وعده دوباره ساماندهی «مسافرکاشانه» ‌ها در شمال

سالانه بویژه در ایام تعطیلات نوروز و تابستان، میلیون‌ها مسافر به مازندران و گیلان سفر می‌کنند و گرچه این استان‌ها هتل و فضاهای اقامتی رسمی کم ندارد، اما در بسیاری از اوقات خانه‌های استیجاری مجاز و غیرمجاز یا به عبارتی مسافرکاشانه‌ها، مجال جذب مسافر و درآمدزایی را از این اماکن می‌گیرند؛ اتفاقی که موجب شده بسیاری از آنها بویژه در استان گیلان از عهده بازپرداخت اقساط تسهیلات بانک یا دخل و خرج خود برنیامده و اعلام ورشکستگی کنند.

به گفته معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی استان گیلان، سپردن مسئولیت ساماندهی این خانه‌ها به بخش خصوصی و نبود نظارت بر فعالیت آنها در برهه‌ای از زمان، موجب توسعه و افزایش بیش از حد این واحدها شد که اکنون میراث فرهنگی مصمم به بازنگری در این خصوص و ضابطه‌مند کردن فعالیت آنها شده است.

حمیدرضا آذرپور با اشاره به این‌که درصدد سپردن مسئولیت ساماندهی خانه‌های استیجاری به جامعه هتلداران استان هستیم، در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: این موضوع را اخیرا با مسئولان میراث فرهنگی کشور مطرح کردیم که مورد موافقت آنها نیز قرار گرفت و از آنجا که اکنون متولی ساماندهی خانه‌های استیجاری بخش خصوصی است و این بخش تا مهرماه 94 قرارداد دارد، فعلا تا پایان این مهلت، فقط مسئولیت برنامه‌ریزی و سیاستگذاری در این زمینه به عهده جامعه هتلداران خواهد بود و مجری همچنان بخش خصوصی است، اما پس از این موعد به احتمال قوی تمام مسئولیت به عهده جامعه هتلداران گذاشته خواهد شد.

وی با اشاره به فعالیت مسافرکاشانه‌ها از سال 77 می‌گوید: میراث کشور در آن زمان از جامعه هتلداران استان‌ها خواست تا مسئولیت ساماندهی این بخش را بپذیرد و چون جامعه هتلداران وقت از پذیرش این مسئولیت در آن زمان سر باز زد، آن را به بخش خصوصی سپرد. طبق این طرح، مسافرکاشانه‌ها درصورتی می‌توانستند مجوز دریافت کنند که ضوابط فنی و محیطی همچون نزدیک نبودن به فضای اقامتی رسمی، واقع نشدن در واحدهای مسکونی، داخل پاساژ و کوچه را رعایت کرده باشند. با این همه در یک دوره و در غیبت نظارت مسئولان میراث فرهنگی وقت استان، هدف اصلی گم و طرح از مسیر اصلی خود خارج شد و از آنجا که بخش خصوصی از هر مسافرکاشانه و برای هر شب اقامت پورسانت دریافت می‌کرد، برای انتفاع بیشتر خود به توسعه بی‌رویه و غیرقانونی آنها بدون رعایت ضوابط تعیین شده دامن زد.

معاون گردشگری میراث گیلان با اشاره به وجود 81 هتل، 20 هتل آپارتمان، 72 مجتمع گردشگری ساحلی، 47 مهمانپذیر، 800 مسافرکاشانه مجاز و حدود 5000 مسافرکاشانه غیرمجاز در گیلان می‌افزاید: یکی از مشکلات هتلداران در استان‌های شمالی مربوط به نیمه دوم سال و کاهش مسافران در این ایام است، بنابراین تنها راه اصولی برون‌رفت از این بحران توسعه گردشگری دریایی و زمستانی است.

برنامه‌های جامعه هتلداران برای ساماندهی

رئیس جامعه هتلداران گیلان نیز با بیان این‌که وجود بی‌شمار خانه‌های استیجاری موجب تعطیلی بسیاری از هتل‌های استان و بی‌انگیزه شدن سرمایه‌گذاران برای ساخت هتل در نوار شمالی کشور بویژه گیلان شده است، یادآور می‌شود که اکنون در رشت پس از 30 سال فقط یک هتل افتتاح شده؛ اما به ازای آن در این 30 سال، 25 هتل به دلایلی چون پرداخت نشدن مالیات، مجاز نبودن برای افزایش ارتفاع، گرانی‌ها، فعالیت مسافرکاشانه‌ها و ناتوانی در بازپرداخت وام بانک‌ها تعطیل و 80 درصد هتل‌های گیلان هم برای فروش گذاشته شده‌ است.

