مخالفت کمیسیون تلفیق با افزایش مالیات سیگار

اما با وجود این وضع هشداردهنده و در حالی که به گفته وزیر بهداشت، فقط سالی 20 تا 30 هزار میلیارد تومان خرج درمان سیگاری‌ها می‌شود، ولی برای بودجه سال 94 یک ریال هم به مالیات تولیدکنندگان سیگار اضافه نشده است.

براساس قانون باید بخشی از مالیات سیگار به بخش بهداشت و درمان برسد تا همین پول خرج دوا و درمان خود سیگاری‌ها شود، اما وقتی مالیات سیگار افزایش پیدا نکند، در نتیجه این بخش از بودجه‌های پیش‌بینی شده نظام سلامت هم افزایش پیدا نمی‌کند.

وقتی هم که مالیات سیگار برای تامین بودجه درمان سیگاری‌ها افزایش پیدا نکند، این کار هم بودجه درمان و پیشگیری را لاغرتر می‌کند و هم سود تولید سیگار را برای تولیدکنندگان این ماده دخانی، افزایش می‌دهد.

افزایش پیدا نکردن مالیات سیگار برای سال آینده، تصمیم اخیری است که کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی گرفته که البته اعتراض علنی وزارت بهداشت را هم به دنبال داشته است.

روز گذشته، معاون بهداشت وزیر بهداشت نیز به این تصمیم جدید نمایندگان مجلس اعتراض کرد و به مهر گفت: از نمایندگان کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی، سوال کنید چرا برنامه افزایش مالیات بر سیگار در سال ۹۴ را وتو کرده‌اند.

به گفته این مقام مسئول، اولین استراتژی برای کنترل دخانیات، افزایش هزینه لذت بردن از سیگار است، یعنی این‌که قیمت مواد دخانی از طریق مالیات بالا برود، اما نمایندگان مجلس معتقدند که اگر مالیات بر سیگار افزایش یابد، قاچاق مواد دخانی بیشتر می‌شود.

علی‌اکبر سیاری، این استدلال نمایندگان مجلس را قبول ندارد و می‌گوید: بررسی‌ها نشان می‌دهد سالانه هزار تریلی سیگار وارد کشور می‌شود، چطور ممکن است کسی متوجه ورود قاچاق این مقدار سیگار نشود، زیرا ما معتقدیم واردات قاچاق سیگار سازمان یافته است که باید با آن برخورد جدی شود.

حتی وزیر بهداشت هم پا را فراتر از این حرف‌ها گذاشته و استدلال افزایش قاچاق سیگار با افزایش مالیات را یک «دروغ بزرگ» دانسته و به مهر گفته است: این دروغ بزرگی است که عده‌ای عنوان می‌کنند اگر مالیات بر دخانیات اضافه شود، قاچاق هم افزایش پیدا می‌کند. این بحث را کسانی عنوان می‌کنند که خود آلوده به قاچاق هستند، بنابراین باید مالیات بر دخانیات آن قدر افزایش یابد که بازدارنده باشد.

هم‌اکنون مالیات بر سیگار ۱۱ درصد است، اما به گفته مسئولان وزارت بهداشت، این میزان باید به ۸۰ درصد افزایش پیدا کند تا جوابگوی درمان بیماران سیگاری‌ باشد.

این اختلاف نظر وزارت بهداشت و مجلس بر سر مالیات سیگار، فقط به همین جا هم ختم نمی‌شود.

مسئولان این وزارتخانه تاکید دارند که باید مالیات سیگار بر اساس قیمت خرده‌فروشی سیگار باشد و نه بر اساس قیمت تولید در کارخانه. یعنی ابتدا باید نگاه کرد و دید که سیگار در بازار به چه قیمتی به فروش می‌رود و سپس بر اساس همان قیمت، مالیات سیگار را از تولید کننده دریافت کرد، اما هم‌اکنون مالیات سیگار بر اساس قیمت تولید و فروش در کارخانه گرفته می‌شود که همین کار هم باعث شده که رقم مالیات سیگار، چندان مبتنی بر واقعیت نباشد.

