مالیات سیگار، دست و پا شکسته به مدارس رسید

در واقع دولت چنین تصمیم گرفته بود تا بابت دود شدن هر نخ سیگار، دو تومان عوارض از دخانیات بگیرد و یک تومان آن را به آموزش و پرورش بدهد که گرچه در سالی که گذشت این کار انجام شد، ولی ایرادش این بود که دست و پا شکسته انجام شد.

به گفته مرتضی رییسی، معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش از بابت عوارض سیگار در سال 92، فقط مبلغ هفت میلیارد تومان به توسعه امکانات ورزشی مدارس اختصاص یافت که در قبال تعهد دخانیات که 60 میلیارد تومان بود، رقمی ناچیز است و این سوال را به ذهن می‌آورد که اگر این عوارض به مدارس نرسیده، پس این پول‌ها کجا دود شده است؟

از سوی دیگر، رقم هفت میلیارد تومان زمانی کوچک‌تر به نظر می‌رسد که بدانیم طبق آمارها هر سال بیش از 60 میلیارد نخ سیگار در کشور دود می‌شود که گردش مالی صنعت دخانیات را به مرز 3000 میلیارد تومان می‌رساند.

این در حالی است که سال گذشته مجلس تصویب کرد تا بخشی از درآمد حاصل از فروش سوخت هواپیما نیز به مدارس داده شود که با وضع کنونی نتایج این مصوبه نیز نمی‌تواند چندان امیدوارکننده باشد.

پروژه‌های نیمه‌تمام؛ حکایت همچنان باقی

یک‌سوم دانش‌آموزان کشور در مدارس ناایمن درس می‌خوانند که باید برایشان نگران بود، چون اگر روزی لایه‌های زمین روی هم آرام نگیرد و لغزشی و بعد هم زلزله‌ای رخ دهد، بحران تنها واژه‌ای است که می‌توان برای به خطر افتادن جان چهار میلیون انسان به کار برد.

در سالی که گذشت 1246 پروژه آموزشی تازه‌ساز به آموزش و پرورش تحویل شد که زیربنای آن یک میلیون و 20 هزار متر مربع بود، ولی کمبودها در این بخش آن قدر زیاد است که نه با این تعداد، بلکه با چند برابر آن نیز رفع نمی‌شود.

مشکل کندی کار ساخت مدارس نوساز و مقاوم‌سازی مدارس بی‌استحکام به تزریق نامنظم و دیرهنگام بودجه به این پروژه‌ها مربوط می‌شود، به طوری که در سال 92 از اعتبار 1100 میلیارد تومانی درنظر گرفته شده در قانون بودجه، فقط 700 میلیارد تومان آن محقق شد، یعنی حدود 65 درصد از تعهدات.

همین است که هر سال بخشی از پروژه‌های آموزشی در کشور روی زمین می‌ماند و با وجود صرف هزینه‌های کلان، مدارس نیمه‌تمام در جای جای کشور سبز می‌شود.

به گواه آمار رییس سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور که دیروز در جمع خبرنگاران حاضر شده بود، هم‌اکنون 6000 پروژه آموزشی نیمه‌کاره در کشور وجود دارد که 4800 پروژه مربوط به دولت و 1200 پروژه، مردمی یا مشارکتی است (مشارکت دولت و خیرین) که بیش از 30 هزار کلاس درس و زیربنای شش میلیون مترمربع را شامل می‌شود.

بدیهی است اگر این پروژه‌های نیمه‌تمام به سرانجام برسد بخش بزرگی از مشکلات ناشی از کمبود مدارس یا وجود مدارس تخریبی و ناایمن رفع می‌شود، ولی موضوع این است که سر و سامان گرفتن این پروژه‌ها با ارزش پول امروز به بیش از ده هزار میلیارد تومان نیاز دارد.

نیاز اورژانسی پروژه‌های مسکن مهر به مدرسه

دست بسیاری از متقاضیان هنوز به مسکن مهر نرسیده، ولی دست آنهایی که به این خانه‌های پرمشکل رسیده در پوست گردو افتاده چون در هیچ‌یک از پروژه‌های مسکن مهر، مدرسه و فضای آموزشی پیش‌بینی نشده است.

