پاسخ کارشناسان درباره نرخ بنزین برای سال 93

سید مجتبی شفیعی نیز چندی پی از  ارائه سه سناریو برای اجرایی شدن گام دوم قانون هدفمندکردن یارانه ها خبر داده و اعلام کرده بود که اولین سناریو بدون افزایش قیمت و تنها تغییر در سهمیه بنزین است؛ سناریوی دوم نیز منجر به افزایش قیمت بنزین به 1100 تومان با احتساب بنزین سهمیه‌ای و سناریوی سوم نیز از افزایش قیمت بنزین آزاد به 1800 تومان در هر لیتر خبر می‌دهد.

در برنامه مناظره این هفته که با موضوع تعیین نرخ بنزین برگزارشد  کارشناسان به بحث و گفت ‌وگو در مورد اثرات افزایش قیمت بنزین در اقتصاد کشور پرداختند.

سوال این مناظره «آیا موافقید با حفظ نرخ سهمیه‌ای قیمت بنزین خودروهای گران قیمت افزایش پیدا کند؟ 1- بلی 2- خیر»

اعضای این مناظره شامل جمشید پژویان استاد اقتصاد بخش عمومی دانشگاه علامه طباطبایی،پویا جبل عاملی پژوهشگر، علی دینی ترکمانی عضو هیات علمی موسسه پژوهشهای بازرگانی، جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی و سجاد حسینی نیا پژوهشگر دفتر مطالعات تکنولوژی ایتانبودند.

 افزایش قیمت بنزین باعث کارایی تولید شود

یک استاد اقتصاد با تأکید بر اینکه با افزایش نرخ بنزین باید کارایی به مصرف تولید بازگردد، گفت: با این افزایش امکان رقابتی شدن محصولات در بازارهای جهانی باید هدف‌گذاری شود.

 مناظره امروز تلویزیونی با موضوع بررسی قیمت بنزین آغاز شد که در ابتدای این برنامه جمشید پژویان، رئیس سابق شورای رقابت ضمن موافقت با افزایش شدید و یکباره قیمت بنزین اظهار داشت: ما در اقتصاد یک اصولی را داریم که خدشه‌ناپذیر است و به عنوان نظریه‌هایی است که کلیه حرکات اقتصاد روی آن انجام می‌گیرد.

وی ادامه داد: مهمترین آنها قیمت‌های نسبی است که منابع چگونه در تولید و سبد مصرفی خانوار جای گیرد.

پژویان گفت: اگر قیمت حامل‌های انرژی دچار اختلال شود و به دلایل مختلف از جمله ثابت نگه داشتن قیمت آن به طور طولانی‌مدت نسبت به سایر خدمات در سطح پایین‌تری نگه داشته شود، به این معنا است که در فرآیند تولید به سمت نهاده‌های ارزان قیمت بیش از اندازه از حامل‌های انرژی استفاده می‌شود.

این استاد اقتصاد با بیان اینکه هم اکنون از حامل‌های انرژی بیش از اندازه استفاده می‌شود، گفت: در درجه اول باید قیمت حامل‌های انرژی افزایش یابد تا قیمت‌های نسبی خود را حفظ کنند.

وی افزود: این افزایش باید با یک مجموعه سیاست‌های اقتصادی همگون انجام شود، و هدف اصلی از اصلاح قیمت‌های نسبی این است که کارایی به مصرف و تولید برگردد.

وی افزود: با افزایش قیمت حامل‌های انرژی باز هم امکان رقابت در بازارهای جهانی باید به وجود آید و مهم این است که افزایش قیمت منجر به کارایی در تولید و مصرف شود.

 قیمت غیرواقعی بنزین رفاه کاذب ایجاد کرده است

یک روزنامه‌نگار اقتصادی گفت: پائین نگه داشتن قیمت بنزین در واقع منجر به رفاه کاذب در اقتصاد شده که نمی‌تواند شرایط اقتصادی را بهبود بخشد.

پویا جبل‌ عاملی در برنامه مناظره امروزگفت: ‌من به عنوان مصرف‌کننده دوست دارم که بنزین ارزان باشد به طوری که هم‌اکنون شاهد قیمت پائین بنزین به صورت غیر واقعی هستیم.

وی با اشاره به اینکه ما باید به سمت واقعی شدن قیمت بنزین که یک عامل تولید است، حرکت کنیم، گفت:‌همانقدر که قیمت بنزین را پائین نگه می‌داریم در نتیجه سبب می‌شود که اقتصاد ما غیر واقعی شود.

این روزنامه‌نگار اقتصادی با اشاره به اینکه اگر قیمت‌ها غیر واقعی باشند و ما کالاها را به صورت مجانی و ارزان در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهیم، در نهایت چرخه اقتصاد کشور به درستی حرکت نمی‌کند. که در نتیجه اقتصاد ما نمی‌تواند به شکل صحیح و درست خود کار کند.

جبل عاملی تصریح کرد: این قیمت غیر واقعی و پائین برای بنزین در واقع یک مسئله جدی است، اگر می‌خواهیم رفاه شهروندان را افزایش دهیم، چاره‌‌ای جز افزایش قیمت نداریم و باید بگذاریم بازار به صورت آزاد قیمت را مشخص کند. اما با پائین نگه داشتن قیمت هرگز نمی‌توانیم به سمت اقتصاد پویا حرکت کنیم.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: با توجه به یارانه‌ای که ما در خصوص بنزین می‌دهیم، این عامل منجر شده است تا رفاه کاذب ایجاد شود، اما باید مکانیسمی تعیین کنیم که بتواند قیمت حامل‌های انرژی را واقعی کند تا مشکلات اقتصادی ما برطرف شود.