حسن مهرورز اصلی در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند که در صورت واگذاری مسئولیت ساماندهی مسافرکاشانه‌ها به اتحادیه هتلداران، با برنامه‌های کارشناسی شده و تخصصی، شرایط موجود به نفع مسافران، اقامتگاه‌های رسمی و سرمایه گذاران داخلی تغییر خواهد کرد.

وی درخصوص برنامه‌های جامعه هتلداران در این زمینه می‌گوید: طبق طرح این اتحادیه، در هر شهرستان استان نیازسنجی صورت خواهد گرفت مبنی بر این‌که با توجه به ظرفیت فضاهای اقامتی رسمی موجود، به چند مسافرکاشانه دیگر نیاز است و آن‌گاه برای متقاضیان با توجه به رعایت ضوابط فنی، بهداشتی و ضوابط حریمی درج شده در قانون جواز صادر می‌شود و در واقع اتحادیه خواستار حذف این خانه‌ها نیست، بلکه می‌خواهد فعالیت آنها ضابطه‌مند و تحت نظارت باشد.

مهرورز با اشاره به این‌که این موضوع از طریق گروهی متشکل از شهردار، فرماندار و نمایندگان میراث و جامعه هتلداران در شهرستان‌ها اجرایی می‌شود، خاطرنشان می‌کند: خانه‌های استیجاری که خارج از این ضوابط و بدون مجوز به فعالیت خود ادامه دهند، شناسایی و طبق قانون با آنها برخورد خواهد شد، کما این‌که اکنون نیز با جدیت و پیگیری میراث استان، کمیته‌ای متشکل از نمایندگان دادگستری، نیروی انتظامی و میراث فرهنگی برای شناسایی و مقابله با فعالیت خانه‌های بدون مجوز تشکیل شده و کار خود را آغاز کرده است.

وی می‌گوید: ورود جامعه هتلداران به بحث ساماندهی این خانه‌ها بازگشت سرمایه سرمایه‌گذاران در بخش هتل‌ها و رفاه، کاهش هزینه و امنیت مسافران را در پی خواهد داشت، زیرا هم‌اکنون قیمت بسیاری از این واحدهای اقامتی حتی از قیمت بهترین هتل‌های استان بیشتر است. به‌طور مثال هتل پنج ستاره استان نهایت شبی 250 تا 300 هزار تومان دریافت می‌کند، درحالی که خانه‌های استیجاری تا شبی 650 هزار تومان هم دریافت می‌کنند. ضمن این‌که هیچ تضمینی برای رعایت بهداشت و مسائل امنیتی اجتماعی در این خانه‌ها وجود ندارد.

وجود ده‌ها هزار خانه استیجاری در مازندران

وضع مازندران هم بهتر از گیلان نیست، زیرا معاون گردشگری این استان در گفت‌وگو با جام‌جم یادآور می‌شود که گرچه فضاهای اقامتی رسمی در مازندران بسیار زیاد است، اما تعداد خانه‌های استیجاری مجاز و غیرمجاز از هر تعداد که عنوان شود هم بیشتر است.، به طوری که تعداد آنها به ده‌ها هزار رسیده است.

حسنی با اشاره به وجود 55 هتل، 46 متل، 70 هتل آپارتمان، 16 مهمانپذیر، دو مجتمع توریستی تفریحی و پنج کمپینگ براساس سرشماری سال 93 در استان می‌افزاید: این فضاهای اقامتی در کنار مسافرکاشانه‌های مجاز، مدارس و خوابگاه‌های دانشجویی در مجموع ظرفیت پذیرش 670 هزار مسافر را دارد، در حالی که مازندران در ایام تعطیلات نوروز و تابستان گاه بیش از ده میلیون مسافر را در خود جای می‌دهد و این ظرفیت پاسخگوی آنها نیست، بنابراین بسیاری از آنها در منزل اقوام و آشنایان، چادرها یا همان خانه‌های استیجاری غیرمجاز اسکان می‌یابند.

وی با بیان این‌که خانه‌های غیرمجاز یک پدیده اجتماعی است که یا باید ساماندهی یا حذف شود، تاکید می‌کند که بی‌شک با توجه به کمبود فضاهای اقامتی رسمی، حذف این خانه‌ها صحیح نیست و از همین رو باید ساماندهی و صدور مجوز برای آنها مورد توجه قرار گیرد تا حداقل تحت نظارت و کنترل نهادهای مسئول و میراث باشند که این مهم با روی کار آمدن دولت جدید با قوت و قدرت بیشتری پیگیری می‌شود.

فاطمه مراد زاده / گروه ایران