پیامک‌های تبلیغاتی و قربانیان بی‌شمار

ارسال پیامک‌های تبلیغاتی یکی از پیامدهای ایجاد چنین تغییراتی است که یکی از بهترین روش‌های تبلیغات برای موسسات بازرگانی محسوب می‌شود، اما افزایش حجم روزافزون پیامک‌ های تبلیغاتی به مشکلی آزاردهنده برای کاربران تبدیل شده است.

این در حالی است که ارسال پیامک‌هایی از سوی شرکت‌های غیرمعتبر سودجو با هدف تبلیغات پیامکی به قصد سودجویی و منفعت‌طلبی باید به‌عنوان مصداقی برای نقض حقوق شهروندی و حریم شخصی افراد مورد توجه ویژه قرار گیرد.

بدون اجازه مشتری

شرکت مخابرات اعلام کرده طبق آیین‌نامه‌های مربوط به پیامک‌های تبلیغاتی برای مشترکان مزاحمتی ایجاد نمی‌شود مگر این‌که شاکی بتواند موضوع مزاحمت را بر‌اساس مدرک و دلایل قانونی اثبات کند. به‌دلیل بعضی از مشکلات پیش آمده، سال‌90 طرح ممنوعیت ارسال پیامک‌های تبلیغاتی بدون اجازه مشترکان تصویب و به اپراتورها اعلام شد، اما این اقدام هم کافی نیست. پیامک‌های تبلیغاتی و انبوه زمینه‌ای را برای کلاهبرداری و سوء‌استفاده فراهم کرده است. بعضی از پیامک‌هایی که تبلیغاتی به نظر می‌رسد با ارسال متنی مبنی بر برنده‌شدن گیرنده در قرعه‌کشی یا جایزه خوش حسابی، مشترکان را به ارسال اطلاعات حساب بانکی به منظور دریافت جایزه تشویق می‌کنند. ‌گرچه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بارها نسبت به عدم ارائه اطلاعاتی مانند شماره حساب یا رمز کارت‌های اعتباری به شماره پیامک‌هایی با چنین مضمونی هشدار داده، اما بر اساس بررسی‌های آماری انجام شده همچنان تعداد زیادی از افراد به چنین پیامک‌هایی اعتماد کرده و در دامی که آنها پهن کرده‌اند، گرفتار می‌شوند.

این هشدار را جدی بگیرید

به‌تازگی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به جعلی بودن پیامک‌هایی که با عنوان برنده‌شدن در مسابقات یا قرعه‌کشی به مشترکان تلفن همراه ارسال می‌شود، هشدار داده است. به نظر می‌رسد بعضی افراد سودجو با سوءاستفاده از نام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و ارسال پیامک به مشترکان اعلام می‌کنند آنها در مسابقه یا قرعه‌کشی این وزارتخانه برنده شده‌اند. این در حالی است که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید کرده این پیامک‌ها هیچ ارتباطی با این وزارتخانه ندارد و کلاهبرداری است.

حکایت همچنان باقی است

این هشدار به این معنی است که با‌وجود این‌که سال‌هاست درباره موضوع کلاهبرداری‌های پیامکی از طریق شماره‌های بی‌نام و نشان بحث‌های زیادی مطرح می‌شود به دلیل ناهماهنگی دستگاه‌های مسئول در این زمینه این معضل هنوز برطرف نشده و هر روز به شکل جدیدی مطرح می‌شود. طبق بررسی‌های انجام شده بیشتر این پیامک‌ها از پنل‌های اختصاص یافته به ارسال پیامک‌های انبوه ارسال می‌شود که از سوی اپراتورهای تلفن همراه در اختیار پیمانکاران قرار می‌گیرد. حتی گاهی اطلاعات شخصی افراد نیز از طریق این پنل‌ها در اختیار افراد قرار می‌گیرد که قابل بحث و بررسی است. این در حالی است که محتوای پیامک‌های تبلیغاتی گاهی با بروز مشکلاتی برای کاربران همراه است و به شکایت از ارسال‌کننده این پیامک‌ها منجر می‌شود. این اتفاقات به این معنی است که گرچه فناوری‌های نوین ارتباطی با امکانات فراوانی همراه بوده، اما همچنان نتوانسته‌ایم از این امکانات برای مقابله با معضلاتی مانند ارسال پیامک‌های کلاهبردارانه بهره گیریم.