سهمیه بنزین به خانوارها اختصاص یابد

یک پژوهشگر در سیاستگذاری انرژی گفت: سهمیه بنزین به خانوارها اختصاص یابد و دولت می تواند از از رویکرد قیمتی - مقداری در این بخش استفاده کند.

در ادامه مناظره تلویزیونی برای قیمت بنزین سجاد حسینی‌نیا پژوهشگر در سیاست‌گذاری‌های انرژی با اعلام مخالفت خود برای افزایش قیمت انرژی اظهار داشت: بر اساس بررسی‌های انجام شده استفاده از سیاست‌های قیمتی بنزین صرفاً نتوانسته کارایی داشته باشد و موجب کاهش مصرف بنزین شود و فقط در سال 86 کارتی کردن سوخت منجر به کاهش رشد مصرف و نیز قاچاق شد اما با متوقف شدن گام دوم و اجرای هدفمندی یارانه‌ها شرایط به قبل بازگشت.

وی افزود: تجربه مردم نشان داده افزایش قیمت بنزین تورم زیاد را به همراه دارد اما از طرفی دولت به دنبال جبران آن است.

وی با ارائه پیشنهاد راهکار دولت در این باره بیان داشت: سیاست قیمتی مقداری می‌تواند مکانیسم درستی در این رابطه باشد و اگر مدیریت کنیم و دولت نیز در کنار تأمین منابع به کنترل تورم مصرف بنزین را کاهش دهد می‌توان به آن امیدوار بود.

به گفته حسینی‌نیا، ایجاد آرامش در اقتصاد توسط دولت ضروری است و اینکه سهمیه‌ها حفظ شود اما قیمت بنزین آزاد افزایش یابد و در عین حال حمایت‌ها متوجه حمل‌ونقل عمومی باشد.

این پژوهشگر انرژی با بیان اینکه، نکته کلیدی در افزایش قیمت حامل‌های انرژی پیش‌بینی حامل CNG در سبد مصرفی خانواده تصریح کرد: در حال حاضر پیشنهاد این است که سهمیه بنزین در سبد خانوار قرار گیرد تا عدالت برای همه یکسان باشد و فردی که 3 خودرو دارد 180 لیتر بنزین دریافت می‌کند اما افرادی که ماشین ندارند از این سهمیه محروم هستند و باید به صورت غیرنقدی در دیگر بخش‌ها از جمله بهداشت، درمان برای آنها این سهمیه منظور شود.

سیاست‌های قیمتی بعد از شناسایی مشکلات اجرا شود

علی دینی ترکمانی اقتصاددان گفت: موتور اقتصاد ایران اشکال دارد، 10 تا 12 هزار پروژه سرمایه‌گذاری روی دستمان است که این پروژه‌ها هم عامل تورم، رشد اقتصادی پایین و ناکارایی اقتصادی است.

در ادامه این مناظره علی دینی ترکمانی اقتصاددان و عضو هیئت علمی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی و مخالف افزایش شدید و یکباره قیمت بنزین گفت: داستان تعدیل قیمت حامل‌ها یانرژی داستان جدیدی نیست از زمان اولین برنامه توسعه یعنی از سال 68 تا امروز درگیر قیمت حامل‌های انرژی هستیم.

وی افزود: سوال پیش روی ما که لازم است به آن پاسخ دهیم این است که چرا به طور پیوسته درگیر تعدیل قیمت‌ها هستیم؟ شوک قیمتی یکبار و در جایی که لازم است ضرورت دارد ولی نه بطور پیوسته  ما از سه سال پیش یک بار جراحی کردیم به تعبیر سیاستگذارانی که تئوریزه کردن این سیاست‌ها چرا دوباره باید قیمت‌ها را جراحی کنیم.

این اقتصاددان گفت: اقتصاد ایران مثل یک اتومبیل معیوب است که آب و روغن را قاطی می‌کند و باعث جوش آوردن موتور می‌شود و کاری که ما برای آن می‌کنیم هواگیری است و این حکم بازی با قیمت‌ها را دارد.

دینی ترکمانی افزود: تا زمانی که موتور اصلاح نشود این ماشین درست نمی‌شود ما نیاز داریم که شناسایی کنیم مشکل اصلی اقتصاد ایران را و آنجا را درست کنیم و بعد از درست کردن بیاییم از سیاست‌های قیمتی در جایی که لازم است استفاده کنیم اگر این کار را انجام دهیم سیاست‌های قیمتی می‌تواند اثرگذار باشد.

وی اظهار داشت: فرآیند انباشت سرمایه، مدیریت پروژه‌های سرمایه‌گذاری ، فضای کسب و کار نامناسب و نظام بنگاه‌داری موتور اقتصاد ایران مشکل اساسی دارد مادامی که این مشکلات ریشه‌ای وجود دارد سیاست‌های قیمتی خیلی کوتاه به ضد خودش تبدیل می‌شود.

این اقتصاددان تصریح کرد: ما نرخ ارز را به عنوان یک متغیر قیمتی افزایش می‌دهیم به امید تثبیت نرخ  واقعی ارز و صادرات بیشتر و واردات کمتر اما به دلیل فشارهای تورمی که از محل همین سیاست ایجاد می‌شود نرخ اسمی ارز دوباره افزایش می‌یابد.

