هنر کشور تکرار نشدنی می‌داند. این گفت و گو را در زیر می‌خوانید:

شما در دو فیلم تجربه همکاری با استاد کشاورز را داشتید. در فیلم «مادر» نقش خواهر و در سریال «پدر سالار» نقش عروس ایشان را بازی می‌کردید. درباره این تجربه همکاری برای ما صحبت کنید.

درباره استاد کشاورز هرچه بگوییم کم است. به نظر من ایشان یکی از اسطوره‌های به یاد ماندنی هنر ایران هستند. در فیلم «مادر» به واقع همه دیدند که ایشان چگونه به زیبایی نقش برادر را ایفا کردند. در این فیلم زیباترین لحظات عاطفی که برقرار شد، بین بنده و ایشان بود. ایشان به عنوان برادر بزرگ به رغم اختلافات و تضادی که با خانواده داشتند با خواهر کوچک‌تر خود ارتباط خوبی داشت. استاد کشاورز در این فیلم یک نقش دو وجهی را بخوبی ایفا کردند که هم می‌تواند خشن باشد و هم وجوه عاطفی داشته باشد. در سریال «پدر سالار» هم ایشان در نقش یک پدر شوهر مقتدر نشان دادند چگونه خطاهای فرزندانشان را می‌بخشند و چطور می‌شود بچه‌ها را به سمت و سوی درست هدایت کرد.

از نظر شخصیتی استاد کشاورز را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

درباره سوابق کاری ایشان نیاز به گفتن من نیست. پرونده کاری ایشان را همه دیدند و می‌دانند. اما درباره شخصیت خودشان بی‌تعارف می‌توانم بگویم یکی از بی‌حاشیه‌ترین، دوست داشتنی ترین و یکی از بهترین انسان‌هایی هستند که وقتی با ایشان کار می‌کنید نه‌تنها وحشت ندارید بلکه احساس امنیت کامل می‌کنید و می‌توانید در پناه ایشان قرار بگیرید. احساس می‌کنید با فردی کار می‌کنید که همه‌گونه می‌توان روی او حساب کرد؛ به‌عنوان یک پدر، به‌عنوان یک برادر و حتی یک فرد سببی مثل پدرشوهر. این همه سال استاد کار می‌کند، چند حاشیه می‌توان از زندگی ایشان بیرون آورد؟ در کار ایشان همه را دعوت می‌کند که با هم خوب باشند تا یک کار خوب شکل بگیرد. مطمئنم در زندگی خودشان هم این طور هستند.

زمانی که می‌خواستید نقش خواهر کوچک‌تر ایشان را در فیلم «مادر» به کارگردانی مرحوم حاتمی‌ بازی کنید، از قرار گرفتن در مقابل استاد کشاورز استرس داشتید؟

استرس همیشه در هرکاری هست، چه در برابر بزرگان و چه کوچک‌ترها. اگر کسی متعهد به کار باشد، این استرس وجود دارد. اما مهم این است که در برابر چه کسانی قرار می‌گیرید و آنها چقدر می‌توانند این استرس را بیشتر کنند یا از بین ببرند. اول باید از زنده یاد حاتمی‌در آن فیلم یاد کنم که به عنوان یک رهبر و یک انسان بسیار خوب، بر کار اشراف داشتند. اما درباره استاد کشاورز باید بگویم آن‌قدر می‌شد به ایشان اعتماد کرد که من در تمام لحظات با تجربه کم آن زمان، احساس همان خواهر کوچک را داشتم. لحظاتی فکر نمی‌کردم بازی می‌کنم، احساس می‌کردم در ارتباط با برادر بزرگ خودم هستم. هنوز هم این احساس بعد از این همه سال با من است و این‌طور به ایشان نگاه می‌کنم.

به نظر شما نسل محمدعلی کشاورز، عزت‌الله انتظامی، داوود رشیدی، علی نصیریان و جمشید مشایخی یا به تعبیر پرویز پرستویی «پنج تن سینمای ایران» تکرار می‌شود؟

با شرایطی که می‌بینم نه. شاید تربیت آن نسل خیلی فرق می‌کرد. من مثل آن نسل ندیده‌ام. مگر زنده یاد حاتمی‌ تکرار شدند؟ مرور کنید آیا می‌شود کسی را جایگزین این عزیزان کرد؟ می‌توانید کسی را جایگزین استاد کشاورز یا انتظامی‌ کرد؟ من بعید می‌دانم. مساله این است که من فقط درباره هنر صحبت نمی‌کنم، بلکه درباره شخصیت والای آنها می‌گویم. اگر آدم‌های تکرار شدنی بخواهیم، باید از اینها درس بگیریم.

هرکسی جلوی دوربین قرار می‌گیرد قبلش باید درس‌هایی فرا بگیرد. قبلش باید بداند وارد چه قصه‌ای می‌شود، باید با مردم ارتباط داشته باشد.

خودتان هم به استاد سر می‌زنید؟

بله پارسال ایشان را دیدم. الان تهران نیستم و حتما وقتی برگردم به ایشان سر می‌زنم. قلبا ایشان را خیلی دوست دارم و می‌دانم ایشان هم به من محبت دارند.

همان قدر که من به ایشان به‌عنوان یک عزیز و بزرگ‌تر ارادت دارم، ایشان هم این حس را به من کوچک‌تر دارند. ایشان از حافظه بسیار خوبی برخوردارند. افراد را سر جای خود قرار می‌دهند و می‌توانند درباره تک‌تک افراد صحبت کنند. ایشان، افتخار هنر ایران است.