مشکل از کجاست؟

به نظر می‌رسد ارسال‌کننده پیامک‌های انبوه از سوی اپراتورهای تلفن همراه احراز هویت شده است. به‌عبارت دیگر واگذاری پنل‌های پیامکی از سوی اپراتورها مستلزم ثبت اطلاعات حقیقی و حقوقی ارسال‌کننده پیامک‌های تبلیغاتی است و به‌این‌ترتیب بر اساس قرارداد منعقد شده میان اپراتور و ارسال‌کننده پیامک می‌توان در صورت بروز مشکل از این افراد حقیقی یا حقوقی درخواست کرد نسبت به این موضوع پاسخگو باشند. چنانچه ارسال پیامک‌های انبوه به پیمانکاران واگذار شده باشد افراد متقاضی بعد از احزار هویت پنل را دریافت می‌کند. به‌این‌ترتیب چنانچه مشترکان درباره پنل‌های تبلیغاتی با محتوای کلاهبردارانه با مشکلی مواجه شدند باید به اپراتورها شکایت کنند تا این موضوع از سوی اپراتورهای تلفن همراه بررسی شود.

شیوه جدید کلاهبرداری

مشکل اصلی اینجاست که به‌تازگی بعضی از این پیامک‌های تبلیغاتی کلاهبردارانه از طریق سیمکارت‌های شخصی ارسال می‌شود. محمدرضا فرنقی‌زاد، سخنگوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌و‌گو با کلیک ضمن اشاره به این موضوع می‌گوید: از آنجا که ارسال پیامک‌های تبلیغاتی کلاهبردارانه از سوی اپراتورها از سوی پلیس فتا قابل پیگیری است گروهی از افراد سودجو از سیمکارت‌های شخصی برای ارسال چنین پیامک‌هایی استفاده می‌کنند که از مدارک جعلی برای دریافت این سیمکارت‌ها استفاده شده و قابل ردیابی نیست. وی می‌افزاید: بنابراین توصیه می‌کنیم مردم نسبت به چنین پیامک‌های وسوسه‌انگیزی از خود واکنشی نشان ندهند تا در دام افراد سودجو گرفتار نشوند. سخنگوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید می‌کند: مشترکان تلفن همراه باید توجه داشته باشند که هر شرکت یا بانکی دارای یک سامانه اینترنتی است که انتشار هر خبر یا اطلاعیه‌ای از طریق این سامانه قابل پیگیری است یا این‌که دست‌کم اسامی افراد برنده در قرعه‌کشی در شعبی که فرد دارای حساب بانکی است قابل پیگیری است. بنابراین چنانچه مشترکان در این زمینه با مشکلی مواجه شدند، می‌توانند به پلیس فتا یا دادسرای جرایم رایانه‌ای مراجعه کنند.

فرنقی‌زاد ضمن هشدار درباره پیامک‌هایی با مضمون کلاهبرداری خاطر نشان می‌کند: «پیامک‌های زیادی با مضمون برنده‌شدن در قرعه‌کشی برای مشترکان ارسال می‌شود که این پیامک‌ها با سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه هیچ ارتباطی ندارد. در حقیقت هیچ‌گاه نتایج قرعه‌کشی یا مسابقات از طریق پیامک ارسال نمی‌شود و مردم باید نسبت به این موضوع مطلع باشند و احتیاط کنند.»

محتوای پیامک‌ها کنترل نمی‌شود

اما سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا با وجود این‌که پیامک‌های تبلیغاتی فریبکارانه عده‌ای‌از مشترکان را در دام خود گرفتار می‌کند، محتوای پیامک‌های انبوه ارسالی برای مشترکان کنترل نمی‌شود تا از ارسال چنین پیامک‌هایی جلوگیری شود؟ ظاهرا اپراتورهای تلفن همراه حق دخالت در محتوای پیامک‌های ارسالی را ندارند و باید نهاد دیگری این کار را انجام دهد. بدیهی است نظارت بر محتوای این پیامک‌ها ضعیف است و به همین علت ارسال چنین پیامک‌هایی مشکلاتی را برای مردم ایجاد می‌کند.

مسدود شدن پیامک‌های موسسسات مالی غیرمجاز

خوشبختانه در پی اقدامات جدید انجام شده شرکت مخابرات ایران از مسدود شدن پیامک‌های تبلیغاتی موسسات مالی غیرمجاز خبر داده است. براساس دستورالعمل ارسال شده از سوی رگولاتوری به مخابرات، موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز که مورد تایید بانک مرکزی نیستند برای ارسال پیامک‌های تبلیغاتی مجوز ندارند. این دستورالعمل به اپراتورهای تلفن همراه نیز ابلاغ شده است. بعضی از موسسات مالی که مورد تایید بانک مرکزی نیستند در تلاش هستند با ارسال پیامک‌های اغواکننده مشتری جذب کنند که خوشبختانه راه‌های ارسال پیامک به مشترکان از سوی شبکه مخابرات مسدود شده است. انتظار می‌رود دست‌اندرکاران این موضوع در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و پلیس فتا بتوانند با همکاری همدیگر به راهکاری برای حل این مشکل دست پیدا کنند. مشکلی که با وجود هشدارهای اعلام شده همچنان عده‌ای از مشترکان را در دام خود گرفتار می‌کند.

فرانک فراهانی‌جم