جذابیت قرآن برای کودکان و نوجوانان

یکی از بخش‌های جذاب این نمایشگاه، بخش کودک و نوجوان است که امسال مسئولیت اجرایی بخش محتوایی آن به عهده کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان قرار گرفته تا کانون مجموعه‌ای از تجربیات خود را در قالب فعالیت‌های فرهنگی، هنری و ادبی، با موضوع‌های دینی و قرآنی به مخاطبان خود در نمایشگاه ارائه کند.

انیمیشن، شعرخوانی، مسابقات و مشاعره، اجرای تئاتر، سفال، نقاشی، بازی‌های رایانه‌ای، آموزش سبک زندگی ایرانی ـ‌ اسلامی، کاردستی و قصه‌گویی ازجمله این فعالیت‌ها هستند.‌ مهدی باقری، معاون مدیرعامل کانون پرورش فکری کودک و نوجوان در حوزه تولیدات که مسئولیت کمیته کودک و نوجوان نمایشگاه قرآن به او سپرده شده است در این باره می‌گوید: «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با همکاری ستاد اجرایی بیست و دومین نمایشگاه قرآن کریم، بخش کودک و نوجوان را برنامه‌ریزی و راه‌اندازی کرد. فضایی به وسعت 1500 مترمربع برای بخش کودک و نوجوان اختصاص یافت که 800 مترمربع از این فضا، کارگاهی و بقیه مربوط به اجرای برنامه‌های نمایشی و تئاتر کودک و نوجوان است.»

14 کارگاه در این بخش با رویکرد مسائل قرآنی و مفاهیم دینی برای مخاطبان 6 تا 16 سال تدارک دیده‌ شده است که در زمینه‌های فرهنگی، هنری و ادبی و بازی‌ها بویژه بازی‌های رایانه‌ای فعالیت دارند. در بخش فرهنگی برنامه‌هایی نظیر قصه‌گویی، معرفی سرزمین و معرفی شخصیت ارائه می‌شود که به گفته باقری قصه‌ها همه با رویکرد قصص قرآنی انتخاب شده و تفاوت آن با دیگر شیوه‌های قصه‌گویی این است که بچه‌ها یا افرادی که در نمایشگاه حضور دارند به نوعی در قصه‌گویی شرکت می‌کنند: «یعنی قصه‌گو متکلم وحده نیست، بلکه بچه‌ها نیز با موضوع قصه درگیر می‌شوند.»

در بخش سرزمین، سرزمین‌ها و اماکن مقدسه با استفاده از تصاویر مناسب گروه‌های سنی کودک و نوجوان معرفی می‌شوند. شخصیت‌ها نیز به همین ترتیب از طریق کتاب‌ها پرداخت و معرفی می‌شوند و تلاش شده تا مخاطبان در قالب مسابقه با این شخصیت‌ها ارتباط برقرار کنند.

بخش پویانمایی از دیگر قسمت‌های این بخش است که باقری در توضیح آن می‌گوید: «تجربه جدیدی که در این نمایشگاه برای نخستین‌بار داشتیم کارگاه ساخت فیلم‌های پویانمایی یا انیمیشن است که توسط خود کودکان انجام می‌شود. کودکان با امکاناتی نظیر دوربین، خمیر و کاغذ، فضاهایی با موضوعات قرآنی خلق می‌کنند و با حرکت دادن آنها فیلمی در حد 10 تا 40 ثانیه درست می‌کنند. این بخش برای آنها بسیار جذاب است، چراکه با تکنیک‌های ساخت انیمیشن به صورت خمیری یا شیوه‌های دیگر آشنا می‌شوند. بارها دیده‌ام برخی از بچه‌ها پدر و مادر خود را مجبور می‌کنند برای شرکت در این کارگاه آنها را هر روز به نمایشگاه قرآن بیاورند.»

قسمت دیگر بخش کودک و نوجوان نمایشگاه قرآن، به فعالیت‌های هنری چون نقاشی دیواری، سفال، پتینه و خوشنویسی با موضوعات قرآنی اختصاص یافته است.

همچنین در غرفه‌ بازی‌های رایانه‌ای کانون که با استقبال کودکان و نوجوانان همراه بوده، بازی‌هایی مانند «گنج پنهان»، «معمای سازه‌ها»، « دنیای مداد شمعی» و «موش و مار» ارائه شده است.

