مالیات؛ راهکار مقابله با غیرمجازهای بانکی

در این راستا گروهی معتقدند باید با استفاده از قدرت بانک مرکزی یا استفاده از قوای قهریه و انتظامی در این زمینه اقدام کرد و برخی دیگر بر این عقیده پافشاری می‌کنند که قدرت بانک مرکزی کافی نیست و باید از قوه قضاییه در این زمینه کمک گرفت، اما نکته اینجاست که اگر واقعا قصد برخورد با موسسات غیرمجاز را داریم، نیازی به استفاده از قدرت قانونی بانک مرکزی یا قوه قضاییه نیست، چون تجربه‌های گذشته نشان داده این روش‌ها نتیجه‌ چندانی نداشته و نمی‌تواند در حذف یا ساماندهی موسسات مالی غیرمجاز مفید فایده باشد.

این در حالی است که برتری موسسات غیرمجاز مالی و اعتباری بر موسسات یا بانک‌های مجاز، مزیت پرداخت نرخ سود بیشتر به سپرده‌هایشان است که اگر با راهکارهای قانونی این مزیت را حذف کنیم، خودبه‌خود و بدون درگیری به هدف خواهیم رسید.

بنابراین اگر واقعا مسئولان قصد برطرف کردن این تهدید از سیستم بانکی کشورمان را دارند، بسادگی درخواهند یافت، قانون راهکاری مفید و کارآمد و بدون هرگونه تداخل سازمانی برای مقابله با این مشکل پیش‌بینی کرده و با اجرای آن می‌توانیم نتیجه مطلوب را حاصل کنیم.

می‌دانیم براساس قوانین مالیاتی، سود سپرده‌های بانکی و موسسات مالی و اعتباری مجاز از مالیات معاف‌ است و سپرده‌گذارانی که به هر دلیل اهل سرمایه‌گذاری در بازار نیستند یا این‌که سرمایه‌ای اندک در اختیار دارند که نمی‌توانند در بازار از آن استفاده کنند، با سپرده‌‌‌گذاری نزد بانک‌ها از سود حاصله، بدون پرداخت مالیات استفاده می‌کنند.

همین موضوع اکنون توانسته به قدرت گرفتن نهادهای مالی غیرمجاز کمک کند؛ چون مزیت رقابتی این نهادها با نظام قانونی بانکی کشورمان جهت حرکت سرمایه‌های این‌چنینی را تعیین کرده و در نهایت مشکلاتی را هم برای سپرده‌گذاران و هم برای نظام قانونی پولی کشورمان ایجاد کرده است.

پس نتیجه این‌که اگر دولت با استفاده از قانون مالیاتی موجود، وارد عمل شود و این موسسات را وادار به کسر مالیات سود از سپرده‌گذارانشان کند؛ می‌توانیم انتظار داشته باشیم در مدتی مشخص، به‌طور کلی موسسه‌ای به نام موسسه مالی و اعتباری غیرمجاز نخواهیم داشت؛ چراکه وقتی موسسه‌های غیرمجاز که براساس قانون، سود سپرده‌هایشان معاف از مالیات نیست، ابتدا مالیات سود سپرده‌ هر فرد را کسر کرده و به حساب خزانه دولت واریز کنند و مانده را هرچه هست، به عنوان سود به سپرده‌گذاران بپردازند، ناخودآگاه نرخ سود سپرده‌هایشان کمتر از موسسات مالی مجاز خواهد شد که نتیجه این امر کاهش تقاضای سپرده‌گذاری و در پی آن تعطیلی شعب این‌گونه موسسات خواهد بود.

دکتر احمد حاتمی‌ یزد - کارشناس امور بانکی