دینی ترکمانی گفت: همچنین نرخ سود بانکی را به عنوان یک متغیر بانکی افزایش می‌دهیم برای اینکه نرخ سود بهره بانکی افزایش یابد ولی به دلیل تورمی که ایجاد می‌کند دوباره نرخ واقعی بهره منفی می‌شود.

وی افزود:  قیمت حامل‌های انرژی را افزایش می‌دهیم به امید اینکه قیمت‌های نسبی اصلاح شود، اما به دلیل فشارهای تورمی که ایجاد می‌شود و موجب می‌شود سایر قیمت‌ها افزایش پیدا کند بعد از چند سال دوباره قیمت‌های نسبی سر جای خودش بر می‌گردد و ناچار می‌شویم دوباره یک شوک قیمتی اجرا کنیم.

دینی ترکمانی گفت:  موتور اقتصاد ایران اشکال دارد، 10 تا 12 هزار پروژه سرمایه‌گذاری روی دستمان است که این پروژه‌ها هم عامل تورم، رشد اقتصادی پایین و ناکارایی اقتصادی است.

افزایش یکباره قیمت‌ها منجر به رکود و تورم می‌شود

عضو کمیسیون برنامه و بودجه با بیان اینکه افزایش یکباره و شدید قیمت حامل‌های انرژی منجر به تورم و رکود خواهد شد، گفت: روش‌های قیمتی و غیرقیمتی برای کنترل مصرف انرژی باید به موازات هم در دستور کار باشد.

جعفر قادری با بیان اینکه روش‌های قیمتی در کنار روش‌های غیر قیمتی برای کنترل مصرف انرژی باید در دستور کار باشد، اظهار داشت: با توجه به جایگاهی که سوخت در اقتصاد کشور دارد، افزایش یکباره آن منجر به افزایش شدید قیمت‌ها و رکود اقتصادی می‌شود.

وی افزود: این تورم در بازار پول موجب می‌شود سپرده‌ها از شبکه بانکی خارج شده و در بازارهایی مانند سکه، ارز و مسکن سرمایه‌گذاری شود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: بخش عمده‌ای از واردات کشور مواد اولیه است، بنابراین افزایش قیمت مواد اولیه موجب تورم رکودی خواهد شد و دور باطل تورم را بوجود خواهد آورد.

وی تصریح کرد: قیمت حامل‌های انرژی باید بیش از نرخ تورم افزایش یابد تا اثرگذاری مناسبی داشته باشد و از طرفی دیگر می‌توان قیمت انرژی را برای اقشار پردرآمد به روش‌های دیگری مانند افزایش مالیات و عوارض گمرکی واردات ماشین‌‌های گرانقیمت، افزایش داد.

قادری اضافه کرد: با توجه به اینکه در مرزهای کشور قاچاق بنزین صورت می‌گیرد می‌توان در آن مناطق تنها جایگاه سی‌ان‌جی را گسترش داد، در این صورت امکان قاچاق آن به خارج از کشور وجود نخواهد داشت.

وی با اشاره به نیاز سرمایه‌گذاری 10 هزار میلیارد تومانی در حوزه حمل و نقل عمومی گفت: قطعا باید حمل و نقل عمومی توسعه یابد، زیرا در حال حاضر به دلیل مشکلات حمل و نقل عمومی تابع تقاضا برای انرژی و بنزین کشش‌ناپذیر است.

این نماینده مجلس ادامه داد: با توجه به تحریم‌ها امکان استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای تولیدکنندگان وجود ندارد، با افزایش شدید قیمت تولید را با مشکلات متعددی روبرو می‌کند.

وی در خصوص تبصره ارسالی دولت برای بودجه سال آینده گفت: این طرح روز یکشنبه در مجلس اعلام وصول خواهد شد و پس از آن کمیسیون‌های تخصصی نظرات خود را به کمیسیون تلفیق ارائه و سپس یکشنبه شب کمیسیون این تبصره و پیشنهادات نمایندگان مجلس را بررسی خواهد کرد.

 قیمت بنزین باید آزاد شود

جمشید پژویان در برنامه مناظره که با موضوع قیمت بنزین در حال برگزاری است گفت: در تمام دوران پس از انقلاب به بنزین یارانه دادیم که این موضوع موجب شد حجم مصرف به خصوص در خانواده‌های ثروتمند افزایش پیدا کند.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: یارانه‌ای که به بنزین دادیم به این مفهوم است که از جیب گروه‌های فقیر برداشتیم و در جیب ثروتمندان قرار دادیم.

علی دینی‌ترکمانی در پاسخ به پژویان گفت: کارکرد نظام مالیاتی در واقع این است که بتواند بازتوزیع را در درآمد به درستی انجام دهد.

وی ادامه داد: اگر کارکرد نظام مالیاتی درست باشد باید بتواند درآمدها را از قشر ثروتمند بگیرد و به قشر فقیر جامعه بدهد.

پژویان در پاسخ به اظهارات دینی گفت: شما 30 سال فرصت داشتید این کار را انجام دهید چرا اکنون شرایط اقتصادی ما اینگونه نیست.

وی ادامه داد: بنده به عنوان یک اقتصاددان از 34 سال پیش اصلاح نظام مالیاتی را به عنوان برون‌رفت شرایط اقتصادی و بهبود آن مطرح کردم که متاسفانه هیچ ترتیب اثری در این زمینه داده نشد.

