جام جم سرا: شاید معرفی شش هزار و ۵۰۰ جاذبه تاریخی و طبیعی یزد عملی نباشد اما در این گزارش تلاش شده تا بخشی از این زیبایی ها به نمایش درآید تا رهگذران از دیار قنات و قنوت و قناعت، دمی در این شهر کهن و باستانی بیاسایند و سیری در بناها و آثار تاریخی آن که یادگاران از قرن ها پیش است، داشته باشند.
بافت تاریخی یزد
در میان همه بناهای شگفت انگیز تاریخی، آنچه بیش از همه یزد را به شهرت رسانده، بافت تاریخی این شهر است، بافتی که یزد را به نخستین شهر خشتی جهان شهره کرده است.
کوچههای آشتی کنان با دیوارهای کاهگلی، ساباط ها، درب های چوبی، خانه های قدیمی و تاریخی، سنگ فرش های قدیمی، بادگیرهایی که از بام خانه سر به آسمان کشیده اند و … همه یادگارانی از زندگی در قرن ها پیش است که امروز دست به دست به یادگار مانده و میراثی گرانبها به شمار می رود.
بافت تاریخی یزد یکی از زیباتری بافت های تاریخی دنیاست و ویژگی آن زندگی و پویایی این بافت است زیرا هنوز مردم در این بافت سکونت دارند.
گذر بر بافت تاریخی یزد به طور یکی از خاطره انگیز ترین روزهای سفر به یزد خواهد بود زیرا همه شگفتی های معماری و زیبایی های زندگی گذشتگان در مسیری چند کیلومتری قابل مشاهده است.
بافت تاریخی یزد بیش از ۷۰۰ هکتار وسعت دارد و در آن همه عناصر زندگی از جمله خانه های قدیمی و تاریخی، بازار، حمام، مسجد و … وجود دارد.
در بافت تاریخی یزد خانه های دوره ایلخانی تا قاجار همچنان پابرجاست و اغلب مسکونی هستند و عطر دل انگیز کاهگل و نارنج و شمعدانی هنوز هم در این بافت دلنوازی می کند.
مسجد حظیره
بنای اولیه مسجد حظیره یا روضه محمدیه، در سال ۸۴۳ هجری قمری توسط حاج شمس الدین محمد بن زین الدین علیشاه میبدی در محله ابرو مبارکه برای عبادت و اسکان فقرا ساخته شد.
در حال حاضر بنای این مسجد نوساز است و آرامگاه سومین شهید محراب، آیت الله صدوقی نیز در این مسجد واقع شده است.
بیشتر مبارزات دوران انقلاب نیز به رهبری آیت الله صدوقی در این مسجد برنامه ریزی می شد و در واقع حظیره را به عنوان پایگاه انقلاب می شناسند.
قبرستان تاریخی توران پشت
روستای توران پشت در فاصله ۶۰ کیلومتری شهرستان تفت قرار دارد و قدمت این روستا به توران دخت ساسانی نسبت داده شده است.
بر سر تپههای مشرف به روستا، چهار بقعه گنبدواره به نام های شیخ جنید، چهل دختران، سید گل سرخ و پیرمراد بر پا بوده که در حال حاضر تنها بقعه های شیخ جنید و چهل دختران پا برجا هستند.
علاوه بر این بقعه شیخ جنید که در واقع آرامگاه ابن ابی طاهر است و این موضوع بر کتیبه ای تاریخی در آن نصب شده است، قبرستان اطراف این گنبدها نیز از قدمت تاریخی بسیار بالایی برخوردار است به نحوی که بسیاری از سنگ های قبر موجود به خط کوفی نوشته شده است. قبرهای باستانی و داستانهایی از نحوه دفن اموات در این قبرستان بر جذابیت آن افزوده است.
موزه مردم شناسی حیدرزاده
یزد در اغلب شهرهای خود دارای موزه های مردم شناسی است که هر یک از آنها در نوع خود بی نظیر است اما یکی از موزه ها که در دل بافت تاریخی یزد واقع شده و موسس آن اکنون در قید حیات است و همچنان به تکمیل این موزه می پردازد، موزه حیدرزاده است که پیش تر از آن به عنوان موزه سکه و مردم شناسی یاد می شد.
در این موزه سکه های تاریخی مربوط به دوره های مختلف تاریخی، سنگ های ارزشمند، مهر، تسبیح و … به نمایش گذاشته شده است.
