روش‌های درمان تنگی کانال نخاع بدون جراحی

دکتر مجید حیدریان با اشاره به اینکه کانال نخاع فضایی است در داخل ستون فقرات که در داخل آن نخاع قرار گرفته است، گفت: این کانال از کنار هم قرار گرفتن سوراخی که در وسط مهره‌هاست ایجاد می‌شود و از داخل توسط غشاء محکمی به نام لیگامان زرد حمایت می‌شود.

وی گفت: تنگی کانال نخاع (spinal canal stenosis) وضعیتی غیرطبیعی است که می‌تواند در هر قسمتی از کانال نخاعی اتفاق افتد. وقوع این حالت در قسمت کمر بیشتر از سایر قسمت‌های ستون فقرات است. کوچک شدن این فضا سبب فشار روی نخاع در داخل کانال شده و علائم این بیماری ایجاد می‌شود.

حیدریان در خصوص علل بروز این عارضه گفت: ضخیم شدن لیگامان‌های داخل کانال، برجسته شدن یا بیرون زدگی دیسک‌ها به داخل کانال، ایجاد خارهای استخوانی در داخل کانال، شکستگی مهره‌ها و تغییر در مفاصل کنار مهره‌ها (مفاصل فاست) از علل تنگ شدن کانال نخاع هستند.

این فوق تخصص درد گفت: در برخی بیماران فضای داخل کانال به صورت مادرزادی تنگ‌تر از حالت عادی است که آنان بیشتر از سایرین در معرض ایجاد علائم تنگی کانال هستند. بیمارانی که دچار لغزندگی یا انحراف ستون فقرات هستند بیشتر از بقیه در معرض خطر ایجاد تنگی کانال هستند.

حیدریان کمردرد را از نشانه‌های وجود این بیماری عنوان کرد و گفت: احساس گزگز، مورمور، بی‌حسی در اندام تحتانی و محدودیت در مسافتی که بیمار می‌تواند پیاده راه برود از علایم تنگی کانال نخاع است.

این فوق تخصص درد گفت: در این عارضه درد در کمر و پا همراه با بی‌حسی به تدریج و باگذشت زمان زیاد می‌شود. همچنین درد کم و زیاد می‌شود و ممکن است برخی روزها فرد دردی نداشته باشد. تشدید درد نیز می‌تواند به صورت درد سیاتیکی با انتشار به پاها باشد یا درد در راه رفتن طولانی یا ایستادن طولانی ایجاد شود.

حیدریان یادآور شد: با ایجاد درد بیمار حالت خم شده به جلو به خود می‌گیرد که ممکن است فقط در طول شب درد احساس شود. در حالت شدید می‌تواند با ضعف حرکتی یا اختلال در کنترل ادرار همراه باشد. تشخیص بیماری با مراجعه به کلینیک درد و معاینه دقیق صورت می‌گیرد. شایع‌ترین وسیله تایید این تشخیص انجام MRI است.

این فوق تخصص درد درمان غیر جراحی تنگی کانال نخاع را در مراحل اولیه بیماری ارائه ورزش‌ها و تمرینات مخصوص به بیماران دانست و گفت: جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری و درمان علائم آن بیماران می‌توانند با انجام منظم و روزانه این تمرین‌ها از تشدید علایم بیماری پیشگیری کنند. استفاده از کمربند طبی یا لوازم ارتوپدی فنی حمایت کننده، انجام فیزیوتراپی و آب درمانی و درمان دارویی با ضددردهای ساده یا داروهای ضد التهاب نیز از راهکارهای درمانی بیماری در مراحل اولیه است.

وی در پاسخ به این پرسش که تزریق ترانس فورامینال چیست و چگونه انجام می‌شود گفت: تزریق استروئید به داخل فضای اپیدورال از مراحل درمانی ثابت و تایید شده در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع است. این تزریق که قبلا در فضای میانی ستون فقرات انجام می‌شد امروزه منسوخ شده و جای خود را به تزریق ترانس فورامینال داده است. این کار توسط فوق تخصص درد و در اتاق عمل انجام می شود. هر نوع تزریق در ناحیه ستون فقرات کمری باید در اتاق عمل تحت مانیتورینگ فلوروسکوپ و در شرایط کاملا استریل باشد.

این فوق تخصص درد با اشاره به اینکه این کار بدون نیاز به بیهوشی عمومی و پس از بی‌حس کردن پوست در اتاق عمل انجام می‌شود، گفت: وسیله‌های شبیه یک سوزن نازک و بلند تحت مانیتور فلوروسکوپ به محل تنگی فرستاده می‌شود و پس از اطمینان از محل تزریق داروی مورد نظر تزریق انجام شده و تنگی برطرف می‌شود. این کار تحت فلوروسکوپی انجام می‌شود. فلوروسکوپ وسیله‌ای است که توسط اشعه ایکس تصویر مستقیمی را از داخل بدن به متخصص می‌دهد. با این روش از عوارضی مانند تزریق داخل نخاع یا داخل عروق جلوگیری می‌شود. تزریق ترکیبی از داروها به داخل فضای تنگ شده در کانال نخاعی سبب کاهش التهاب و از بین رفتن تورم و کاهش فشار ایجاد شده در داخل کانال نخاعی می‌شود و ترمیم قسمت‌های آسیب دیده شروع می‌شود.

حیدریان یادآور شد: یک ساعت پس از این کار بیمار با پای خود ترخیص می‌شود و چند روز پس از تزریق نیز باید استراحت نسبی در منزل داشته باشد. درصد موفقیت این روش در بیماران مبتلا به تنگی کانال خفیف تا متوسط بالای 70 درصداست. همچنین انجام آب درمانی و تمرینات ورزشی مخصوصی که بعد از تزریق به بیماران داده می‌شود، از عود بیماری جلوگیری می‌کند. در بیمارانی که با این روش بهبود حاصل می‌شود، تکرار این کار در فاصله زمانی چهار تا شش هفته شرایط درمانی بهتری را فراهم کرده؛ نیاز به جراحی را مرتفع می‌سازد. استفاده از RF یا رادیوفرکونسی در بیمارانی که مشکل آرتروز ستون فقرات را همراه با تنگی کانال دارند، سبب بهبود کامل بیماران می‌شود.

وی در پاسخ به اینکه در چه بیمارانی عمل جراحی باز باید انجام شود نیز گفت: بیمارانی که مشکل حرکتی پیشرونده، اختلال در کنترل ادرار و مدفوع، محدودیت شدید حرکتی دارند و با درمان‌های غیر جراحی بهبود نمی‌یابند، درمان جراحی تنگی کانال ضرورت دارد. مراجعه بیماران به کلینیک‌های درد می‌تواند با انجام درمان به موقع از پیشرفت بیماری و نیاز به انجام عمل باز جلوگیری کند. (ایسنا)