دینی‌ترکمانی در پاسخ به پژویان گفت: شما همین چند دقیقه پیش اعلام کردید طرح تحول اقتصادی یک پکیج است و باید تما اجزای این پکیج با هم انجام شود و اگر یکی از این اجزا انجام نشود در واقع طرح تحول اقتصادی به درستی صورت نگرفته است.

جعفر قادری در ادامه این بحث دو نفره خطاب به جمشید پژویان گفت: آقای دکتر به نوعی به سیاست‌های غیرقیمتی اشاره کردند به طوری که اگر یک مبالغ درشت در اختیار بگیرد که بتواند سیستم حمل و نقل عمومی را درست کند آنگاه می‌تواند افزایش قیمت را در فراورده بنزین در دستور کار خود قرار دهد.

این نماینده مجلس ادامه داد: باید این منابع وجود داشته باشد تا سیاست‌های غیرقیمتی نیز اعمال شود.

پویا جبل‌عاملی در ادامه این بحث گفت: اقتصاد یک موتور محرکه دارد و تا زمانی که این موتور فعالیت نکند شرایط اقتصادی نمی‌تواند بهبود یابد.

وی ادامه داد: موتور محرک اقتصاد تنها از طریق سیاست‌های قیمتی حرکت می‌کند و باید به سمت آزادسازی قیمت‌ها برویم.

جمشید پژویان با اشاره به اینکه ما در ابتدای اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها توانستیم مصرف بنزین را کنترل کرده به طوری که حتی منجر به افزایش تورم نشد خاطرنشان کرد: افزایش قیمت‌ها در ابتدای اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها آغاز شد که توانستیم تا حد زیادی مانع افزایش تورم شویم.

وی گفت: با اجرای این قانون تا حد زیادی نیز مصرف بنزین کنترل شد.

جعفر قادری در پاسخ به اظهارات پژویان گفت: شما یک مشکل را حل کردید، اما مشکلات دیگری به وجود آمد.

جبل‌عاملی خطاب به قادری گفت: اگر تولیدکننده نخواهد هزینه تولید را بپردازد قطعا زمین می‌خورد و هزینه تولید تنها زمانی پرداخت می‌شود که قیمت‌ها آزاد باشد. هم‌اکنون دولت در قیمت بنزین دخالت کرده و به صورت غیرواقعی این قیمت را پایین نگه داشته است که این امر موجب شده شرایط اقتصادی ایران به هم بریزد.

در ادامه این مباحث حسینی‌نیا یک کارشناس اقتصادی گفت: هدفمندی منجر به افزایش تورم نشد و حتی موجب به کاهش مصرف بنزین شد زیرا در ابتدا دولت شروع کرد به سهمیه دادن بنزین به اتومبیل‌ها به طوری که ما نیز اعتقاد داریم سهمیه باید به صورت یک الگو به تمام جامعه برسد زیرا افزایش قیمت بنزین شوک اقتصادی را ایجاد می‌کند.

حسینی‌نیا خاطرنشان کرد: اما راه‌حلی که هم‌اکنون به ذهن ما می‌رسد این است که سهمیه خودروها باید به سهمیه خانواده تغییر کند یعنی اگر یک خانواده سه خودرو دارد تنها یک سهمیه 60 لیتری بگیرد و نباید به هر خودرو سهمیه جداگانه داد.

پژویان رئیس سابق شورای درباره نحوه کنترل مصرف معتقد است که باید رویکرد معافیت مالیات بر مبنای اصطکاک نزولی انجام شود، اما دینی ترکمانی درباره انتقال، جذب و عملیاتی کردن تکنولوژی، می‌گوید: نمی‌توان تکنولوژی جدید اجرایی کرد چراکه روی مباحث مدیرتی سرمایه‌گذاری نشده است.

در جریان مناظره علی دینی ترکمانی با تأکید بر اینکه اقتصاددانان رویکرد متفاوتی دارند، گفت: یکی از مباحث مهم جایگزینی کالایی برای بنزین جهت کنترل مصرف آن است.

وی ادامه داد: در صورتی که کالای جایگزین مناسبی برای بنزین وجود داشته باشد امکان کنترل مصرف وجود ندارد.

این اقتصاددان با تأکید بر اینکه اگر سیاست‌های قیمتی همراه با سیاست‌های اقتصادی اجرا شود موفق خواهیم بود، گفت: اگر پیش‌شرط‌های افزایش نرخ بنزین اجرایی نشود در تأمین شرط‌های آن با مشکلاتی مواجه خواهیم شد.

ترکمانی گفت: اکنون پس از 3 سال اعتراف می‌کنیم که هیچ کدام از سیاست‌ها و همچنین پیش‌شرط‌ها اجرایی نشده است.

وی با بیان اینکه، ما به عنوان اقتصاددان بهتر است در بحث مقدماتی، آسیب‌شناسی کنیم گفت: ما توانایی انتقال، جذب و اجرای تکنولوژی‌های جدید را نداریم چرا که در مباحث مدیریتی سرمایه‌گذاری نکردیم.

وی افزود: ما می‌خواهیم در صنعت خودرو به جای اینکه در هر صد کیلومتر 10 لیتر مصرف شود، به 4 تا 5 لیتر برسد.

جمشید پژویان اقتصاددان و رئیس سابق شورای رقابت در واکنش به سخنان دینی ترکمانی افزود: در درجه اول شما یک نتیجه‌گیری کرده‌اید که اثبات نشده است.

