یک ناهنجاری، عوامل و آثار

یک بیماری روانی

چشم‌چرانی به معنای نگاه خیره و شهوت‌آلود به نامحرم است که با انگیزه لذت‌طلبی جنسی انجام می‌شود. از نظر روان‌شناسان و علمای اخلاق، چشم‌چرانی وقتی به صورت یک عادت مزمن در‌می‌آید، بیماری روانی تلقی می‌شود. چشم‌چرانی نقطه مقابل خود‌نمایی است. برخی عوامل چشم‌چرانی عبارتند از: محرومیت جنسی، خودنمایی زنان و...

منشأ ناهنجاری

1ـ محرومیت جنسی: به باور برخی نظریه‌پردازان، محرومیت‌ها و فقدان ارتباط جنسی مشروع یکی از عوامل رفتار ناهنجار چشم‌چرانی است؛ مثلا به نظر ویلهلم اشتگل، فقدان ارتباط و محرومیت جنسی باعث می‌شود لیبیدو در اعصاب بصری متمرکز شود. با این وسیله ارتباط عصب بینایی با اعصاب جنسی بیشتر می‌شود و چشم‌چرانی برای فرد لذتبخش می‌شود.^‌ لازم به ذکر است این رذیلت اخلاقی تنها مختص آقایان نبوده، بلکه شامل بانوان نیز می‌شود.^‌

2ـ خودنمایی زنان: از عوامل بروز این رفتار ناهنجار در برخی مردان، حس خود‌نمایی در برخی زنان است. جنس مذکر به‌طور طبیعی به زیبایی جنس مخالف حساس است و زنان بی‌حجاب یا بدحجاب این گرایش را تحریک می‌کنند و عدم تقوای اخلاقی و دینی باعث می‌شود غریزه، افراد را به سمت رفتار ناهنجار بکشاند.

آثار زیانبار چشم‌چرانی

غفلت: عدم مراقبت از چشم و استفاده از آن در جهت چشم‌چرانی، انسان را از یاد خدا غافل می‌کند و غفلت باعث ضعف و سستی ایمان خواهد شد.^‌ اولین قدم انحرافات: دروازه ورود به انحرافات، نگاه به نامحرم است. امام صادق(ع) می‌فرماید: چشم‌چرانی تخم شهوت را در دل می‌کارد و چنین کاری برای نگاه کننده کافی است منشأ فتنه گردد.

حسرت طولانی: به این معنی که چشم قوی‌ترین ابزار حسی است. یعنی میدان آستانه تحریک چشم از بقیه حواس بیشتر است و بیشترین تحریکات حسی را دریافت می‌کند و این دل است که بعد از نگاه به نامحرم به کار می‌افتد. یعنی آنچه را دیده می‌بیند دل طلب می‌کند و چون امکان رسیدن به آنچه دیده فراهم نشده افسردگی و رنجوری عایدش می‌شود.^‌

ایجاد نگرانی و اضطراب: چشم‌چرانی‌های هوس آلود همچون بدحجابی و بی‌حجابی زنان و دختران بی‌بند و بار از جمله عوامل موثر در ایجاد اضطراب و نگرانی و ناامنی افراد و خانواده‌ها به حساب می‌آید.

با دقت در مطالب بالا درمی‌یابیم چشم‌چرانی نوعی بیماری روحی است که باید برای درمان آن تلاش کرد. برخی راه‌های معالجه عبارتند از:

1) داشتن عزت نفس و درک هدف خلقت چشم

هر فرد دارای مقام کرامت و عزت انسانی است. اطاعت از فرامین الهی سبب حفظ و اعتلای آن می‌شود. انسانی که با نگاه به نامحرم به دنبال ارضای نفسانیات خویش است خود را ملعبه دست شیطان می‌کند و جایگاه خود را ازدست خواهد داد.

2) توجه به مساله ناموس و قانون خلقت

این مسأله به این معناست که اگر فردی حریم خصوصی دیگران را در نگاه به نامحرم نادیده بگیرد، رفتارش بدون پاسخ نبوده و دیگران نیز به ناموس او تجاوز خواهند کرد. چنان که شاعر می‌گوید:

این جهان کوه است و فعل ما ندا/ سوی ما آید نداها را صدا

مگو ناخوش که ناخوش پاسخ آید/ به کوه آواز خوش ده تا خوش آید

3) دعا و توسل: بی‌شک یکی از موثرترین راه‌های مقابله با این رذیلت اخلاقی دعا و نیایش است. امام علی(ع)‌ می‌فرمایند: هرگاه نگاه یکی از شما به زنی افتاد که او را به شگفتی واداشت نزد همسرش برود و راه شیطان را به قلب خویش ببندد و اگر همسری ندارد دو رکعت نماز بخواند و خدا را زیاد ستایش کند و سپس از پروردگار درخواست کند، آن‌گاه خدا به او آنچه را که بی‌نیازش می‌کند،‌ می‌بخشد.^‌

از آنچه گذشت، این نکته به دست می‌آید که خداوندی که انسان را خلق فرموده و از تمام اعمال و حرکات او مطلع است راه نجاتش را از چنین بیماری در فروپوشاندن چشم از نگاه به نامحرم قرار داده تا لذت ایمان را به او بچشاند و اوست که باید قدر این موهبت عظیم الهی را بداند و همواره سپاسگزار خداوند رحمان و رحیم باشد.

حمیدرضا محدث بصیر

جام جم