حیف، فقط بازیگر ماند!

فضای تلویزیون در ابتدای دهه شصت به دلیل تحولات سیاسی و اجتماعی پس از انقلاب وارد حیطه متفاوتی شد، اما تحولات سیاسی دهه شصت مجالی برای تغییر ذائقه پدید آورد. ساخت ملودرام‌های تلویزیونی به‌تدریج و به آهستگی به یکی از اصلی‌ترین ماموریت‌های رسانه ملی بدل شد.

به گزارش جام جم آنلاین، سریال «آینه» اغلب اپیزودهایش نگاه مدرنی به ناهنجاری‌های اجتماعی داشت. مشکل عمده ملودرام‌های تلویزیونی که هم‌اکنون ساخته می‌شوند بی‌مساله بودن و بی‌دغدغه بودن است و بدنه روایت‌هایی که با واقعیت‌های موجود در جامعه فرسنگ‌ها فاصله دارند. به اعتقاد نگارنده سریال آینه فقط یک مجموعه نوستالوژیک نیست. شرایط و فضای اجتماعی دهه شصت با تغییرات کلانی همراه بود و ناهنجاری‌های اجتماعی در ابعاد تازه‌تری خودنمایی می‌کرد و سریال آینه، آینه تابانی خاص، از ناهنجاری اجتماعی جاری همان روزهای دهه شصت است.

در مواجهه رسانه‌ای کنونی با شبکه‌های سرگرمی‌سازی، مثلا مفاهیم و عباراتی به فراوانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که شایع‌ترین آنها عبارت، سبک زندگی است. گونه ملودرام در حفظ سبک زندگی کلاسیک هر کشوری دستمایه نمایشی شگرفی است. آن روزها حوزه‌های مطالعاتی به سرفصل‌های کنونی دست پیدا نکرده بود و وضعیت‌های نمایشی هنوز در دسته‌بندی حوزه مطالعاتی سبک زندگی تعریف نشده بود. اما سریال آینه در آن روزهایی که حوزه جنگ، مشغله‌های مطالعاتی را از زندگی پژوهشگران اجتماعی گرفته بود، تیم سازنده سریال آینه همچون شوالیه‌های فرهنگی، تقریبا خیل عظیمی از ناهنجاری‌های اجتماعی در پیوسته و پیکره نظام خانوادگی را شناسایی کردند و در قالب‌های نمایشی در مقابل دیدگاه مخاطبان قرار دادند، اگر اغراق نکرده باشیم متن سریال در زمانه خودش تقریبا اثر پیشرویی است. حتی برای شناخت بافت اجتماعی دهه شصت می‌توان به سریال آینه رجوع کرد.

در چنین فضایی به نمایش درآوردن چنین قصه‌هایی به جسارتی مثال‌زدنی نیاز داشت و شوالیه‌هایی که حین ایام جنگ و حملات هوایی، زیربارانی از دلهره‌های کلان، اضطراب اجتماعی منتج از آن روزگاران را فراموش نکردند و با ساخت این سریال مرهمی گذاشتند بر زخم‌های کوچک اجتماعی که چندان هم به چشم نمی‌آمد.

اما آنچه مایه رنج و درد است در دوران کنونی، فراموشی و حافظه کوتاه تاریخی است. پیشتازان عرصه نمایش پس از انقلاب هیچ‌گاه از خط قرمزهای زمانه‌شان عبور نکردند، هیچگاه برای خنداندن از اصل به هزل نیفتادند. آیا نادیده گرفتن پیشتازان عرصه نمایش در دهه شصت جفا به مدیوم‌های نمایشی نیست. غلامحسین لطفی در این عرصه نخبه‌ای است که حیف است فقط بازیگر بماند.

علیرضا پورصباغ‌

جام‌جم