در بخش دیگری از این موزه نیز بخشی از آداب و سنن زندگی های قدیم در یزد به نمایش گذاشته شده است.
علاوه بر این موزه، در شهر یزد موزه آب، موزه آیینه و روشنایی و چند موزه دیگر نیز وجود دارد که تماشای آنها خالی از لطف نیست.
گنبد عالی
گنبد عالی یکی از برجهای آرامگاهی سنگی در دوره دیلمیان است و نخستین اثر ثبت شده تاریخی در استان یزد به شمار می رود.
این گنبد که متعلق به قرن پنجم هجری قمری است، بر بالای تپه ای واقع شده و بنای آن تمام سنگی و هشت ضلعی است.
سردابی میان این بنا واقع است که در آن آرامگاهی نیز وجود دارد که این آرامگاه ها با استناد به کتیبه نصب شده در آرامگاه، مربوط به امیر عمیدالدین شمن الدوله دیلمی و مادرش، بانویی از طایفه هزار اسب بوده است.
این بنا در شهرستان ابرکوه واقع شده که از ورودی ابرکوه از سمت یزد به خوبی نمایان و قابل مشاهده است.
آب انبار شش بادگیری
آب انبار شش بادگیری آب انباری قدیمی است که در محله تل قرار گرفته است و دارای ۵۵ پله است که بین پله های ۲۵ و ۲۶ آن، یک هشتی با سنگ فرش آجری قرار دارد.
طاق ضربی خشتی با نمای آجری و سقف بزرگ مخزن آب از ویژگی های مهم این آب انبار است که در سال ۱۳۷۹ هجری قمری با تلاش حاج حسین میرالله ساخته شده است.
قلعه سریزد
قلعه سریزد قلعه ای بی نظیر و دست نخورده متعلق به اواخر دوره سامانی است و دارای برج های سه طبقه، فضای مرکزی و اصلی، در ورودی با قابلیت باز و بسته شدن به شکل عمودی، آب انبار و… است.
به عقیده بسیاری از کارشناسان، قلعه سریزد نمونه کوچکی از ارگ قدیم بم است که تا حدود ۱۵ سال پیش نیز مورد بهره برداری قرار می گرفته است.
این قلعه اکنون با بهره مندی از رستوران، سایت شترسواری، رصد ستارگان و … به یک مجتمع گردشگری تبدیل شده است.
خانه آقازاده ابرکوه
خانه آقازاده در شهرستان ابرکوه یکی از زیباترین خانه های تاریخی کشور است که با مساحتی بالغ بر ۸۵۱ مترمربع در بافت تاریخی ابرکوه واقع شده است.
گچ بری های زیبا ظریف، مقرنس های گچی، شیشه های رنگی، حوض بزرگ، حیاط دارای گل های رنگی و درختان انار و نارنج و … بر زیبایی های این خانه تاریخی افزوده است.
یکی از مهمترین ویژگی های این خانه تاریخی، بادگیر دو طبقه و کلاه فرهنگی آن است که ارتفاع بادگیر ۱۸ متر و مساحت آن نیز ۱۸ مترمربع است و در دهانه بادگیر ۱۹ دریچه تنظیم هوا وجود دارد که با بادگیر دوم هماهنگی و ارتباط دارد.
این خانه تاریخی متعلق به دوران قاجاریه است و به لحاظ معماری یکی از زیباترین و تحسین برانگیزترین بناهای موجود در کشور به شمار می رود.
کارگاه های سفال و سرامیک میبد
سفال سازی یکی از هنرهای با قدمت بسیار بالا در شهرستان میبد به شمار می رود و سفال یکی از صنایع دستی مشهور شهرستان میبد است.
در قسمتی از شهر میبد، کارگاه های در کنار یکدیگر بنا شده اند و به شکل سنتی ظروف سفالی تولید می کنند و فروشگاه های آنها نیز درست در کنار کارگاه ها واقع شده و علاقمندان به این هنر می توانند علاوه بر بازدید از فروشگاه ها، از کارگاه های سفال نیز بازدید کنند و با مراحل مختلف تهیه ظروف سفالی از قرار گرفتن بر روی چرخ سفالگری تا طراحی و لعاب و پخت، آشنا شوند.|خبر امروز
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد