برنامه 12 ساله برای خانه‌دار شدن ایرانیان

خانه‌دار شدن تک‌تک آحاد جامعه و نیز کاهش زمان خرید مسکن - شاخص توان‌پذیری - از 12 سال فعلی به 8 سال در سال 1405 ازجمله اهداف اصلی این طرح است.

در این طرح وضعیت رشد جمعیت، نیاز به مسکن در کشور به تفکیک شهری و روستایی، وضعیت تولید مسکن، چالش‌ها و راه‌حل‌هایی که برای خانه‌دار شدن تمام آحاد مردم باید درنظر گرفته شود، مورد بحث قرار گرفته است.

به گزارش جام‌جم حامد مظاهریان، معاون وزیر راه و شهرسازی دیروز در نشستی خبری با اشاره به این‌که سند رسمی طرح جامع مسکن منتشر شده است، اظهار کرد: برای انتشار رسمی طرح جامع مسکن یک ماه و برای آخرین بار به کارشناسان فرصت داده‌ایم تا اظهارنظرهای خود را برای نهایی شدن و منتشر شدن این طرح انجام دهند.

وی افزود: محورهای اصلی طرح جامع مسکن درخصوص تامین مسکن خانوارهای کم‌درآمد، ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی، بهبود مسکن روستایی و هدفمند کردن مسکن استیجاری است.

مظاهریان تاکید کرد: در یک سال گذشته رویکرد متفاوتی در تهیه طرح جامع مسکن حاکم بود و براساس آن اجازه دادیم این طرح در عرصه عمومی کشور مطرح شود و به این وسیله ما از گزارش‌ها و کارهای تحلیلی کارشناسان منتفع شدیم که این نظرات، اثرات مثبتی در طرح جامع مسکن گذاشت و ما را در منتشر کردن سند رسمی طرح جامع مسکن کمک زیادی کرد.

ساخت 8700 واحد مسکونی برای محرومان

مظاهریان همچنین در خصوص آغاز ساخت مسکن محرومان که در برنامه طرح جامع مسکن نیز به آن اشاره شده است، گفت: در بخش مسکن محرومان هم‌اکنون توافقات خوبی با بنیاد مسکن که مجری این برنامه است انجام شده و قرار است سازمان بهزیستی، سازمان ملی زمین و مسکن و بنیاد مستضعفان طرح ساخت مسکن برای محرومان را انجام دهد.

وی ادامه داد: در این برنامه که توافقنامه آن امضا شده است وظیفه وزارت راه و شهرسازی تامین زمین است، بنابراین در این توافقنامه 8700 واحد مسکونی احداث و برنامه‌ریزی برای احداث این واحدهای مسکونی آغاز شده است. این 8700 واحد مسکونی کم‌درآمدها که بخشی از مسکن اجتماعی است توسط بنیاد مسکن، بنیاد مستضعفان، سازمان بهزیستی و خیرین به صورت یک توافقنامه به مرحله اجرا درآمده است .

خانوارهای کم‌درآمد در اولویت

در ادامه این نشست، فردین یزدانی مدیر علمی طرح جامع مسکن از لحاظ شدن وضعیت اقتصادی خانوارهای کم‌درآمد، سکونتگاه‌های غیررسمی و شرایط مناطق مختلف جغرافیایی کشور در تدوین نهایی طرح جامع مسکن خبر داد.

وی با بیان برخی ویژگی‌های این طرح گفت: طرح جامع مسکن بر مبنای آسیب‌شناسی پنج دهه برنامه‌ریزی مسکن در کشور تهیه شده است که این آسیب‌شناسی درس‌های زیادی برای گروه تدوین طرح جامع مسکن داشت.

مدیر علمی طرح جامع مسکن با اشاره به شرایط متلاطم اقتصادی کشور ادامه داد: به همین دلیل طرحی که تدوین شده برنامه‌ای شناور است تا بتوان در طولانی‌مدت برنامه‌های آن را عملی کرد.

وی طراحی نظام پایش اجرای طرح جامع مسکن را از نقاط قوت این طرح دانست و اظهار کرد: در مرحله تدوین طرح جامع، مسئولان وزارت راه و شهرسازی را از مشکلات اقتصادی موجود جامعه و مشکلات احتمالی در آینده آگاه کردیم تا در شناور بودن این طرح ما را همراهی کنند؛ ضمن این‌که در مطالعات طرح جامع، شرایط خاص مناطق مختلف کشور، وضعیت اقتصادی خانوارهای کم‌درآمد و سکونتگاه‌های غیررسمی بررسی و لحاظ شد.

یزدانی مرحله آخر تدوین طرح جامع مسکن را نیازسنجی جمعیت ساکن شهرهای بالای 20 هزار نفر به زمین مورد نیاز برای ساخت و ساز بیان و خاطرنشان کرد: وزارت راه و شهرسازی به یک بانک جامع اطلاعاتی زمین نیاز دارد تا تمام طرح‌ها و برنامه‌ها بر اساس آمار موجود در این بانک اطلاعاتی، اجرایی شود.

