خط لوله «تاپی» به جای خط لوله «صلح»

براساس تفاهم‌‌نامه‌های امضا شده، ایران متعهد شد تا مدت ۲۵ سال، گاز خود را با قیمت توافقی به این دو کشور بفروشد. پس از انجام مراحل اولیه اجرای این پروژه بزرگ با توجه به تسلط آمریکا بر هندوستان و فشارهای وارد شده به این کشور، در نهایت هندوستان از پروژه کناره‌گیری کرد و پس از آن نیز پاکستان به انجام تعهدات خود هیچ علاقه‌ای نشان نداد و به دلیل کمبود منابع مالی از ایران، روسیه و چین درخواست کرد برای اجرایی شدن آن مشارکت کنند، این روند تاجایی ادامه داشت که دولت ایران درخواست اعطای وام ۵۰۰ میلیون دلاری به پاکستان را رد کرد و بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت دولت یازدهم ایران اعلام کرد تا وقتی هند به عنوان دومین مصرف‌کننده گاز این خط لوله اعلام آمادگی نکند، ایران تمایلی به بهره‌برداری از این مسیر انتقال نخواهد داشت.

ورود ترکمنستان به بازی

پس از به نتیجه نرسیدن پروژه خط لوله صلح، موقعیت برای حضور دیگر کشورها به منظور بهره‌برداری از مشکلات اجرای این طرح ایجاد شد و ترکمنستان با مطرح کردن «پروژه تاپی» از این فرصت استفاده کرد تا با‌ وجود تمام خطرات و ناایمن بودن مناطقی که از آنها عبور خواهد کرد، گاز طبیعی میدان گازی کالکینیش (دومین میدان بزرگ گازی جهان) این کشور از طریق افغانستان و پاکستان و در نهایت به هند انتقال یابد.

به هر حال خط تاپی لوله از محل شروع خود تا شهر فاضلکا در مرز هند و پاکستان به مسافت ۱۸۰۰ کیلومتر کشیده خواهد شد که پیش‌بینی شده حداکثر در طول سه سال به بهره‌برداری برسد. محمد حمید انصاری، معاون رئیس‌جمهور هند در مراسم آغاز این پروژه گفت: ظرفیت اولیه خط لوله تاپی، انتقال ۳۳ میلیارد مکعب گاز طبیعی در سال است که برای افغانستان، روزانه ۱۴ میلیون مترمکعب گاز طبیعی فراهم خواهد کرد که امیدواریم این همکاری و ایجاد فضای اقتصادی برای ایجاد صلح در مناطق یاده شده موثر باشد و امکان ایجاد امنیتی دائمی را برای هر سه کشور فراهم آورد.

قربانقلی بردی محمدوف، رئیس‌جمهور ترکمنستان نیز گفت: این پروژه بزرگ نه‌تنها برای کشورهایی که منبع انرژی هستند بلکه برای کشورهایی که در مسیر انتقال این خط لوله و مصرف کننده گاز هستند، اهمیت اقتصادی خیلی زیادی دارد. این پروژه انگیزه قوی برای توسعه پایدار و صلح ایجاد می‌کند و حدود ۱۲ هزار شغل ایجاد خواهد کرد.

محمد میرا آمانوف، معاون ترکمن گاز در این زمینه گفت: ۸۵ درصد سهام این شرکت به ترکمنستان تعلق دارد و کشورهای دیگر هر کدام 5 درصد سهام دارند.

گروهی از تحلیلگران بازارهای انرژی براین باورند که ترکمنستان با خط لوله تاپی در پی متنوع کردن بازار صادرات گازش بوده در حالی که اتحادیه اروپا نیز تلاش می کند با واردات گاز از این کشور تا سال ۲۰۱۹، از وابستگی خود به روسیه بکاهد. بنابراین دور از ذهن نیست اگر تصور کنیم در آینده، این خط لوله محل بارگیری کشتی‌های انتقال LNG به قاره سبز خواهد شد.

منبع: فایننشال تایمز

عماد عزتی