مدیریت سوژه سریال‌ها براساس ماموریت شبکه

متمرکز شدن تولیدات نمایشی، جلوگیری از موازی‌کاری و ساخت سریال‌هایی با مضامین تکراری و ساماندهی و روانسازی تولید آثار نمایشی از جمله دلایل ایجاد اداره‌ کل نمایش سیما بوده است و این‌طور به نظر می‌رسد که تمامی آثار نمایشی در این مرکز تولید و سپس برای پخش در اختیار شبکه‌ها قرار خواهد گرفت، اما بعد از چند ماه که از تاسیس این اداره کل گذشته است، گروه‌های فیلم و سریال در شبکه‌های یک، دو، سه و پنج به فعالیت خود ادامه داده و مشغول تولید هستند.

با این وصف وجود یک اداره کل برای تولیدات نمایشی در صدر گروه‌های فیلم و سریال نوعی موازی‌کاری تلقی می‌شود اما به اعتقاد محمدرضا تختشید، مدیر کل تولیدات نمایشی سیما، این اقدام کاملا در راستای سیاست چابک‌سازی و صرفه‌جویی در هزینه‌ها صورت گرفته است.

وی در این باره توضیح داد: بعد از متمرکز شدن تولیدات نمایشی در اداره کل نمایش سیما، می‌توانستیم یکی از این دو مسیر را در نظر بگیریم؛ یکی حذف گروه‌های فیلم و سریال و دومی قرار دادن این گروه‌ها در زیر مجموعه اداره کل نمایش سیما که البته راهکار دوم انتخاب شد تا هر شبکه‌ای بتواند بر اساس ماموریت و تعریفی که برایش در نظر گرفته شده، در ساخت فیلم و سریال آزادانه و خلاقانه عمل کند.

مدیریت منابع مالی

اکنون صرفا شبکه‌های یک، دو، سه و پنج برای مخاطبان خود سریال پخش می‌کنند و گروه فیلم و سریال دارند.

به گفته تختشید، این اداره کل، طرح‌های رسیده را در شورای عالی کارشناسی به لحاظ محتوایی و فنی بررسی و بعد از ارزیابی محتوا، مضمون و ساختار سریال، بودجه لازم برای نگارش و تولید هر طرح را مشخص می‌کند. این بودجه در اختیار گروه‌های فیلم و سریال در شبکه‌ها قرار می‌گیرد و هر شبکه‌ای سریال‌های خودش را تولید می‌کند.

در این شیوه بودجه با دقت بیشتری تعیین و با نظارت و دقت بیشتری نیز هزینه می‌شود. وی در این باره توضیح داد: در شرایط قبلی ممکن بود دو سریال که از نظر ساختار نیازمند هزینه‌های یکسان است در دو شبکه با دو بودجه کاملا متفاوت تولید شود اما در شرایط فعلی اداره کل نمایش روی هزینه‌ها نظارت دارد تا مبادا بازیگری دستمزد نجومی درخواست کند یا تهیه‌کننده‌ای بودجه‌ای خارج از عرف برای ساخت یک سریال در نظر بگیرد. یا مثلا یک بازیگر، تهیه‌کننده یا کارگردان همزمان در چند سریال حضور و فعالیت داشته باشد.

کارشناسان این اداره که در تمام جلسات شرکت می‌کنند، برآورد واقعی و یکسانی برای همه شبکه‌ها در نظر می‌گیرند و در عین حال نظارت می‌کنند که کیفیت آثار در روند تولید حفظ شود. تختشید درباره تاثیرات اقتصادی اداره کل نمایش سیما توضیح داد: از آنجا که سریال‌ها در شبکه‌های متعدد تحت نظر کارشناسان متعدد بررسی می‌شد، تفاوت قابل توجهی بین برآورد هزینه‌های تولید سریال‌ها دیده می‌شود و حتی در مواردی از این تفاوت نرخ، سوءاستفاده‌هایی صورت می‌گرفت اما حالا به شرایطی برای یکسان‌سازی نرخ تولید سریال‌ها رسیده‌ایم و هزینه‌ها، افزایش افسارگسیخته برخی دستمزدها و هزینه‌های بی‌دلیل کنترل می‌شود.