وی افزود: طرحی که مشابه آن اولین بار در سال 1373 عملیاتی شد این بود که کشورهای صادرکننده بتوانند نرخ بنزین را افزایش دهند که پس از 10 سال به نتیجه‌ای رسیده‌ایم که شما (دینی ترکمانی) مبنی بر کاهش مصرف سوخت تأکید دارید.

پژویان گفت: آنچه که به عنوان سیاست‌های جانبی اعتقاد دارید این است که دولت بتواند این تغییرات را در کنار تشویق و ایجاد رغبت انجام دهد.

رئیس سابق شورای رقابت تصریح کرد: پیشنهادات ما دقیقاً این است که سیستم مالیاتی روی نرخ استهلاک نزولی تأکید کند. به عنوان مثال زمانی که یک صنعت 100 واحد انرژی مصرف می‌کند، با تکنولوژی‌های به روز آن را به 50 واحد تبدیل کند.

وی افزود: در سال اول دولت باید معافیت استهلاک بدهد و در سالهای دوم نیز به نسبت تغییر در تکنولوژی و میزان استهلاک 50 درصد مابقی را نیز اعمال کند.

پژویان با بیان اینکه یکسری دیگر از مشکلات تولیدکنندگان بنا به سیاست‌های غلط بانکداری مربوط می‌شود گفت: در این خصوص ذخیره‌های لازم را نگهداری نکردند و اکنون بازده پول بیرون از بانک بسیار بیشتر است بنابراین در اینجا باید نظام بانکی وام‌های لازم را برای ایجاد تغییرات تخصیص دهد؛ بنابراین اصلاح قیمت‌های نسبی در کنار همه این موارد همواره مورد تأکید است.

جعفر قادری نیز در ادامه این مناظره تلویزیونی با تأکید بر اینکه اصلاح قیمت‌های نسبی باید در همه بازارها انجام‌ پذیرد گفت: برخی تحلیل‌های ارائه شده تحلیل ایستا است.

سجاد حسینی‌نیا پژوهشگر مرکز تکنولوژی ایتان در واکنش به این اظهارات با ارائه تحلیلی خاطرنشان کرد: اکنون حامل‌های انرژی به طور موازی بین همه تقسیم نمی‌شود؛ اگر دولت منابع هدفمندی را به درستی تخصیص دهد، مشکلی به وجود نخواهد آمد.

وی با بیان اینکه ظاهراً دولت قصد دارد تا نرخ بنزین را بین 1100 تا 1200 در نظر بگیرد گفت: این اقدام قشر متوسط به بالای جامعه را هدف قرار داده؛ بنابراین باید به طور شفاف با مردم صحبت کنیم.

این پژوهشگر مرکز تکنولوژی ایتان با بیان اینکه در سهمیه‌بندی بنزین اشکالات اساسی وجود دارد تأکید کرد: به عنوان مثال برخی خانوار یک خودرو، برخی سه خودرو، برخی دیگر خودرویی ندارند و یا با یک موتور زندگی می‌کنند که در این صورت هیچ کدام از این افراد از یارانه مساوی در سهمیه‌بندی بنزین بهره‌ای نمی‌برند.

وی افزود: در این باره باید قیمت بنزین آزاد را تا حدی که برای همه یکسان باشد افزایش دهیم.

 مشکل اقتصاد کشور درهم ریختگی قمیت‌های نسبی است

یک اقتصاددان گفت:‌مشکل اقتصاد کشور درهم ریختگی قیمت‌های نسبی است.

در ادامه برنامه تلویزیونی مناظره علی‌ دینی ترکمانی با بیان اینکه 3سال پیش دولت و مجلس قیمت منطقه‌ای بنزین را 70 سنت در نظر گرفتند و قیمت واقعی آن نیز 700 تومان بود که البته این موضوع بر اساس دلار هزار تومان در نظر گرفته شد اما در حال حاضر مجبوریم به دلیل افزایش نرخ دلار قیمت‌ها را افزایش دهیم در حالی که ناکارآمدی سیاستی و مدیریتی در بدنه دولت وجود دارد.

پژویان نیز در واکنش به این موضوعات تصریح کرد: شما چرا از قیمت یخچال در بازار ایراد نمی‌گیرید و همه مباحث را متوجه قیمت بنزین می‌کنید.

در ادامه قادری بیان داشت: سیاست‌ مالیاتی مناسب، پولی، تجاری و قیمتی باید در کنار یکدیگر دیده شود و در غیر این صورت نمی‌توان با تک‌بُعدی کردن مباحث آنها را انجام داد.

پژویان نیز افزود: دولت سیاست‌ها را اجرا می‌کند و مجلس باید بر آن نظارت کند و ما اقتصاددانان مسئول اجرا نیستیم و مهمترین مشکل کنونی درهم ریختگی قیمت‌های نسبی است.

ترکمانی نیز گفت: تحریم‌ها روی رکود و تورم در کشور تأثیر گذاشته و وقتی قیمت بنزین نیز افزایش یابد به این تورم بیشتر دامن زده می‌شود.

جبل عاملی در پاسخ گفت: قیمت‌ها و تورم باید در بازار انجام گیرد تا رقابت ایجاد شود و نهادها و مدیریت باید با رویکرد قوی و درست تصمیم‌گیری کند.

ترکمانی نیز عنوان کرد: شاخص‌بندی قیمت‌ها باید برای کالاها طبق اقتصاد در نظر گرفته شود.

طرفداران افزایش قیمت بنزین در برنامه مناظره با استناد به تجربیات قبلی، معتقدند که افزایش ۴ برابری قیمت بنزین سهمیه‌ای در سال اول اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها تنها یک درصد تورم به دنبال داشت.

جبل عاملی گفت:  ما فقط نمی‌گوییم اصلاح قیمتی شود بالاخره باید بقیه اصلاحات هم صورت بگیرد .

وی افزود: اگر فرض کنید قیمت بنزین هزار تومان افزایش یابد در روز 70 میلیون لیتر مصرف داشته باشیم بنابراین سالیانه رقم درآمدی آن بیش از 10 درصد بودجه عمومی  کشور می‌شود که می‌توانیم آن را در بهداشت و  آموزش به کار گیریم.

حسینی نیا اظهار داشت : ما موافق اصلاح قیمت هستیم ولی این اتفاق چگونه باید رخ دهد و با تورم  باید چه کنیم، برای قشر پر درآمد تفاوت قیمت مهم نیست ولی برای قشر متوسط تفاوت درامد مهم است و از آن آسیب می‌بیند.

جبل عاملی تصریح کرد: سال 89 قیمت سهمیه‌ای 4 برابر اضافه شد از 100 تومان به 400 تومان رسید و قیمت آزاد آن هم 700 تومان شد.

جبل عاملی اظهار داشت: ما برای کنترل تورم یک کانال هزینه و انتظاراتی تورمی را باید در نظر بگیریم. ولی واقعیت این است که با توجه به 4 برابر شدن قیمت سهمیه‌ای و 700 تومان آزاد تورم یک درصد افزایش یافت. باید برای جلوگیری از تورم باید به دنبال سیاست‌های انقباضی برویم.

حسینی نیا گفت:در شرایط فعلی اگر  افزایش قیمت بنزین داشته باشیم باید تورم را کنترل کنیم ما سال 89 قیمت را 4 برابر کردیم به حالت سهمیه‌ای ولی قیمت آزاد را به نرخ فوب خلیج فارس رساندیم پس فقط سیاست قیمتی یکباره اجرا نکردیم و در کنار الگوی قیمتی سهمیه هم به عموم مردم دادیم و سال 89 تورم یک درصدی در اثر استفاده از سیاست‌های قیمتی و مقداری بود.

دینی ترکمانی اظهار داشت: وقتی تعدیل قیمت در اقتصاد ایران اجرا شده خیلی سریع به ضد خودش تبدیل شده است. وقتی موتور اتومبیل خراب است ما گریزی نداریم و مرتب باید آن را عوض کنیم در حالی که این راهکار مسکن وار است و راهکار اصلی تعمیر موتور اقتصاد ایران است.

وی افزود: مگر همه جای دنیا  از طریق سیاست‌های قیمتی منشاء اثر تحولات فناورانه بود است، مدیریت ما ضعیف است. واقعیت این است که توانایی لازم را نداریم، تحولات فناورانه خلق الساعه نیست.

دینی ترکمانی خطاب به پژویان گفت: شما در مصاحبه‌های قبلی زیر حرف خود زده‌اید در مورد پیش‌بینی در مورد تحولات فناورانه در مصاحبه با تجارت فردا خودتان با زبان خودتان رد کرده‌اید. و البته مثل الان گفتید که پیش شرط‌ها محقق نشده است.

پژویان در پاسخ به دینی ترکمانی اظهار داشت:  شما چطور می‌توانید از من نتیجه گیری کنید، آیا شما بیشتر از خود من آگاه هستید به نظرات من!.

قادری در ادامه تصریح کرد: یک اطلاعات راجع به تغییرات قیمتی بدهم.  آقای جبل عاملی گفتند که اگر قیمت را  هزار تومان افزایش بدهیم  10 یا 11 هزار میلیارد تومان درآمد ایجاد می‌شود.  الان قیمت متوسط یعنی ترکیبی از قیمت سهمیه‌ای و آزاد داشتیم قیمت متوسط 500 تومان است و اگر سهمیه را حذف کنیم و قیمت را به هزار تومان برسانیم 12 هزار میلیارد تومان افزایش درآمد می‌شود.

وی افزود: الان در شرایط فعلی فقط 14 هزار میلیارد تومان کسری داریم، این کسری‌ها از کجا تأمین می‌شود. آیا هیچ وقت پرسیده‌اید چرا در طول سال‌های گذشته جایی مثل وزارت نیرو که از محل  منابع داخلی خودش تمام سرمایه‌گذاری را انجام می‌داد الت 23 هزار میلیارد تومان دیون دارد و مجموعه دولت حدود 200 هزار میلیارد تومان دیون دارد.

وی افزود: وزارت نفت و نیرو و راه را فلج کرده‌ایم.

دینی ترکمانی: شما براساس بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول دو نوع رویکرد به سیاست قیمت‌گذاری وجود دارد یا انفجار درمانی یا رها سازی تدریجی.

حسینی نیا اظهار داشت: اگر ما راهکار قیمتی را مدنظر قرار دهیم چگونه تورم را کنترل کنیم بالاخره در افزایش قیمت بنزین تورم اجتناب ناپذیر است؟ ولی اگر بخواهیم صرفا قیمتی اجرا کنیم چگونه سهمیه‌بندی را انجام دهیم.

حیدری در ادامه برنامه نتیجه نظرسنجی را اعلام کرد به طوری که 60 درصد موافق افزایش قیمت بنزین خودروهای گرانقیمت و پر مصرف بودند و 39.56 درصد مخالف بودند.

مرگ یکبار،شیون یکبار

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، گفت: برای اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، دولت جدید به شدت محافظه‌کار است در حالی که احمدی‌نژاد می‌خواست قانون را به یکباره اجرا کند و می‌گفت مرگ یکبار و شیون یک بار.

