خاطره جمعی از آموزش و پرورش

کم‌کم به انتهای دیوارهای مدرسه می‌رسم. انگار معجزه‌ای رخ داده باشد؛ در کوچکی نمایان می‌شود. خوشحال از این‌که این همه راه را بیهوده طی نکرده‌ام وارد ساختمانی می‌شوم که ظاهرا به مدرسه راه دارد؛ ساختمان اداری مدرسه.

اطراف را ورانداز می‌کنم تا شاید کسی پیدا شود. مسئول حراست که مرا از دوربین دیده به استقبالم می‌آید. خودم را معرفی می‌کنم. راهنمایی‌ام می‌کند. از راهروی باریکی وارد مدرسه می‌شوم. با این‌که هنوز کار مرمتش تمام نشده، در نگاه اول آن قدر باشکوه است که مجذوب ابهتش می‌شوی.

وارد راهروها می‌شوم؛ کلاس‌های خالی درس که انگار سال‌هاست شاگردی به خود ندیده است؛ کلاس‌هایی که بیش از 150 سال پیش میرزا تقی‌خان امیرکبیر بنیانشان را نهاد و به واسطه همین، به گونه‌ای آموزش و پرورش مدرن را در ایران بنیانگذاری کرد.

با مسئولان مدرسه که صحبت می‌کنم از برنامه‌شان برای مرمت کامل مدرسه و تبدیل آن به موزه خبر می‌دهند البته بیکار هم ننشسته‌اند تا مرمت تمام شود؛ چند کلاس را برداشته‌اند و با آثاری پر کرده‌اند که خبر از تاریخ آموزش و پرورش این مملکت می‌دهد.

کلاسی را به نمایش کتاب‌های درسی از گذشته تا به امروز اختصاص داده‌اند؛ در کلاس دیگر با آموزگاران بزرگ این مملکت آشنا می‌شوی؛ کلاس دیگر، معلمان شهید را معرفی می‌کند که در میانشان همت و همت‌ها کم نیست.

کلاس دیگر، از زندگی وزرای آموزش و پرورش از دوره قاجار تاکنون می‌گوید و آخرین کلاس تاریخ خود مدرسه را روایت می‌کند.

این روزها همزمان با آغاز سال تحصیلی همه از خاطرات روز اول مدرسه می‌گویند؛ خاطرات تلخ و شیرین، خاطرات فردی، اما آموزش و پرورش این مملکت خاطرات جمعی هم دارد، خاطراتی که به شکل مختصر در پنج کلاس مدرسه دارالفنون روایت شده.

تصور کنید که قرار است همه 32 کلاس این مدرسه آن هم در فضایی نوستالژیک برای شما از خاطرات مدرسه بگویند. خوش به حال دانش‌آموزان امروزی که می‌توانند موزه‌ای را ببینند که ما در کودکی از دیدنش محروم بودیم.

آن زمان اوج آرزوی ما این بود که ما را به موزه حیات وحش دارآباد ببرند. حالا دانش‌آموزان می‌توانند بروند و ببینند که درس و مدرسه از کجا آمده؛ نه مثل ما که وقتی پدربزرگمان از مکتب و مکتبخانه می‌گفت، بی‌آن‌که تصویری در ذهنمان نقش ببندد؛ انگشت به دهان نگاهش می‌کردیم.

کمیل انتظاری - گروه فرهنگ و هنر