نگاهی به برنامه‌های اجرایی طرح جامع مسکن

نگاهی به محتوای طرح جامع مسکن نشان می‌دهد این طرح صرف‌نظر از بخش آکادمیک، آماری و برآوردهای ریاضی، دارای یک بخش مستقل شامل پرداختن به اهداف و برنامه‌های اجرایی است.

در این بخش هفت محور مورد توجه قرار گرفته است. برنامه مسکن خانوارهای کم‌درآمد، نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده، برنامه اصلاحات در سیاست‌های زمین، تقویت کارآمدی صنعت ساختمان، بهبود و توسعه نظام تامین مالی مسکن، مسکن روستایی و توسعه بازار استیجاری این هفت محور را تشکیل می‌دهد.

برنامه جامع مسکن برای هر یک از این هفت محور اقدامات مشخص اجرایی تدارک دیده است. بر این اساس در بخش برنامه مسکن خانوارهای کم‌درآمد، تشکیل صندوق ضمانت تسهیلات مسکن و ایجاد نهاد برنامه‌ریزی مسکن اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است.

همچنین آمده است که گروه‌های کم‌درآمد به تسهیلات بلندمدت و ارزان‌قیمت مسکن دسترسی پیدا کنند. این تسهیلات به خانوارهایی تعلق می‌گیرد که در شرایط عادی نمی‌توانند از تسهیلات بانکی استفاده کنند.

در بخش دوم نیز آمده است که از گروه‌های کم‌درآمدی که امکان خرید مسکن ملکی و پرداخت کامل اقساط آن و یا پرداخت وجه کامل اجاره مسکن استیجاری را ندارند به طور عام و خاص پوشش و حمایت شود.

این پوشش در قالب اجرایی کردن سیاست‌های افزایش عرضه مسکن ملکی و استفاده از امکانات خیریه و وقفی خواهد بود.

یکی دیگر از مواردی که در پیش‌نویس طرح جامع مسکن به صورت برجسته مورد توجه قرار گرفته است، برنامه‌های عملیاتی برای مسکن کم‌درآمدها است. این بخش دارای هفت بخش مهم بوده که شامل برنامه‌های جداگانه‌ای است. اولین برنامه عملیاتی تامین مسکن اقشار خاص و نیازمند از طریق تشکیل صندوق‌های پس‌انداز است.

براین اساس دستگاه‌های مختلف دولتی، عمومی غیردولتی و خصوصی بودجه‌های تامین مسکن برای گروه‌ های اجتماعی کم درآمد مربوط به خود را در اختیار می‌گیرند.

در نتیجه تشکیل صندوق‌های تامین مالی کم‌درآمدها از قبیل صندوق‌های پس‌انداز کارگری، کمیته امداد امام خمینی و بهزیستی در بخش مسکن استیجاری مد نظرقرارگرفته است.

دومین برنامه بر اساس اعطای تسهیلات ساخت و خرید مسکن به گروه‌های کم‌درآمد تدوین شده است. در این بخش پیش بینی پرداخت سالانه 60 هزار فقره تسهیلات 10 ساله شده که مبلغ متوسط این تسهیلات 400 میلیون ریال خواهد بود.

واجدان شرایط در این طرح از طریق بنیاد مسکن و با معرفی نهادهای حمایتی فعال مانند بهزیستی، صندوق بازنشستگی و کمیته امداد امام خمینی از میان دهک‌های درآمدی 4-2 و با شرط عدم برخورداری از مسکن ملکی و عدم استفاده از امکانات دولتی در گذشته تعیین می‌شوند.

حمایت از مسکن اجاره‌ای

حمایت از ساخت و عرضه مسکن اجاره‌ای توسط بخش خصوصی از دیگر برنامه‌های این طرح است. با توجه به اهمیت ترغیب سازندگان به الگوی ساخت و ساز بهینه برای گروه‌های کم درآمد، طرح‌های حمایتی در این برنامه عمدتا به واحد‌های مسکونی با مساحت کمتر از 75 متر مربع معطوف خواهد بود. وزارت راه و شهرسازی می‌تواند بخشی از کمک‌های یارانه‌ای از محل بودجه عمومی را که در قالب طرح‌های ساخت و خرید مسکن اجرا می‌شود را به سازندگانی که تمایل به احداث واحدهای استیجاری دارند اختصاص دهد.

یکی دیگر از برنامه‌ها، اعطای قرض‌الحسنه ودیعه مسکن اجاره‌ای به خانوارهای زیر پوشش نهادهای حمایتی است. در این طرح نهادهای حمایتی نسبت به پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن اجاره‌ای به خانوارهای فاقد مسکن ملکی زیر پوشش اقدام خواهند کرد.