 در ادامه مناظره جمشید پژویان در مورد سیاست افزایش قیمت بنزین برای ماشین‌های گران‌قیمت اظهار داشت: در مجموع تجربیاتی که در اقتصاد ایران و همچنین کشورهای سوسیالیستی وجود داشته است این است که سیاست تبعیض قیمتی چندان کارآمد نیست.

وی افزود: یکی از شروط اجرای سیاست تبعیض قیمتی این است که حد و حدودی برای خودروهای ارزان و گران تعریف کنیم؛ یکی از مشکلاتی که اعمال این سیاست به وجود می‌آورد فروش بنزین سهمیه‌ای ارزان به مصرف‌کنندگان بنزین گران است و در واقع بازاری برای معاوضه کالای بنزین به وجود می‌آید.

در همین باره دینی ترکمانی گفت: در سال 85 مصرف بنزین 73 میلیون لیتر در روز بود این رقم در سال 86 با سهمیه‌بندی بنزین به 64 میلیون لیتر رسید که نشان می‌دهد این سیاست سهمیه‌بندی تأثیرگذاری بیشتری بر کاهش مصرف بنزین داشت تا سیاست قیمتی که در سال 89 به اجرا در آمد.

قادری در ادامه این برنامه گفت: نیازی به سهمیه‌بندی بنزین نیست و یا اعمال قیمت‌های تبعیضی برای خودروهای گران‌قیمت نیست بلکه در همان ابتدا اگر عوارض و مالیات این خودروها افزایش یابد می‌تواند به گونه‌ای سیاست غیرقیمتی را اعمال کند.

پویا جبل‌ عاملی در پاسخ به سؤال یکی از مخاطبان مبنی بر اینکه اگر تعدیل قیمت حامل‌های انرژی انجام شود آیا قول می‌دهید دیگر نیاز به اصلاح مجدد قیمت‌ها نباشد گفت: برای اجرای این سیاست‌ها به غیر از اجماع در میان مسئولان باید در بین مردم هم اجماع ایجاد شود و در واقع مردم با توجیه شدن با این سیاست همراه شود.

وی تأکید کرد: تا زمانی که تورم وجود دارد نیاز به تعدیل نرخ‌ها هم هست.

وی تصریح کرد: قطعاً در میان‌مدت اصلاح قیمت حامل‌های انرژی منجر به کاهش نرخ تورم خواهد شد زیرا کسری بودجه دولت کاهش داده و نیاز دولت به استقراض و چاپ پول را از بین می‌برد.

حسینی‌نیا سیاست پیشنهادی خود را اعمال الگوی قیمتی مقداری عنوان کرد و گفت: سهمیه یارانه‌ای به صورت یکسان برای همه مردم در نظر گرفته شود و از طرف دیگر مصرف بیش از اندازه به قیمت آزاد تعیین شود.

دینی ترکمانی در این باره گفت: در ابتدا دولت باید ساختار نهایی خود را اصلاح کند؛ بانک‌ها در این زمینه تلاش خود را کرده‌اند به گونه‌ای که هم اکنون نرخ پس‌انداز بیش از نرخ سرمایه‌گذاری است و از طرف دیگر درآمدهای ارزی بالا و نیروی انسانی فراوان وجود دارد بنابراین اشکال کار در مدیریت ناکارآمد است.

جعفر قادری در پاسخ به این سؤال که چرا با وجود اینکه دولت قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت را به طور کامل اجرا نکرد و افزایش 38 درصدی تعیین شده برای قیمت حامل‌های انرژی در بودجه 92 اجرایی نشد و مجلس در این باره اقدامی انجام نداد گفت: به نظر می‌رسد دولت جدید نسبت به اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها اصلاح قیمت حامل‌های انرژی جدی نیست.

وی تصریح کرد: دولت جدید بیش از حد محافظه‌کار است در حالی که احمدی‌نژاد قصد اجرای یکباره قانون را داشت و می‌گفت مرگ یکبار و شیون یکبار.

وی در خصوص تبصره پیشنهادی دولت برای منابع هدفمندی یارانه‌ها گفت: مجلس به نظر می‌رسد پیشنهاد 64 هزار میلیارد تومانی را با تعدیل‌هایی تصویب کند البته اینکه باید مورد توجه باشد که قیمت برق و آب در این درآمدها منظور نشده است.

وی تصریح کرد: بنابراین اگر برای تحقق این درآمد نیازمند رشد 82 درصدی قیمت حامل‌های انرژی باشیم به نظر می‌رسد بار اصلی این افزایش بر دوش بنزین است.

پاسخ کارشناسان درباره نرخ بنزین برای سال 93

کارشناسان و صاحب‌نظران برنامه تلویزیونی این هفته درباره نرخ بنزین در سال 93، پاسخ‌های متفاوتی برای آن اعلام کردند.

در پایان مناظره تلویزیونی کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی درباره نرخ بنزین برای سال 93، برخی حاضران در برنامه سؤالاتی را مطرح کردند که این کارشناسان به موازات آن پاسخ دهند.

بر اساس این گزارش، یکی از حاضران در برنامه با طرح سؤالی مبنی بر اینکه آیا بهتر نیست که بنزین تک نرخی شود و بر مبنای قیمت خوب خلیج فارس اعلام شود، سجاد حسینی‌نیا پاسخ داد: اگر مشکل تورم را کنار بگذاریم، آسیب رساندن به قشر ضعیف جامعه است.

