تأمین سرمایه از طریق کاربران اینترنت

ایده‌هایی که اگر خوب به آنها بها داده شود و کمی از خامی درآید، شاید بتوانند دنیای آینده ما را تغییر داده و کسب وکاری دانش بنیان را در کشور بنانهند. برپاکنندگان کیک استارتر، وب‌سایت خود را به همین منظور راه‌ انداخته‌اند.

کیک استارتر، وب سایتی است که با هدف کمک به افراد صاحب اندیشه و خلاق برای به ثمر رساندن ایده‌های نوآورانه آنها ایجاد شده است. روند کار سایت به این صورت است که فرد یا شرکت صاحب ایده، اطلاعات کافی از پروژه خود شامل کلیات و اهداف، مراحل، مدت اجرا و هزینه برآورد شده برای به نتیجه رسیدن آن را در سایت قرار می‌دهد. سپس اگر ایده و پروژه برای کاربران جذاب باشد روی آن سرمایه‌گذاری کرده و تامین هزینه‌های مالی از یک تا هزار دلار را متقبل می‌شوند. اگر سرمایه اعلام شده برای انجام پروژه در مدت مشخص تأمین شود، صاحب ایده می‌تواند بودجه مورد نظر را از سایت دریافت و کار اجرای پروژه را زیر نظر مسئولان کیک استارتر آغاز کند. گاهی به دلیل جذابیت پروژه، سرمایه بیشتری از میزان اعلام شده اولیه برای تحقق آن جمع می شود که این سرمایه اضافی برای بهبود و ارتقای طرح اولیه یا موارد مشابه در همان پروژه صرف می شود.

در سال‌های گذشته، پروژه‌های جذابی با سرمایه‌گذاری مستقیم مردم در این سایت به ثمر رسید که اعتبار کیک استارتر را بشدت افزایش داد. این پروژه‌ها، طرح‌های متنوعی از ساخت یک گیره ساده برای نصب گوشی موبایل به شیشه خودرو تا محصولات پیچیده‌ای مانند ساعت‌های هوشمند را شامل می‌شد. نبوغ و خلاقیت پروژه‌های پیشنهادی کیک استارتر به حدی است که برخی معتقدند بهترین راه حل برای آن‌که بدانید در آینده نزدیک چه نوآوری هایی را در عرصه آی.تی شاهد خواهید بود، این است که حداقل بازدید ماهانه‌ای از کیک استارتر داشته باشید. این سایت روزانه و به طور تقریبی حدود 200 پروژه جدید را منتشر می‌کند.

چگونگی تولد کیک استارتر

یانسی استریکلر، یکی از بنیانگذاران کیک استارتر معتقد است: این سایت می‌تواند نقطه عطفی در عرصه تأمین سرمایه آنلاین باشد.

کیک استارتر با ایده بسیار ساده‌ای آغاز به کار کرده است. قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود. اکنون هر کسی که ایده‌ای بکر برای راه‌اندازی کسب و کاری جدید داشته باشد، می‌تواند با تکیه بر امید به این دریا در پی جذب قطره‌هایی باشد که با یک کلیک ساده روانه جیب کارآفرینان می‌شوند. صنعت کراودفاندینگ (جذب سرمایه مردمی) با سرعتی انفجاری در حال رشد است. طبق گزارشی که بنیاد تحقیقات بازار منتشر کرده است، دو سال پیش نزدیک به 2.8 میلیارد دلار سرمایه از این طریق جمع شد که در مقایسه با 1.5 میلیارد دلار سال قبل از آن و فقط ۵۳۰ میلیون دلار دو سال قبل از آن، نشان از رشدی سریع دارد. هم‌اکنون بیش از 500 مرکز و پایگاه کراودفاندینگ در سراسر جهان مشغول به فعالیتند که از این میان چهار مرکز بزرگ در چین مستقر است. تأثیر این صنعت را بیش از هرجا می‌توان در عرصه هنرهای خلاق دید. ۱۰ درصد از فیلم‌هایی که در جشنواره‌های معتبری مانند ساندنس و کن به نمایش درآمده از طریق تأمین سرمایه جمعی و مردمی ساخته شده است.

کسب و کارها به‌دنبال سرمایه مردم

تأمین سرمایه از آدم‌های غریبه‌ای که هیچ‌گاه ارتباط نزدیکی با آنها نداشته‌اید، کار آسانی نیست. اما مهم‌ترین عامل در این میان، جلب اعتماد آنها در بازگشت سرمایه شان است. یکی از فاکتورهایی که می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در جلب اعتماد و در نهایت سرمایه غریبه‌های ماوس به دست داشته باشد، محک اجتماعی است، پروژه‌هایی که می‌توانند ۲۰ تا ۴۰ درصد از سرمایه مورد نیاز خود را از طریق دوستان و خویشان آنلاین جمع کنند و عملکرد بهتری در جذب سرمایه‌های غریبه‌ها دارند. تبلیغات و بویژه پیام‌های ویدئویی که اعتماد مردم را به ضمانت موفقیت شرکت تازه کار افزایش ‌می دهند نیز تأثیر دو چندانی در مخاطبان دارند. از سوی دیگر و بویژه در نبود سود مادی برای سرمایه‌گذاران، مزایا و هدایای شرکت‌ها اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. این مزایا می‌تواند جوایز روانی مثل درج نام سرمایه‌گذار در انتهای فیلم (تیتراژ)، در بخشی از سایت شرکت یا جوایز و هدایایی فیزیکی، هرچند کوچک و تبلیغاتی باشد.

