ترک‌ تحصیلکرده‌ای که دکتـرای افتخاری گرفت

و البته این بیماری وجه مثبتی نیز دارد: مبتلایان به آن معمولا افرادی خلاق‌تر و باهوش‌تر از دیگران هستند و شاید همین ویژگی و خوانش‌پریشی باعث شده باشد که یکی از مبتلایانش به یکی از میلیاردرهای بزرگ جهان تبدیل شود.

ریچارد برنسون، بنیانگذار مجموعه‌شرکت‌های ویرجین و یکی از مشهورترین میلیاردر‌های بریتانیایی، تحصیل را در دوران دبیرستان ترک و از 16 سالگی اولین تجارت و کسب و کار خود را راه‌اندازی کرد: مجله‌ای به نام دانش‌آموز. پس از آن در سال 1970 وارد تجارت موسیقی شد و کسب و کاری برای فروش پستی محصولات موسیقی آغاز کرد و در همین راستا در سال 1972 فروشگاه‌های زنجیره‌ای موسیقی را با عنوان ویرجین رکوردز افتتاح کرد که بعد‌ها نام آن به ویرجین مگااستور تغییر یافت.

برند ویرجین برنسون طی دهه 1980 و با خریداری شرکت هواپیمایی و ثبت آن با نام ویرجین آتلانتیک با سرعت قابل توجهی رشد کرد و در کنار آن برنسون توانست نام ویرجین رکوردز را نیز در بازار موسیقی توسعه دهد. فوربس در سال 2014 برنسون را به عنوان هفتمین میلیاردر بزرگ بریتانیا معرفی کرده و ثروت او نزدیک به پنج میلیارد دلار تخمین زده شد.

برنسون در سال 1950 در منطقه بلک‌هیث لندن متولد شد. پدرش وکیل و مادرش هنرمند بود. وی تا سن 16 سالگی تلاش کرد به تحصیلش ادامه دهد اما عملکرد خوبی در آموزش از خود نشان نمی‌داد و در نهایت در آخرین روزی که در مدرسه حضور داشت، مدیر مدرسه‌اش به او گفت یا میلیونر خواهی شد یا کارت به زندان خواهد کشید.

پس از آن بود که برنسون مجله دانش‌آموز را راه‌اندازی کرد و در طول فعالیتش در این مجله با چندین فرد مشهور از جمله میک جگر، از اعضای گروه موسیقی رولینگ استون و روان‌شناسی مشهور به نام آر.دی لینگ مصاحبه کرد. برنسون در مجله‌اش تبلیغات آلبوم‌های موسیقی محبوب را چاپ می‌کرد و همین موضوع مجله‌اش را به موفقیتی زودرس رساند. از این رو، وی فروش محصولات موسیقی را تحت برند ویرجین با قیمتی پایین‌تر از فروشگاه‌های مشهور موسیقی آغاز کرد. در آن دوران بسیاری از محصولات موسیقی تحت قراردادهای بسیار دشوار به فروش می‌رسیدند که امکان هرنوع تخفیفی را از بین می‌بردند.

برنسون در سال 1971 فروشگاه موسیقی خود را در خیابان آکسفورد لندن راه‌اندازی کرد و یک سال بعد از درآمد فروشگاهش توانست شرکت ویرجین رکوردز را تاسیس کند. وی با خریداری خانه‌ای توانست یک استودیوی ضبط موسیقی نیز با عنوان منور راه‌اندازی کرده و آن را به هنرمندان تازه‌کار اجاره دهد. اولین آلبوم موسیقی‌ای که در این استودیو ضبط شد به مایک‌اولدفیلدز اختصاص داشت که به اولین و پرفروش‌ترین آلبوم موسیقی ویرجین رکوردز تبدیل شد.

وی با گروه‌های موسیقی‌ای همکاری می‌کرد که جنجال‌برانگیز بودند و دیگر شرکت‌های موسیقی علاقه‌ای به همکاری با آنها از خود نشان نمی‌دادند. برنسون در سال 1992 شرکت ویرجین رکوردز را با قیمت یک میلیارد دلار به شرکتی به نام امی فروخت و هنگام امضای قرارداد گریست، زیرا به گفته وی، ویرجین رکوردز آغاز امپراتوری ویرجین در جهان بود. برنسون در سال 1996 برای بازگشت به جهان موسیقی شرکت 2 Vرا تاسیس کرد که هم‌اکنون 5 درصد از سهام آن را در اختیار دارد.