مدیریت منابع محتوایی

شبکه‌های تلویزیون براساس تعاریفی و ماموریت‌هایی که برای هر کدام از آنها ارائه شده، برنامه و البته فیلم و سریال تولید می‌کنند. به‌عنوان نمونه شبکه یک که با شعار شبکه یک، شبکه هر ایرانی فعالیت می‌کند، در تمام برنامه‌هایش به مسائل عمومی کشور توجه دارد و زندگی ایرانی ـ اسلامی را بازتاب می‌دهد.

رحمان سیفی‌آزاد، مدیر گروه فیلم و سریال شبکه یک درباره ماموریت‌های این شبکه و مولفه‌های مورد نظر در تولید و تامین سریال‌های تلویزیونی گفت: شبکه یک شبکه همه مردم ایران است و تلاش می‌شود در سریال‌های این شبکه مسائل کلان و عمومی کشور مدنظر باشد. همچنین فرامین رهبری و تصمیم‌های حاکمیت، مسائل دینی، سبک زندگی ایرانی اسلامی در تولید آثار نمایشی و دیگر برنامه‌های شبکه یک مد نظر قرار می‌گیرد. مدیر گروه فیلم و سریال شبکه یک، بازتاب حضور قومیت‌ها و زندگی بومی و تجلی خرده فرهنگ‌ها را از دیگر مولفه‌های مهم برای تولید آثار نمایشی در شبکه یک دانست.

شبکه دو نیز که به‌عنوان شبکه خانواده شناخته می‌شد، به مرور به یک شبکه اجتماعی بدل می‌شود که خانواده نیز به‌عنوان اولین و مهم‌ترین نهاد اجتماعی در برنامه‌های آن اهمیت دارد.

شبکه سه که همواره به عنوان سرگرمی و ورزش شناخته شده، در تولید و پخش آثار نمایشی به ایجاد نشاط و سرگرمی توجه دارد. غلامرضا میرحسینی، مدیر شبکه سه تاکید کرد: در تمام برنامه‌های شبکه سه حتی برنامه‌های معارفی، ایجاد نشاط و امید مد نظر قرار دارد. شاید سریال‌های شبکه سه در مقایسه با دیگر شبکه‌ها فضای شادتر و مفرح‌تری داشته باشد اما قرار نیست این شبکه صرفا آثار طنز به مخاطبان خود ارائه کند. برای ما قبل از هر چیز شور، نشاط و امید اهمیت دارد.

مجید زین‌العابدین، مدیر شبکه پنج نیز از تغییر مضمون سریال‌های این شبکه بعد از تبدیل آن به شبکه اقتصاد خبر داد و گفت: در سریال‌های شبکه تهران نیاز مخاطب به سرگرمی مد نظر قرار می‌گیرد و با رعایت این مسئله، آثاری ساخته می‌شود که در آنها به مشکلات کسب و کار، موضوعات اقتصادی، اقتصاد خانواده و مواردی از این دست توجه شده باشد.

اداره کل نمایش سیما، براساس همین تعاریف و رویکردها و ضمن ایجاد تعامل و همکاری با مدیران هر شبکه، تولید و پخش سریال‌های تلویزیون را مدیریت می‌کند. به گفته تختشید، ساماندهی موضوعی سریال‌های تلویزیون و حجم آثار تولیدی نیز از دیگر اقدامات اداره کل نمایش سیما است.

براساس تعاریف هر شبکه، شرایط زمانی و مناسبت‌های ملی و مذهبی تولیدات را ساماندهی می‌کنیم؛ ممکن است از یک شبکه بخواهیم برای مناسبت خاصی سریال تولید کند یا به‌دلیل ازدیاد حجم تولیدات، ساخت برخی آثار را به زمانی دیگر موکول کند.

تختشید امیدوار است عملکرد اداره کل نمایش در آینده‌ای نه‌چندان دور، به تولید آثاری باکیفیت بالاتر، موضوعات متنوع‌تر و ارزان‌تر منجر شود و شاهد توزیع و پخش متنوع‌تر و متناسب‌تر سریال‌های تلویزیون در شبکه‌های مختلف باشیم.

آذر مهاجر / گروه رادیو و تلویزیون