مرتضی رییسی، معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش می‌گوید گرچه دانش‌آموزان ساکن در پروژه‌های مسکن مهر از تحصیل بازنمانده‌اند، ولی ورود آنها به مدارس مناطق همجوار بویژه در استان تهران و البرز باعث دونوبته شدن مدارس دولتی شده، یعنی موضوعی که هفته قبل یکی از نمایندگان مردم استان البرز در مجلس نیز به آن اشاره کرد و نسبت به سه‌نوبته شدن مدارس در این استان هشدار داد.

البته حالا رییسی می‌گوید بعد از جلسه وزیر آموزش و پرورش با همتای خود در وزارت راه و شهرسازی، وزارت راه 20 میلیارد تومان برای تاسیس مدرسه در 30 پروژه مسکن مهر در نظر گرفت که فعلا ده میلیارد تومان آن تخصیص یافته و ساخت مدرسه در استان‌های تهران، قم، اصفهان، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی را هدف گرفته است.

البته طبق گفته رییسی، 300 پروژه مسکن مهر نیاز به مدرسه‌سازی دارد که 120 مورد آن اضطراری است و باید به هر قیمتی که شده تا پیش از آغاز سال تحصیلی کار ساخت مدرسه در آنها تمام شود.

خیرین وارد کار شدند

در این اوضاع پرکمبود، نگاه امیدوارانه آموزش و پرورش به خیرین است؛ خیرینی که به گواه آمارها از ابتدای انقلاب تاکنون 97 هزار کلاس درس را با زیربنای 9 میلیون مترمربع ساخته‌اند.

از سال گذشته که هیات دولت به خیرین اجازه تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام دولتی را داد (البته پروژه‌هایی که کمتر از 70 درصد پیشرفت فیزیکی کرده) تا امروز که نزدیک به شش ماه از اجرایی شدن این مصوبه می‌گذرد خیرین تکمیل حدود 70 پروژه نیمه‌تمام را تقبل کرده‌اند که اگر این وضع ادامه یابد و استقبال خیرین از این کار بیشتر شود، بار مدارس نیمه‌کاره سبک‌تر خواهد شد، آن هم در شرایطی که معاون عمرانی وزیر می‌گوید تا زمانی که 6000 پروژه نیمه‌کاره تکمیل نشود، هیچ پروژه جدیدی کلید نخواهد خورد.

می‌سازیم ولی مراقبت نمی‌کنیم

این همه فشار، این همه تلاش، این همه سرمایه‌گذاری، این همه مشارکت روی هم گذاشته می‌شود و ساختمان مدرسه‌ای بالا می‌رود بی‌آن‌که نهادی متولی نگهداری از مدارس تازه‌ساز باشد.

مدارس تازه‌ساز زیادی در کشور وجود دارد که در کمتر از پنج سال فرسوده می‌شوند، چون بهره‌برداران فقط از ساختمان و تجهیزات مدرسه استفاده می‌کنند بدون آن که به تیمار آن بیندیشند.

مرتضی رییسی این موضوع را تائید می‌کند. او مشکل را به آموزش و پرورش به عنوان سازمان بهره‌بردار نسبت می‌دهد و این که در آن تشکیلاتی برای مراقبت از ساختمان و تجهیزات وجود ندارد.

ساخت هر کلاس درس ایمن که همه استانداردها در آن رعایت شده باشد، هفت میلیون تومان هزینه دارد که اگر به تعداد کلاس‌هایی که تاکنون در کشور ساخته شده، ضرب شود رقمی بزرگ را نشان می‌دهد که حکایت از تلنبار سرمایه در این بخش دارد و اگر قرار باشد با سهل‌انگاری از کنار موضوع مراقبت از مدارس عبور شود، چرخه‌ای باطل به چشم می‌آید که از یک سو خرج می‌کند و می‌سازد و از یک سو به هدر می‌دهد.

مریم خباز ‌- گروه جامعه