برنسون در سال 1984 شرکت هواپیمایی ویرجین ایرلاینز، در سال 1999 ویرجین موبایل و در سال 2000 شرکت ویرجین بلو را راه‌اندازی کرد. در سال 2006 ساندی‌تایمز او را با ثروتی برابر سه میلیارد دلار به عنوان نهمین ثروتمند بریتانیا معرفی کرد. وی در کشورهای بلژیک، نیجریه و آمریکا خطوط هواپیمایی را راه‌اندازی کرد.

اما شاید بزرگ‌ترین و جنجالی‌ترین تجارت برنسون در سال 2004 و با امضای قراردادی برای آغاز به کار شرکت توریسم فضایی با نام ویرجین گلکتیک متولد شد. ویرجیت گلکتیک شرکتی است که تکنولوژی ساخت فضاپیمای اسپیس‌شیپ وان را توسعه داده‌است؛ فضاپیمایی که بودجه آن را پاول آلن، یکی از بنیانگذاران شرکت مایکروسافت تامین کرده و طراحی آن به عهده مهندس هوافضای مشهور آمریکایی، برت روتان بوده‌است. هدف نهایی این شرکت حمل توریست‌های علاقه‌مند به تجربه فضا به فضای فرا اتمسفری است. شرکت ویرجین گلکتیک که مالکیت کامل آن دراختیار گروه ویرجین است، قصد دارد سفرهای فضایی را با بلیت‌‌هایی به ارزش 200 هزار دلار و با کمک فضاپیمای وایت‌نایت تو (شوالیه سپید دو) برای همگان قابل دسترس سازد. برنسون قصد دارد به همراه دو فرزند 31 و 28 ساله‌اش اولین توریست‌هایی باشند که با کمک فضاپیمای ویرجین گلکتیک به فضا سفر می‌کنند؛ سفری که قرار بود در سال 2014 آغاز شود اما تا به امروز فضاپیمای این شرکت هنوز نتوانسته مجوز سازمان هوانوردی آمریکا را به دست آورد و سانحه دلخراشی که در پرواز آزمایشی سال 2014 رخ داد و جان خلبان مایکل آلسبری را گرفت، رویای ویرجین گلکتیک برای تبدیل شدن به یکی از اولین شرکت‌های توریست فضایی را بیش از همیشه غیرممکن ساخت.

کسب و کار دیگر برنسون شرکت ویرجیون فیول است که با هدف واکنش به گرمایش جهانی و افزایش قیمت سوخت تاسیس شد و قصد دارد در آینده برای هواپیماها و خودروها سوخت ارزان‌قیمت‌تری تولید کند. وی در سال 2006 سود حاصل از دو شرکت خطوط راه‌آهن و هوایی‌اش را به تحقیقات درباره تولید سوخت دوستدار محیط‌زیست اختصاص داد؛ مبلغی نزدیک به سه میلیارد دلار.

برنسون که به دلیل خوانش‌پریشی‌اش در دوران نوجوانی ترک تحصیل کرده‌بود؛ در سال 1993 از سوی دانشگاه لوگبرو دکترای افتخاری تکنولوژی را دریافت کرد. ملکه انگلستان نیز در سال 1999 به خاطر فعالیت‌های وی در زمینه کارآفرینی نشان شوالیه را به او اهدا کرد. وی در سال 2007 به دلیل فعالیت‌هایش در راستای محافظت از محیط زیست و فعالیت‌های بشردوستانه توانست جایزه شهروند جهانی را از بان‌ کی‌مون دریافت کند.

برنسون اکنون در سن 64 سالگی ثروتی برابر پنج میلیارد دلار دارد و در جزیره‌ای اختصاصی در انگلستان اقامت دارد و به‌تازگی از راه‌اندازی خطوط کشتیرانی ویرجین خبر داده‌ است.

سمیرا مصطفی‌نژاد / چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جام جم)