هال واریان، اقتصاددان ارشد گوگل معتقد است: کراودفاندینگ (جذب سرمایه مردمی) در خلق محتوای معنوی می‌تواند کمک بزرگی برای شرکت‌ها باشد. او معتقد است در این حالت به جای رویکرد معمولی که از طریق قانون کپی رایت سعی در محدود کردن ارائه محتوا دارد، کراودفاندینگ به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا محتوای تولیدی خود را براحتی با مخاطبان به اشتراک بگذارند تا حمایت کافی برای هزینه و سرمایه مورد نیازشان تأمین شود.

سرمایه مردمی برای کسب و کارهای کوچک

ذخیره سرمایه و پول در شرکت‌های بزرگ نسبت به جمع‌آوری اطلاعات درباره مشتریان و دیگر فعالیت‌ها اهمیت کمتری دارد اما همین موضوع یعنی جمع‌آوری و ذخیره سرمایه و پول برای کسب و کارهای کوچک در درجه نخست اهمیت قرار می‌گیرد. برخی معتقدند: «راه‌اندازی کسب و کار تازه حداقل به ۵۰ تا صدهزار دلار سرمایه اولیه نیاز دارد که بسیاری از مردم نمی‌توانند این مبلغ را از بانک وام بگیرند. پس در اینجاست که جمع کردن سرمایه از طریق آنلاین و پلت فرم‌های جذب سرمایه کاربران به نجات شرکت‌های جدید و تازه کار می‌آید. طبق آمار شرکت کیک استارتر، آمریکایی‌ها فقط با اختصاص یک درصد از دارایی قابل سرمایه‌گذاری خود به کراودفاندینگ می‌توانند بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار سرمایه راکد را آزاد کنند که انفجاری در عرصه‌های مختلف کسب و کار ایجاد خواهد کرد.

480 میلیون دلار حمایت مالی از کیک استارتر

سایت کیک‌استارتر بخشی را با عنوان سالی که گذشت (93) راه‌اندازی کرده که آشکار می‌کند این وب‌سایت ظرف مدت شش سال و از زمان تاسیس‌اش یعنی سال 1387 تاکنون توانسته است به بیش از پنج میلیون نفر در 50‌هزار پروژه خلاقانه کمک کنند. حامیان این سایت ۲۱۴ کشور و منطقه در سراسر قاره‌ها از جمله قطب جنوب را در بر می‌گرفتند.

سایت‌های مشابه کیک استارتر در فضای مجازی

سایت دیگری به نام ایندی‌گوگو جزو پایگاه‌های محبوب جذب سرمایه‌های مردمی است که بیشتر تمرکز خود را بر پروژه‌هایی با اهداف خیریه و انسان‌دوستانه معطوف کرده است.

در پایان سال 91، بیش از ۴۵۰ پایگاه جذب سرمایه مردمی در جهان وجود داشتند که بسیاری از آنها عمومی و برخی دیگر به موارد تخصصی معطوف می‌شدند. سایت‌های کراودکوب و سیدرز به جمع‌آوری سرمایه برای شرکت‌های نوپا مشغول هستند و کاربران در ازای کمک مالی، سهمی از آن شرکت را از آن خود می‌کنند. یا پایگاه سلابند مرز بین گروه‌های موسیقی و طرفداران آنها را از موی نازک‌تر کرده است، به این صورت که کاربران می‌توانند به آلبوم جدید گروه موسیقی محبوب خود کمک مالی کنند تا آثار نهایی از کیفیت بالاتری برخوردار باشد.

با این‌که این پدیده در دنیای حقیقی تاریخچه طولانی مدتی دارد اما در دنیای مجازی عمر پایگاه‌های مربوط به‌ندرت به شش سال رسیده است؛ با این حال پروژه‌های سرمایه‌گذاری شده در آنها، تغییرات بسیاری در زندگی ما ایجاد کرده است. اکنون باید دید آیا این نوع سرمایه‌گذاری یارای تغییر آینده را دارد؟

پارتیس، نمونه داخلی سایت کیک استارتر

اخیرا نیز سایتی ایرانی با نام پارتیس طراحی شده که شبیه کیک استارتر عمل می‌کند. پارتیس یک سامانه کارآفرینی است که هر شخص با توجه به توانایی‌های فردی خود می‌تواند در فضای کسب و کار پارتیس فعالیت و کسب درآمد کند. کاربران در پارتیس به دو بخش کارفرما و مجری تقسیم می‌شوند، کارفرمایان به‌طور مستقل پروژه‌های مورد نیاز خود را در معرض پیشنهاد مجریان قرار می‌دهند و مجریان نیز برای پروژه‌های ثبت شده پیشنهاد قیمت و زمان ارسال می‌کنند و در نهایت با توافق طرفین پروژه انجام می‌پذیرد.

ندا فراهانی / جام‌جم