در این راستا حداقل سالانه به 20 هزار خانوار قرض‌الحسنه ودیعه مسکن اجاره‌ای پرداخت می‌شود. پرداخت این وام قرض‌الحسنه فقط به واحدهای مسکونی کمتر از 75 متر مربع تعلق می‌گیرد.

متوسط وام ودیعه براساس متوسط هزینه مسکن خانوارهای کم‌درآمد برای هر خانوار حدود 150 میلیون ریال در نظر گرفته شده است. بنیاد مسکن بر این برنامه نظارت کامل خواهد داشت که در صورت خانه‌دار شدن، یا توانمند شدن خانوار دریافت‌کننده قرض‌الحسنه، این کمک به خانوار جدید منتقل می‌شود.

برنامه بعدی حمایت از عرضه مسکن اجاره‌ای توسط نهادهای عمومی و شهرداری‌ها است. این طرح با محوریت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و مشارکت سازندگان بخش خصوصی به منظور احداث سالانه 10 هزار واحد مسکونی، برنامه ریزی و توافق جهت تأمین زمین توسط دولت، ستاد اجرایی فرمان امام، بنیاد مستضعفان، بنیاد مسکن، و یا شهرداری‌ها انجام می‌گیرد. وجوه لازم برای ساخت با تضمین صندوق ضمانت تسهیلات مسکن از نظام بانکی دریافت خواهد شد.

برآورد می‌گردد تعهد یارانه‌های کمک سود در سال اول اجرای برنامه با فرض ثبات نرخ سود کنونی 800 میلیارد ریال از محل بودجه عمومی و 800 میلیارد ریال از محل کمک‌های سایر نهادهای حامی مسکن اجتماعی پرداخت شود.

تشکیل گسترده صندوق‌های نیکوکاری خیریه تأمین مسکن و تشکیل گسترده صندوق‌های وقفی تأمین مسکن از دیگر برنامه‌های این طرح به حساب می‌آید. در حال حاضر صندوق‌های وقفی در کشور تشکیل نشده و سازمان اوقاف و موقوفه‌های مختلف فعالیت خود را تحت عنوان موسسه دنبال می‌کنند. درحالی‌که بخشی از واقفان تمایل دارند اموال خود را وقف تأمین مسکن محرومان و گروه‌های کم‌درآمد کنند. در این صندوق‌ها اصل پول واقفان صرف خرید و فروش اوراق بهادار می‌شود و با سود حاصل از معاملات آنها، هدف تأمین مسکن نیازمندان دنبال می‌شود.

حمایت از ساخت مسکن روستایی

بخشی ازطرح جامع مسکن به مسکن روستایی وسیاست‌هایی که باید دراین زمینه اتخاذ شود،اختصاص دارد.ایجاد صندوق‌های اعتباری ملی و محلی در روستاها برای پرداخت وام ارزان مسکن، حمایت از بیمه‌های حوادث ساختمانی در روستاها، بازنگری در فناوری و روش‌های ساخت و ساز و سازگارسازی با معماری بومی و منطبق با فعالیت اقتصادی خانوار، آموزش و ترویج شیوه‌های نوین ساخت مسکن مقاوم برای متخصصین و دست اندرکاران محلی و استفاده از ظرفیت نهادهای مدنی، سمن‌ها، سازمان‌های داوطلبانه و سرباز مهندس در ترویج اصول فنی ساخت و ساز، و آموزش، فرهنگ‌سازی، اصلاح و ترویج الگوی‌های همساز و اصیل بومی در عرصه‌های روستایی، به همراه به‌روزسازی آنها برای پذیرش کارکردهای جدید منطبق بر زندگی امروز،بخشی از راهکارهای قید شده درطرح جامع مسکن برای مسکن روستایی است.

پرداخت تسهیلات ۸۰ میلیونی خرید مسکن؛ امروز

مدیر روابط‌عمومی بانک مسکن گفت: بخشنامه پرداخت تسهیلات ۸۰ میلیونی خرید مسکن به شعب ابلاغ شده و از امروز متقاضیان تسهیلات 80 میلیونی خرید مسکن (خانه‌ اولی‌ها) می‌توانند با مراجعه به شعب اقدام به بازگشایی این حساب کنند.

مسعود ایزدی در گفت‌وگو با فارس اظهار داشت: پس از این‌که دستورالعمل پرداخت تسهیلات 80 میلیونی خرید مسکن از سوی بانک مسکن تهیه و به بانک مرکزی ارائه شد، بانک مرکزی نیز با تصویب و تائید این دستورالعمل آن را به بانک مسکن ابلاغ کرد تا بانک مسکن بتواند بخشنامه آن را به شعب ابلاغ کند.وی اضافه کرد: همچنین فردا سه‌شنبه با حضور وزیر راه و شهرسازی، رئیس‌کل بانک مرکزی و مدیرعامل بانک مسکن، حساب خانه‌ یکم در شعبه مرکزی بانک مسکن (میدان فردوسی) رونمایی خواهد شد.