باقری همچنین اشاره می‌کند از هفته گذشته اجرای یکی از نمایش‌های کانون به نمایشگاه قرآن منتقل شده است که از ساعت ده و نیم شب روی صحنه فضای باز نمایشگاه، اجرا می‌شود.

بخش دیگری که باقری به آن اشاره می‌کند، طراحی فضای بخش کودک و نوجوان است. به گفته مسئولان این بخش، در طراحی‌ فضای نمایشگاه تلاش شده از رویکرد شعارگونه پرهیز شود و بیشتر از نوشته‌ها، شعرها و یادداشت‌های خود بچه‌ها یا از پیام‌های کوتاه قرآنی در قالب‌های تصویری برای ایجاد فضای کودکانه استفاده شود. سعی شده فضاسازی داخل غرفه‌ها متناسب با فعالیتی ‌که در آن انجام می‌گیرد طراحی شود و بیشتر اشعار و غزل‌های کتاب‌هایی مانند «جان جهان» که نگاه معرفت‌شناختی دارد با تلفیقی از نقاشی و خط به کار گرفته شود. باقری در این باره می‌افزاید: «امسال سعی کردیم فضاسازی‌ها را با عناصر هنری و مفهومی که برای بچه‌ها قابل فهم باشد، طراحی کنیم. این مساله به کمک مربیان خود کانون صورت گرفته و بی‌آن که از کار دیگران تقلید شود، کاری نو و خلاقانه در فضاسازی بخش کودکان و نوجوانان نمایشگاه ارائه شده است.»

قسمت دیگری که از آن به عنوان کاری نو یاد می‌شود، قسمت سبک زندگی است که مربی برای کودکان در مورد سبک زندگی و آداب اسلامی صحبت می‌کند که مورد اقبال کودکان قرار گرفته است.

در حالی‌که امسال مکان نمایشگاه تغییر کرده و به نظر می‌رسد تعداد مراجعان و بازدیدکنندگان نمایشگاه کم شده باشد، باقری اشاره می‌کند که خوشبختانه بخش کودک به دلیل جذابیتی که برای کودکان دارد، با استقبال خوبی همراه بوده است. باقری می‌گوید: «ما در نمایشگاه قرآن دنبال خلق آثار هنری توسط کودکان نیستیم. در اصل می‌خواهیم در بچه‌ها جرقه یا بارقه‌ای ایجاد شود تا ذهن آنها را به مسائل مذهبی و باورهای اسلامی و اعتقادی جلب کنیم. به نظرم این مفاهیم در قالب نقاشی و کاردستی بهتر منتقل می‌شود، چراکه کودک با کاردستی با این مفاهیم درگیر می‌شود و از سوی دیگر، پس از نمایشگاه در صورت علاقه‌مندی می‌تواند در کانون این مسیر را ادامه دهد.»

یکی از انتقادهایی که به نمایشگاه امسال وارد می‌شود، پراکندگی بخش‌های مختلف نمایشگاه در فضای وسیع باغ‌موزه دفاع مقدس است. باقری عقیده دارد جابه‌جایی نمایشگاه به اطلاع‌رسانی وسیع نیاز داشت: «برخی خانواده‌ها گلایه می‌کردند که برای یافتن بخش کودک و نوجوان، خیلی تلاش کرده‌اند.» او همچنین به بخش فروش نمایشگاهی اشاره می‌کند که در چادرها قرار گرفته، ولی امکانات سرمایشی ندارد و خود او نتوانسته بیش از یک ربع از این بخش بازدید کند: «باید به دو نکته اشاره کرد؛ یکی اطلاع‌رسانی که باید به صورت گسترده و وسیع انجام می‌شد و دیگری، علائم و راهنماها که باید در خود نمایشگاه نصب می‌شد تا بازدیدکنندگان برای یافتن بخش‌های مختلف با مشکل مواجه نشوند. امیدواریم در سال‌های آینده این مشکلات برطرف شود.»

بیست‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم هر شب تا 23 تیر از ساعت 18 تا 24 در باغ‌موزه دفاع مقدس میزبان علاقه‌مندان است.

بامداد محمدی / گروه فرهنگ و هنر