تا قاچاق هست، افزایش مالیات نداریم

مثل دو کفه ترازو می‌ماند. اگر تولید داخلی سیگار کوچک و کوچک‌تر شود و از تولیدکننده، مالیات‌های سنگین گرفته شود، از آن طرف بر میزان قاچاق سیگار اضافه می‌شود.تنظیم این ترازو، نیاز به یک مدیریت قوی دارد؛ طوری که هم مالیات سیگار، بازدارنده و رقم قابل توجهی باشد و هم قاچاق سیگار افزایش پیدا نکند.

حرف وزارت بهداشت هم دقیقا مشابه همین استدلال است. آنها به صورت تلویحی بارها عنوان کرده‌اند که کنترل ضعیف قاچاق سیگار، ربطی به افزایش پیدا نکردن مالیات سیگار ندارد.

اما اسماعیل جلیلی، عضو کمیسیون تلفیق مجلس در گفت‌وگو با جام از تصمیم اخیر مجلس دفاع می‌کند و می‌گوید: ما قاچاق سیگار را قبول داریم، ولی حرف ما این است که تا وقتی قاچاق سیگار کنترل نشود، نباید مالیات آن را افزایش داد، چون این کار باعث می‌شود که تولیدکننده‌های داخلی دخانیات، ورشکسته شوند.

او می‌گوید: حتی اگر قاچاق سیگار، سازمان یافته در داخل هم باشد، باز هم دلیلی نمی‌شود که مالیات سیگار را افزایش بدهیم، زیرا اگر این کار را انجام بدهیم، رقابت را از سیگار داخلی گرفته‌ایم و بازار به صورت رسمی در اختیار سیگارهای قاچاق قرار می‌گیرد.

احتمال تجدیدنظر وجود دارد

تا اینجای کار، مالیات سیگار برای سال 94، همان مشابه رقم مالیات سال قبل است، اما رجب رحمانی، دیگر عضو کمیسیون تلفیق مجلس به جام‌جم خبر می‌دهد که این احتمال وجود دارد که در رای صادر شده از سوی این کمیسیون تجدیدنظر شود که البته این مساله تجدیدنظر نیازمند درخواست دوسوم اعضای این کمیسیون است.

این نماینده مجلس که مخالف افزایش پیدا نکردن مالیات سیگار است، توضیح می‌دهد که در روز رای‌گیری، خیلی از اعضای این کمیسیون حضور نداشتند و افزایش پیدا نکردن مالیات سیگار، فقط به دلیل یک رای تصویب نشد، در حالی که اگر همه اعضا حاضر بودند، احتمالا افزایش مالیات سیگار رای می‌آورد.

این همان دلیلی است که رحمانی معتقد است احتمال برگزاری جلسه تجدیدنظر در رای صادر شده در کمیسیون تلفیق وجود دارد. او تاکید دارد که با وجود ثابت ماندن مالیات سیگار در بودجه 94، برنامه‌ای داریم که حداقل تعرفه واردات سیگار در گمرک افزایش پیدا کند تا این ماده دخانی خطرناک، ضرر کمتری به نظام سلامت کشور بزند و هزینه‌های درمانی کمتری را به مردم تحمیل کند.

از طرف دیگر، باید در نظر داشت که بخش عمده‌ای از اجرای موفق طرح تحول سلامت در سال آینده، منوط به اختصاص درآمد مالیات سیگار به وزارت بهداشت است که هرچقدر این رقم بالاتر باشد، می‌توان امیدوار بود که این طرح کلان در سال آینده با مشکل بودجه‌ای مواجه نشود.

اما اگر قرار باشد که همچنان سیگارهای قاچاق، کامیون کامیون وارد کشور شود و فکر جدی هم به حال کنترل قاچاق این ماده دخانی نشود، آن وقت است که اوضاع امروز ما فرقی نخواهد کرد یا به قول وزیر بهداشت، دیگر شرایط طوری می‌شود که همچنان هفت میلیون سیگاری، سلامت ۷۰ میلیون ایرانی را به خطر می‌اندازند.

امین جلالوند‌ - ‌گروه جامعه