باید اوپک را به ریل اصلی خود بازگردانیم

براین اساس بسیاری از کارشناسان انرژی معتقدند اکنون تصمیم‌گیری‌های اوپک بیش از حد رنگ و بوی سیاسی به خود گرفته و ترکتازی برخی کشورها مانع ایفای نقش موثر این سازمان شده است.

سیدمحمدعلی خطیبی، نماینده پیشین ایران در اوپک در این زمینه چنین تحلیل می کند:

سیاست‌ اوپک بر کنترل بازار کوتاه مدت استوار بوده، پس چرا در جلسه اخیر مطرح شد که این سازمان باید برای بلند مدت سیاستگذاری کند؟

اگر به نشست‌های دوره‌ای اوپک که تقریبا هر شش ماه یکبار برگزار می‌شود توجه داشته باشیم، درخواهیم یافت این سیاست‌های کوتاه‌مدت است که همواره برای بررسی و زیرنظر گرفتن اوضاع بازار نفت مطرح بوده است اما امروز بنا به دلایلی که محتمل است سیاسی باشد، در میان اعضا اتفاق نظر وجود ندارد و گروهی در نشست اخیراوپک اعلام کرده‌اند سیاست‌های اوپک بلند مدت است که این امر با اصول اولیه بنیانگذاری این نهاد از پنج دهه پیش متناقض است و باید برای تغییر این بدعت حرکتی انجام شود.

یعنی اوپک در حال فاصله گرفتن از ماهیت خودش است؟

شاید از گذشته تا چندی پیش اوپک بازار عرضه و تقاضای نفت را مدیریت می‌کرد و باعث کنترل قیمت نیز می‌شد و باتوجه به جایگاه اوپک به‌عنوان یک سازمان متشکل و تاثیرگذار، پیش از این اعضا هنگام کاهش قیمت نفت با نشست‌های دوره‌ای نسبت به جلوگیری از ورود مازاد نفت به بازاراقدام کرده و روند کاهشی قیمت را کنترل کرده و آن را به سمت متناسب شدن قیمت‌ها سوق می‌دادند. اما مدتی است اوپک از ریل خود خارج شده و باید دوباره اعضا آن را به ریل و مسیر اصلی خود برگردانند. به‌عنوان مثال، اکنون تقاضای نفت اوپک تقریبا 30 میلیون بشکه در روز است ولی اعضا فعلا نزدیک 32 میلیون بشکه نفت به بازار ارائه می‌کنند و در نشست اخیر هم دیدیم که هیچ تفاهمی برای سقف تولید صورت نگرفت.

در جلسه اخیر درباره سیاست‌های اوپک در دوره‌های زمانی‌بندی مطرح شد این بند را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در جلسه اخیر آنچه مهم می‌نماید، مربوط به بندی است که در آن آمده اوپک نه‌تنها در یک بازار با ثبات و متعادل صرفا مسئول است بلکه درباره سیاست‌های بلند مدت تصمیم خواهد گرفت. این بند به‌طور کلی مساله‌دار است و ایران باید در این زمینه اعتراض کرده و خواستار تغییر آن شود، چون اگر ایران در این مورد وارد عمل شود بدون تردید دیگران هم حاضر خواهند شد در این زمینه اعتراض کنند. چون این بند این گونه می گوید که اوپک قرار نیست درباره بازار فعلی عکس‌العمل نشان دهدواین یعنی بی اثر شدن و بی‌خاصیت شدن اوپک.

با وجود این برآورد شما از آینده قیمت نفت در بازارهای بین‌المللی چیست؟

تعیین قیمت نفت برآیندی از مجموعه چند عامل است که باید باتوجه به آنها برای تعیین قیمت نفت در بازارهای بین‌المللی پیش‌بینی داشته باشیم. اما آنچه مهم است سیاست‌ها و رویکرد اوپک به‌عنوان سازمانی تاثیرگذار در این زمینه است و با توجه به شرایط فعلی و البته نظرهای متفاوتی که اعضای این سازمان اکنون دارند، قیمت‌ها روند افزایشی نخواهد داشت وحتی ممکن است در برخی شرایط شاهد نزولی شدن دوباره قیمت نیز باشیم.

به نظر شما در شرایط فعلی ایران می‌تواند به سطح تولید گذشته خود باز گردد؟

بله. اوپک نیز باید به این نکته توجه داشته باشد که ایران تصمیم دارد به سطح تولید خود قبل از تحریم‌های یک‌جانبه غرب باز گردد، بنابراین نیازی به هیچ اجازه یا تائیدیه‌ای از مرکز یا کشوری نیست. این در حالی است که نباید فراموش کنیم برخی اعضای اوپک حتی درشرایطی که همه اعضا درباره سطح تولید نفت اتفاق نظر داشتند بیشتر از سهمیه قانونی‌شان نفت می فروختند.

عماد عزتی - اقتصاد