پالایشگاه خون به بخش خصوصی واگذار شد

روز گذشته در حالی خبر واگذاری اولین پالایشگاه خون کشور به بخش خصوصی منتشر شد که وزارت بهداشت هم اعلام کرده است به دنبال اعلام مجوز بخش خصوصی برای ایجاد پالایشگاه‌های دوم و سوم در کشور است.

داروهای استراتژیک و گران‌قیمتی مثل داروهای آلبومین انسانی، فاکتور 8 انعقادی، فاکتور 9 انعقادی، داروهای ضدهاری، ضدهپاتیت و ضدکزاز، از جمله داروهای مشتق شده از پلاسمای خون است که این داروهای حساس در پالایشگاه‌های خون ساخته می‌شود.

گرچه چند سال است که به دانش بالای استخراج پلاسما از خون دسترسی پیدا کرده‌ایم، اما هنوز در کشور ما پالایشگاه خون برای تولید داروهای نامبرده وجود ندارد. در نتیجه ما مجبوریم که پلاسمای خون تولید شده در داخل را به پالایشگاه‌های خارجی بدهیم تا آنها داروهای مشتق شده از پلاسما را به ما تحویل دهند.

در شرایطی که در دهه 70 صحبت‌های جدی برای افتتاح پالایشگاه خون مطرح شد و حتی در سال 77 نیز برخی تجهیزات موردنیاز پالایشگاه خون از کشور فرانسه خریداری شد، اما چند دهه متوالی است که این طرح کلان، پشت گوش انداخته می‌شود؛ آن هم در حالی که با افتتاح پالایشگاه خون، کشور ما از واردات برخی داروهای مهم بی‌نیاز می‌شود و قادر به صرفه‌جویی ارزی کلانی خواهد شد.

حالا آن‌گونه که رئیس سازمان انتقال خون به مهر خبر داده است 80 درصد پالایشگاه خون به بخش خصوصی واگذار شده و 20 درصد پالایشگاه در مجموعه دولتی باقی می‌ماند.

در حالی که بخش دولتی پس از گذشت حدود 16 سال نتوانسته است این پالایشگاه را به بهره‌برداری برساند، انتظار می‌رود که با واگذاری این پالایشگاه به بخش خصوصی، شاهد افتتاح زودهنگام پالایشگاه خون باشیم.

ابهام دوباره در زمان افتتاح پالایشگاه

تنها پالایشگاه خون کشور، هم‌اکنون در اختیار بخش خصوصی است. روابط‌عمومی سازمان انتقال خون به‌جام‌جم خبر می‌دهد که یک شرکت خصوصی با مبلغی حدود 157 میلیارد تومان توانسته است در مناقصه پیروز شود.

علی‌اصغر حق‌پرست، مدیرعامل شرکت مادرتخصصی پالایش و پژوهش خون هم درباره زمان افتتاح پالایشگاه خون به جام‌جم می‌گوید: این شرکت خصوصی، دهم تیر مجمع عمومی خواهد داشت و در این تاریخ مشخص خواهد شد که مسئولان این شرکت چه زمانی را برای افتتاح پالایشگاه خون اعلام می‌کنند.

اما حسن ابوالقاسمی، رئیس سابق سازمان انتقال خون در گفت‌وگو با جام‌جم، به این واگذاری از زاویه دیگری نگاه می‌کند و می‌گوید: واگذاری پالایشگاه خون به بخش خصوصی اتفاق بسیار خوبی است، اما مساله اینجاست که باید تضمین‌های محکمی از این شرکت گرفته شود تا این شرکت موظف به راه‌اندازی پالایشگاه خون باشد.

به گفته رئیس انجمن علمی خون و انکولوژی کودکان، باید احتمال داد که مثلا بخش خصوصی برای استفاده از زمین این مجموعه وارد مناقصه شده باشد یا بخواهد کار دیگری غیر از پالایش خون انجام دهد، بنابراین برای این‌که سال‌ها زحمت دانشمندان ایرانی برای دستیابی به دانش پلاسما از بین نرود، حتما باید تضمین‌های محکمی درباره زمان دقیق راه‌اندازی این پالایشگاه از این شرکت گرفته شود.

در شرایطی که بخش دولتی، برای افتتاح پالایشگاه خون، سال‌های زیادی را از دست داده و تاخیر شانزده ساله‌اش به یک رکورد ملی نزدیک شده است، اما به نظر می‌رسد هنوز درباره زمان افتتاح این پالایشگاه از سوی بخش خصوصی نیز ابهام وجود دارد و باید منتظر ماند که در دهم تیر امسال، این شرکت چه زمانی را برای افتتاح طرح اعلام می‌کند.

تجهیزات فرسوده پالایشگاه خون

طی سال‌های اخیر، هر بار بخشی از تجهیزات پالایشگاه خون از داخل و خارج از کشور تهیه شده است، اما با تاخیر چند ساله در افتتاح این طرح، برخی از این تجهیزات به مرور زمان فرسوده شده‌است.

البته مدیرعامل شرکت پالایش خون خاطرنشان می‌کند که فقط در برخی تجهیزات این شرکت، احتمال فرسودگی متوسط وجود دارد.

به اعتقاد حق‌پرست، با ورود بخش خصوصی به صنعت پلاسما، مدیران این شرکت خصوصی می‌توانند حتی درصورت وجود تجهیزات فرسوده، آن تجهیزات را براحتی تعویض کنند و برای این کار هم نیاز به برگزاری مناقصه ندارند و در نتیجه این کار را راحت‌تر انجام می‌دهند.

چرا بخش خصوصی دیر به میدان آمد؟

در حالی که پیشتر گفته می‌شد بخش خصوصی تمایل چندانی برای ورود به صنعت پلاسما ندارد و این صنعت را سودده نمی‌داند، حال پرسش اینجاست که چطور به یکباره بخش خصوصی به خرید پالایشگاه خون علاقه‌مند شد؟

ابوالقاسمی، رئیس سابق سازمان انتقال خون بر این باور است که در دهه 70 و حتی 80 ، مواد اولیه کافی یا همان پلاسمای خون در اختیار پالایشگاه‌ها وجود نداشت و در این شرایط، تاسیس پالایشگاهی که قادر به تامین مواد اولیه نیست، نمی‌تواند انگیزه مالی برای بخش خصوصی ایجاد کند.

اما حالا با تولید سالانه 250 هزار لیتر پلاسمای خون در کشور، مواد اولیه کافی در اختیار این پالایشگاه‌ها وجود دارد و در نتیجه حالا بخش خصوصی با ریسک کمتری برای راه‌اندازی پالایشگاه خون مواجه است.

البته نباید از یاد برد که هم‌اکنون این پالایشگاه به صورت اقساطی به بخش خصوصی واگذار شده است و تسهیلات دولتی هم در اختیار آنها قرار خواهد گرفت. اینها هم از جمله دلایل و مشوق‌هایی است که در ورود بخش خصوصی به صنعت پلاسما، بی‌تاثیر نبوده است.

امین جلالوند‌ - ‌گروه جامعه