تاکسی‌های اجاره‌ای امنیت شهر را تهدید می‌کند

رانندگانی که پشت فرمان این تاکسی‌ها می‌نشینند هم اصلا راننده تاکسی نیستند؛ آنها یا طبق توافق با مالک تاکسی روی آن کار می‌کنند یا شغل دیگری دارند و برای تردد در سطح شهر از تاکسی به عنوان خودروی شخصی‌شان استفاده می‌کنند.

اجاره دادن تاکسی در حالی کسب و کار جدید برخی رانندگان تاکسی شده که هر از گاه اخباری که مبنی بر تجاوز به عنف، سرقت، زورگیری و... در پوشش راننده تاکسی به گوش می‌رسد، نگرانی از بابت این تخلف پنهان از نظر مسئولان تاکسیرانی را مطرح می‌سازد.

هر چنـد مسئولان تاکسیرانی تاکید می‌کنند اجاره دادن تاکسی غیرقانونی است و با متخلفان برخورد می‌شود، اما هنوز هم هستند رانندگانی که تاکسی‌شان را با وجود این خط و نشان‌ها در ازای ماهانه چند صد هزار تومان اجاره می‌دهند.

در این میان مسئولان تاکسیرانی گرچه موضوع را انکار نمی‌کنند، اما می‌گویند با وجود حدود صد هزار تاکسی آن هم فقط در شهر تهران، کنترل عملکرد رانندگان تاکسی با تعداد محدود نیروهای بازرسی تاکسیرانی غیرممکن است و تا وقتی سامانه هوشمند برای کنترل رانندگان تاکسی راه‌اندازی نشود؛ نمی‌توان جلوی این تخلفات را گرفت.

آنهایی که تاکسی اجاره می‌کنند، راه و چاه کار را خوب می‌دانند؛ آنها فقط در طول مسیر رفت و آمد از محل کار تا منزل برای این‌که در اصطلاح آمارشان غلط از آب درنیاید و گشت‌های بازرسی سازمان تاکسیرانی به‌دلیل خالی چرخیدن در سطح شهر مواخذه‌شان نکنند، گذری مسافری هم سوار می‌کنند.

راننده کت و شلوارپوش و مبادی‌آدابی که چندان به او نمی‌آید راننده تاکسی باشد، می‌گوید شغلش آزاد است و به‌دلیل طولانی بودن مسیر بازار تا خانه‌اش در اقدسیه تهران برایش صرف نمی‌کند که بخواهد روزی چند هزار تومان پول کرایه تاکسی بدهد. پس این تاکسی را به قیمت ماهی 800 هزار تومان از مالک اصلی اجاره کرده است.

او تاکید می‌کند، درآمدش آن‌قدر هست که نیازی به کار روی تاکسی نداشته باشد، اما به هر حال مردم به او به چشم یک راننده تاکسی نگاه می‌کنند؛ پس اگر مسافری در راه بازار تا خانه با او هم‌مسیر باشد، حتما سوارش می‌کند.

البته این راننده از اجاره تاکسی به این شیوه کاملا راضی است چون فکر می‌کند اگر بخواهد هر روز کرایه رفت و برگشت بدهد باید بیش از اینها در ماه هزینه کند.

امنیت مسافران در تهدید

همه چیز روشن است؛ شخصی یک تاکسی اجاره کرده و روی آن کار می‌کند یا شغل دیگری دارد و از آن تاکسی فقط برای تردد در سطح شهر استفاده می‌کند؛ از آن طرف مالک اصلی تاکسی هم با خیالی آسوده اجاره ماهانه‌اش را می‌گیرد و خودش معلوم نیست کجا و به چه کار دیگری مشغول است.

حال این پرسش مطرح می‌شود که چه کسی مسئول تامین امنیت مسافرانی است که بی‌خبر از همه‌جا شخص پشت فرمان تاکسی نشسته را یک راننده تاکسی واقعی می‌بینند؟ اگر در این میان اتفاقی برای مسافری بیفتد؛ اگر امنیت جانی و مالی او در تهدید قرار بگیرد؛ اگر مورد اخلاقی رخ دهد و....

مسافر باید از چه کسی به کجا شکایت ببرد؟ چه تضمینی وجود دارد که پس از وقوع تخلف بتوان ردی از راننده پیدا کرد؟ در این میان تقصیر مالک اصلی تاکسی از کسی که آن را اجاره کرده و مرتکب تخلف شده کمتر‌نیست.

اجاره دادن تاکسی به افراد عادی با نرخ‌های قابل توجه فقط نمونه‌ای از توافق‌های پنهانی است که برخی رانندگان تاکسی زیر گوش مسئولان تاکسیرانی مرتکب آن می‌شوند، بدون این‌که کسی از این تخلف بویی ببرد.

