صیانت از شعر و موسیقی اصیل ایرانی

این مرکز با هدف بالابردن سطح فرهنگ و هنر جامعه از طریق رسانه ملی گام بر می‌دارد. در رابطه با فعالیت‌های مرکز موسیقی و سرود صدا و سیما با بیژن ارژن، شاعری که یکی از اعضای این مرکز هم هست، گفت‌وگو کردیم.

شورای شعر و موسیقی صدا و سیما دقیقا چه فعالیتی دارد؟ بیشتر کار نظارتی انجام می‌دهد یا دستی هم در تولید موسیقی دارد؟

مرکز موسیقی و سرود صدا و سیما شاید تنها مرجع موسیقی رسانه کشور باشد که به صورت فراگیر اقدامات مختلفی را انجام می‌دهد. بخشی از وظایف این مرکز نظارت است. یعنی از میان آثاری که بیرون از سازمان تولید می‌شود تعدادی بر اساس معیارهای این مرکز برای رسانه انتخاب شده و به فراخور موضوع و محتوای آن آثار در اختیار شبکه‌های مختلف صدا و سیما قرار می‌گیرد. برای مثال، موسیقی و ترانه‌های تیتراژها را این مرکز تائید می‌کند.

بخش دیگر هم به تولیدات سازمان صدا و سیما اختصاص دارد و بر اساس نیازهایی که سازمان دارد بخشی از آثار توسط خود مرکز تولید می‌شود و بخش دیگر به صورت جداگانه به شاعران و آهنگسازان سفارش داده می‌شود.

این مرکز درخصوص ترویج موسیقی نواحی و اقوام هم فعالیتی دارد؟

اتفاقا بخشی از فعالیت‌های این مرکز به موسیقی استان‌ها برمی‌گردد. با توجه به زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌ها از یک‌سو و نغمات و مقام‌ها و گوشه‌های مختلفی که در کشور به چشم می‌خورد، آثار مختلفی که در استان‌های کشور تولید می‌شود در شورای کارشناسی موسیقی استان‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد و نهایتا برای پخش در اختیار شبکه‌ها قرار می‌گیرد.

یعنی مراکز صدا و سیمای استانی اختیاری برای تأیید موسیقی ندارند؟

هر استان شورایی دارد و با توجه به نیازهایی که هر شبکه دارد آثاری را تولید می‌کند که پس از تولید به شورای کارشناسی موسیقی استان‌ها در تهران ارسال می‌شود. در این شورا کارشناسان هر زبان و قومی حضور دارند و چه از نظر محتوا و چه از نظر موسیقی آن را بررسی می‌کنند و در نهایت در مورد اثر نظرسنجی می‌شود و پس از تصویب و تائید آن اثر در اختیار شبکه‌های استانی و سراسری قرار می‌گیرد.

در امر تولید موسیقی، مرکز چه اهداف و مؤلفه‌هایی را در نظر می‌گیرد؟

قطعا حکایت رسانه با فضای بیرون از سازمان صدا و سیما متفاوت است. مرکز با مخاطب عام سر و کار دارد. یعنی موسیقی‌ای که ازصدا و سیما پخش می‌شود با مخاطبان متعددی با انواع سلایق و علایق مواجه است. از یک موسیقیدان و متخصص کار را می‌شنود تا کسی که هیچ سررشته‌ای نه از شعر دارد و نه از موسیقی. از سوی دیگر، باید نگاه مخطبان به مسائل اخلاقی را نیز در نظر گرفت که ما در این زمینه نیز با تنوع و گوناگونی زیادی مواجه هستیم. یک مخاطب می‌تواند به بازار موسیقی مراجعه کند و آلبوم مورد علاقه‌اش را تهیه کرده و هر زمان که دوست داشت گوش دهد. اما زمانی که یک اثر از رسانه پخش می‌شود مخاطب به نوعی مجبور است آن را گوش کند که باید و نبایدها و حریم و حرمت‌های خاص خود را دارد و با آنچه در دستور کار مثلا وزارت ارشاد قرار می‌گیرد تا اندازه‌ای متفاوت است.

جدا از رعایت مؤلفه‌های اعتقادی و اخلاق و عرفی جامعه، آیا مرکز مؤلفه‌هایی برای آهنگسازی نیز در نظر می‌گیرد؟

بله، اصلا صیانت از موسیقی اصیل ایرانی یکی از اهداف این مرکز است. از سوی دیگر، مرکز موسیقی و سرود به موسیقی جوان‌پسند امروزی بر اساس معیارهای سازمان نیز توجه دارد. هر چند، به گمانم به جای این‌که شیفته و فریفته موسیقی‌های بیگانه شویم اگر نیم‌نگاهی به موسیقی نواحی داشته باشیم، گنجینه‌های عظیمی خواهیم یافت که می‌توان از آن بهره‌برداری و موسیقی را به شکل دیگری احیا کرد.

در ابتدای این گفت‌وگو به تیتراژهای برنامه‌های مختلف از جمله آثار نمایشی اشاره کردید. از آنجا که این تیتراژها خیلی فراگیر می‌شوند شما چه ویژگی‌هایی را برایشان در نظر می‌گیرید.

تیتراژها تأثیرگذارترین موسیقی‌هایی هستند که می‌توانند در ذهن و اندیشه مردم جای بگیرند. تکرار سبب ماندگاری می‌شود و ماندگاری سبب ایجاد خاطره و خاطره سبب مقبولیت می‌شود و زمانی که مقبولیت به وجود آمد دیگر کاری از دست کسی ساخته نیست. ای کاش تهیه‌کنندگان به نظر کارشناسان اعتماد کنند و اجازه دهند که آنها سمت و سوی دیگری برای موسیقی ترسیم کنند.