بیم و امیدهای نظام سلامت در سال 93

شاید بتوان یکی از تلخ‌ترین اتفاق‌ها را انتشار اسامی برخی پزشکان زیرمیزی بگیر دانست. این کار نشان داد برخورد با پزشکان زیرمیزی بگیر، به صورت سطحی انجام می‌شود و صحبت‌هایی مثل شلاق زدن پزشک زیرمیزی بگیر، نمی‌تواند این معضل را برطرف کند.

باید با ابزار مالیاتی سراغ پزشک متخلف رفت و برخورد غیرکارشناسی با معضل زیرمیزی، به اعتماد مردم نسبت به جامعه پزشکی لطمه می‌زند.

برخوردهای عقلانی با پزشک زیرمیزی بگیر و حذف رابطه پولی بین پزشک و بیمار، موجب حفظ حقوق پزشک و بیمار خواهد شد.

اتفاق مهم دیگری که در پایان همین سال، نظام بهداشت و درمان را درگیر خود کرد، بحث اختصاص مالیات بر ارزش افزوده کالاها بود. در حالی که هر دو نهاد دغدغه کاهش هزینه‌های درمان را دارند، اختلاف بر سر تخصیص این سهم سه هزار میلیاردی بین وزارت بهداشت و بیمه‌ها، زیبنده نبود.

چنین دعوا و جنجالی بین وزارت بهداشت و بیمه‌ها و رسانه‌ای شدن آن خوشایند نیست و امیدواریم سال جدید، یک بار برای همیشه این کشمکش‌ها بین این دو نهاد دولتی برطرف شود و هر دو، برای کاهش هزینه‌های درمانی بیماران تلاش کنند.

بهداشت و درمان، اولویت دولت در سال آینده

با توجه به مشکلات ریز و درشت نظام سلامت، می‌توان امیدوار بود در سال آینده، برخی از این مشکلات رفع شود و چشم‌انداز روشنی برای حل برخی چالش‌ها وجود دارد.

اولین امیدواری فعالان نظام سلامت در سال آینده شاید استقلال واقعی دانشگاه‌های علوم پزشکی باشد. افزایش اختیارات بیمارستان‌ها و هیات امنایی شدن واقعی آن‌ها می‌تواند بسیاری از مشکلات بیماران و بیمارستان‌ها را مرتفع کند.

همچنین انتظار می‌رود در سال آینده، شبکه‌های بهداشت سراسر کشور نیز ارتقای جایگاه داشته باشند و از استقلال بیشتری برخوردار شوند.

اگر روسای شبکه بهداشت که قائم مقام رئیس دانشگاه‌های علوم پزشکی در حوزه بهداشت هستند، قائم‌مقام رئیس دانشگاه در حوزه درمان، آموزش و پژوهش نیز باشند، می‌توان به حل مشکلات بهداشتی مردم مناطق مختلف کشور، امید بیشتری بست و در این صورت، پاسخگویی و اختیارات شبکه‌های بهداشت، همسو خواهد شد.

توجه ویژه به بحث پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر و اجرای پزشک خانواده، امید دیگری است که فعالان نظام سلامت در انتظار آن هستند.

همچنین یکی از بهترین اقدام‌هایی که امید داریم سال آینده پیگیری شود، بحث توجه به عوامل خطرزای سلامت افراد و نقش آن در میزان پرداخت حق بیمه است. یعنی باید سازوکار بیمه‌ها به سمتی پیش برود که افرادی که از سبک زندگی سالم پیروی نمی‌کنند، (مثلا افراد چاق و سیگاری) حق بیمه بیشتری نسبت به افراد سالم بپردازند و افرادی که سبک زندگی سالم را برمی‌گزینند، حق بیمه کمتری پرداخت کنند. این کار خود به خود باعث می‌شود انگیزه سلامت بین مردم تقویت شود.

نکته مهم دیگر، بحث جلوگیری از خرید و فروش مجوزهای پزشکی است. این روزها بسیاری از پروانه‌های پزشکی و پاراکلینیکی در کشور خرید و فروش می‌شود که باید در مقابل این خرید و فروش‌ها ایستاد. انتظار فعالان نظام سلامت در سال آینده این است که مجوزهای پزشکی بر اساس صلاحیت افراد و توان فنی آنها صادر شود و ملاک صدور مجوز، زمان ارائه درخواست برای ارائه خدمات پزشکی نباشد.

بازبینی نظام سطح‌بندی و نظارت بیشتر بر مراکز درمانی و پاراکلینیکی، موجب اصلاح مشکلات این حوزه می‌شود.

موضوع مهم دیگر که اصلاح آن می‌تواند به تعالی نظام سلامت در سال جدید، کمک شایانی کند، خدمت پزشکان در مناطق محروم است.

هم‌اکنون برخی پزشکان با اجبار در مناطق محروم خدمت می‌کنند، در حالی که شاید یکی از روش‌های مطلوب برای ایجاد رضایت پزشک و بیمار این باشد که خدمت اجباری برداشته شود و در مقابل، افرادی که خودخواسته در مناطق محروم خدمت می‌کنند، از حقوق و مزایای بیشتری برخوردار شوند یعنی آن گروه از پزشکانی که نمی‌خواهند در مناطق محروم خدمت کنند، موظف به پرداخت هزینه حضور نداشتن خود (بر اساس نوع تخصص) باشند و در عوض، این اعتبار به پزشکانی برسد که بدون اجبار، خدمت در مناطق محروم را انتخاب می‌کنند. به هر حال، با توجه به این‌که رئیس جمهور نیز چند بار در اظهارنظرهای خود مبنی بر اولویت داشتن نظام سلامت تاکید داشته‌اند، امید داریم سال 93 برای نظام سلامت و درمان، پربارتر از سال 92 باشد.

دکتر حمید جمال‌الدینی‌

متخصص ژنتیک و کارشناس نظام سلامت

ویژه‌نامه نوروزی جام‌جم