به نظر شما این موضوع جز نظارت کمرنگ مسئولان تاکسیرانی بر عملکرد رانندگان تاکسی چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟

تعلیق پروانه و توقیف تاکسی، مجازات متخلفان

معرفی به هیات انضباطی، تعلیق پروانه کار از شش ماه تا تعلیق دائم، ابطال کارت سوخت و توقیف تاکسی، مجازات رانندگانی است که تاکسی خود را اجاره دهند. معاون نظارت و امور مناطق سازمان تاکسیرانی در حالی این خط و نشان را برای رانندگان متخلف تاکسی می‌کشد که تاکید می‌کند: تاکسیرانی یک شغل ثابت است و هیچ راننده تاکسی‌ای حق ندارد شغل دیگری جز این داشته باشد، چون این خلاف ضوابط هیات دولت و شورای شهر است.

مهدی اسماعیل‌بیگی در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این‌که اجاره دادن تاکسی در هر شرایطی ممنوع است، چون تاکسی وسیله حمل و نقل عمومی است و باید در خدمت شهروندان باشد، به استثناهایی که قانون در این زمینه تعیین کرده نیز اشاره کرده و توضیح می‌دهد: ممکن است راننده‌ای ازکارافتاده باشد و تاکسی تنها منبع درآمد وی باشد؛ در چنین شرایطی با اطلاع سازمان تاکسیرانی می‌تواند از یک راننده کمکی تمام‌وقت کمک بگیرد تا او ساعات موظفی را برای این‌که تاکسی در سطح شهر به مسافران خدمت‌رسانی داشته باشد، پر کند.

اسماعیل‌ بیگی تصریح می‌کند که در این شرایط نیز راننده‌کمکی باید حتما پروانه معتبر کار با تاکسی را از تاکسیرانی داشته باشد.

اگر سامانه کنترل هوشمند راه‌اندازی شود

به نظر می‌رسد کار به این سادگی‌ها هم نیست؛ زیرا معاون نظارت و امور مناطق سازمان تاکسیرانی می‌گوید، با وجود 80 تا صد هزار تاکسی در شهر تهران و با وجود محدودیتی که سازمان تاکسیرانی با آن مواجه است، امکان نظارت بر عملکرد تک‌تک رانندگان تاکسی غیرممکن است و طبیعی است در چنین شرایطی شاهد چنین تخلفاتی هم باشیم.

با این حال این مقام مسئول در تاکسیرانی برای شناسایی رانندگان متخلف دست به دامان شهروندان شده و از آنها می‌خواهد که در صورت مشاهده چنین مواردی، موضوع را با سامانه 1888 یا واحد بازرسی و نظارت سازمان تاکسیرانی در‌میان بگذارند.البته مسئولان تاکسیرانی معتقدند که اگر سامانه هوشمند تاکسیرانی راه‌اندازی شود، قطعا جلوی این تخلفات هم گرفته‌خواهد شد.

به این ترتیب با راه‌اندازی این سامانه، همه اطلاعات و مشخصات فردی راننده تاکسی در معرض دید شهروندان قرار می‌گیرد، حتی عکس و پروانه کار وی جلوی شیشه نصب می‌شود و به این ترتیب مسافران می‌توانند مطمئن شوند شخصی که پشت فرمان تاکسی نشسته، راننده تاکسی است یا فرد دیگری.

به گفته اسماعیل‌بیگی، مرحله اول برنامه هوشمندسازی قرار است تا بهمن امسال راه‌اندازی شود. در این مرحله تمام پایانه‌های تاکسیرانی در سطح شهر به سیستم کنترل هوشمند مجهز خواهد شد و برای همه تاکسی‌ها نیز کارنامه هوشمند صادر می‌شود.

شرایط خاص اجاره دادن تاکسی

طبق آنچه در اساسنامه سازمان تاکسیرانی آمده است، اجاره تاکسی به افراد عادی مگر در موارد خاص و با مجوز سازمان تاکسیرانی ممنوع است و رانندگان تاکسی حق اجاره دادن تاکسی خود به افراد عادی را ندارند و سازمان تاکسیرانی در صورت رویت این موارد با رانندگان متخلف برخورد جدی خواهد کرد.

در بخش دیگری از این اساسنامه آمده، رانندگان تاکسی فقط در شرایط خاص حق اجاره تاکسی خود به افراد دارای صلاحیت آن هم با دریافت مجوز از سازمان تاکسیرانی را دارند، اما این شرایط خاص چیست؟

برخی از رانندگان تاکسی به‌دلیل بیماری و کهولت سن، این امکان را که خودشان بتوانند روی تاکسی‌شان کار کنند، ندارند؛ به همین دلیل با اعلام به سازمان تاکسیرانی و مطرح کردن این شرایط و تعیین فرد باصلاحیت می‌توانند از سازمان تاکسیرانی مجوز گرفته و تاکسی خود را به فرد قابل اعتماد و امینی برای کار واگذار کنند.

در واقع بصراحت تاکید شده واگذاری تاکسی به افراد دیگر برای کار فقط با مجوز سازمان تاکسیرانی و تائید صلاحیت این سازمان امکان‌پذیر است، به این ترتیب هرگونه اقدامی در این زمینه بدون مجوز سازمان تاکسیرانی، غیرقانونی بوده و واحدهای گشت درصورت مواجه شدن با افرادی که بدون مجوز سازمان تاکسیرانی روی تاکسی‌ای که متعلق به یک راننده دیگر است، کار می‌کنند، باید به‌طور جدی با متخلفان برخورد‌کنند.

پوران محمدی - گروه جامعه