در ادامه این برنامه ترکمانی نیز گفت:‌ با توجه به شرایط خوب ایجاد شده نباید نرخ افزایش چشمگیری داشته باشد و باید با تعدیل مناسبی فروخته شود.

پژویان نیز تصریح کرد: باید تابعی از تقاضا و کشش‌پذیری جامعه بررسی شود تا نرخی برای آن برآورد کند.

جبل عاملی نیز در پاسخ به این سؤال درباره نرخ بنزین، گفت: در شرایط فعلی باید تابعی از تقاضا وجود داشته و مبنای علمی تعیین شود. چیزی حدود هزار تا 1500 تومان امکان تعدیل نرخ وجود دارد.

قادری هم در پاسخ به این سؤال گفت: در صورت افزایش عوارض خودروها با موتور پرمصرف، امکان تعدیل قیمت سهمیه‌بندی نیز وجود دارد و بین هزار تا 1500 تومان شاید مناسب باشد.

پژویان: دولت باید قیمت انرژی را یکباره باید افزایش دهد/ دینی: قیمت بنزین آزاد هزار تا 1400 تومان باشد

جمشید پژویان گفت: دولت باید علاوه بر افزایش قیمت حامل‌های انرژی در سال 93 به همان نسبت یارانه نقدی را نیز افزایش دهد.

 جمشید پژویان و علی دینی ترکمانی در مناظره دو نفره که در برنامه مناظره با موضوع قیمت بنزین برگزار شد  با اشاره به بحث قیمت‌گذاری و تعیین راه‌حلی برای اجرای گام دوم قانون هدفمند کردن یارانه‌ها نقطه‌نظرات خود را اعلام کردند.

پژویان در این بخش از مناظره گفت: در هر زمینه‌ای ما یک علامت دهنده مشخصی داریم به عنوان مثال در راهنمایی و رانندگی علایم مختلفی وجود دارد که این علایم منجر می‌شود تا راننده بتواند سالم به مقصد برسد.

این استاد دانشگاه گفت: در اقتصاد نیز علامت بحث قیمت است به طوری که این علامت تا جایی می‌تواند کارایی داشته باشد که منجر به افزایش تولید شود اما در زمینه توزیع دولت‌ها باید دخالت کرده تا مشکلاتی برای مصرف‌کننده ایجاد نکند.

وی ادامه داد: وجود قیمت‌های نسبی در حامل‌های انرژی می‌تواند منجر به عدم کارایی شود اما برای بهبود شرایط اقتصادی باید قیمت را آزاد کرد.

وی با اشاره به اینکه منتقدان افزایش قیمت می‌گویند افزایش قیمت منجر به افزایش تورم می‌شود خاطرنشان کرد: در یک دوره 10 ساله که در دهه 60 وجود داشت قیمت بنزین ثابت بود اما در آن دوره شاهد تورم‌های بالایی در اقتصاد بودیم.

علی دینی در ادامه و در واکنش به صحبت‌های پژویان گفت: اگر قیمت‌های علامت‌دهنده هستند که این بحث نیز صحیح است باید گفت: سیاست‌گذاری دولت باید به گونه‌ای باشد تا قبل از افزایش قیمت‌ها زیرساخت‌های لازم آماده باشد.

وی ادامه داد: اگر به یکباره قیمت‌ها را افزایش دهیم اثرات بدی را در اقتصاد می‌گذارد اما اگر قبل از آن زیرساخت‌های لازم شکل بگیرد نگرانی در جهت افزایش قیمت‌ها وجود نخواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه افزایش یکباره قیمت در نهایت منجر به افزایش دستمزد می‌شود تصریح کرد: این چرخه افزایش دستمزدها در نهایت منجر به افزایش تورم در اقتصاد خواهد شد.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ما نباید به این موضوع به عنوان یک مسکن نگاه کنیم افزود: شرایط اقتصادی پس از تزریق این مُسکن‌ها نباید رها شود بلکه باید به دنبال برطرف کردن مشکلات اقتصادی به صورت ریشه‌ای باشیم.

پژویان در واکنش به صحبت‌های دینی گفت: بحث زیرساخت‌ها سالهاست که مطرح است اما هم اکنون با گذشت سی و چند سال از انقلاب هنوز مشکلات حمل‌ونقل عمومی ما حل نشده و مشکلات جدی در این زمینه وجود دارد به طوری که مردم در برنامه‌های مختلف تلویزیونی اعلام می‌کنند مشکل حمل‌ونقل عمومی کماکان ادامه‌دار است.

پژویان ادامه داد: به نظر من دولت باید برای سال 93 قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهد و در کنار افزایش قیمت حامل‌های انرژی حتماً یارانه نقدی را که به مردم پرداخت می‌کند نیز باید بالا برود.

وی گفت: از طرفی نیز دولت باید شاخصی را تعیین کند تا این افزایش یارانه نقدی برای تمام مردم نباشد.

علی دینی ترکمانی در پایان این مناظره دو نفره نیز با اشاره به پیشنهادش به دولت و مجلس در مورد نحوه اجرای گام دوم هدفمند کردن یارانه‌ها گفت: به نظر می‌رسد قیمت بنزین باید افزایش پیدا کند زیرا قیمت 700 تومانی بنزین در شرایط کنونی منطقی نیست.

وی گفت: به نظر من قیمت بنزین آزاد برای سال 93 باید بین هزار تا 1400 تومان باشد.(فارس)