چالش تازه در استخدام معلمان

اما این صدا با صدایی که از مجلس شنیده می‌شود همخوانی ندارد، چون به فاصله یک هفته از این اظهارنظر قاطع، جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون آموزش مجلس و از اعضای موثر کمیته آموزش و پرورش در گفت‌وگو با مهر، منتفی بودن استخدام در این وزارتخانه را غیرممکن دانست.

ممکن نبودن بستن راه استخدام در آموزش و پرورش از نظر کوچکی‌نژاد به این علت است که اگر وزارتخانه، نیاز به معلم و کادر آموزشی را از راه سروسامان دادن به نیروهای فعلی پاسخ بدهد، اما برای تامین نیروهای خدماتی و اداری چاره‌ای جز استخدام ندارد.

در واقع او به یکی از مشکلات مهم مدارس اشاره می‌کند یعنی کمبود نیروهای خدماتی و اداری که در سال‌های اخیر، گاه باعث انتقال معلمان به بخش اداری شده و گاه سبب شده مدیران مدارس برای جبران نبود نیروی خدماتی در مدرسه یا کارها را میان دانش‌آموزان تقسیم کنند یا با گرفتن پول از والدین یا از راه کسب درآمد از بوفه مدارس، نیرویی را به عنوان مستخدم به کار بگیرند.

کوچکی‌نژاد با این حال برای امکان‌پذیر نبودن توقف استخدام در آموزش و پرورش یک استدلال دیگر نیز دارد و اشاره‌اش به نیروهایی است که هر سال بازنشسته می‌شوند و نیاز است جای خالی آنها با نیروهای جدید پر شود؛ هر چند گفته‌های اخیر علی‌اصغر فانی، وزیر نشان می‌دهد حتی به بهانه بازنشستگی نیروها هم قرار نیست پای نیروهای جدید به‌آموزش و پرورش باز شود.

از زمانی که دانشگاه فرهنگیان به طور رسمی پذیرش دانشجو را آغاز کرد تقریبا برای همه مسجل شد که تنها راه ورود به آموزش و پرورش، تحصیل در این دانشگاه است ولی در دولت قبل با وجود فعالیت این دانشگاه، استخدام‌هایی صورت گرفت که هنوز لقب استخدام‌های بی‌ضابطه را یدک می‌کشد.این استخدام‌ها که بهمن 91 حتی پای وزیر وقت را نیز به مجلس باز کرد و او را در مقابل نطق‌های آتشین برخی نمایندگان قرار داد، راه ورود 20 هزار نیروی غیرمتخصص به آموزش و پرورش را هموار کرد، آن‌قدر هموار که این افراد نه در نوبت استخدام قرار گرفتند و نه در آزمون‌های سختگیرانه ورودی شرکت کردند.

البته آن زمان حمیدرضا حاجی‌بابایی، وزیر وقت، همه این استخدام‌ها را قانونی دانست و مجلس را به واکاوی نکردن بیشتر موضوع مجاب کرد، اما حالا علی‌اصغر فانی که اولین قولش به مردم، ساماندهی نیروی انسانی در آموزش و پرورش بود، گویا موضوع توقف استخدام در این وزارتخانه را به منظور جلوگیری از تکرار این وقایع پیش کشیده است.

کمبود نیرو، نیروی مازاد

این که هم‌اکنون در آموزش و پرورش صد هزار نیروی ناکارآمد وجود دارد، قوی‌ترین استدلال وزیر برای کنترل استخدام‌هاست.

علی‌اصغر فانی می‌گوید به‌کارگیری نیروی انسانی جدید به هر عنوان ممنوع است، چون این وزارتخانه به‌اندازه کافی نیروی مازاد دارد.

به گفته او، این نیروهای مازاد در همه بخش‌های وزارتخانه وجود دارد، به طوری که به گفته وزیر، فقط در مقاطع دوگانه متوسطه، 58 هزار نیرو زیاد است، آن هم در شرایطی که در دوره ابتدایی کمبود 24 هزار معلم بشدت احساس می‌شود.

در واقع نامتوازن بودن نیروی انسانی در آموزش و پرورش و تراکم نیرو در شهرهای بزرگ در مقابل کمبود نیرو در مناطق محروم و دورافتاده، مهم‌ترین مشکل نظام آموزشی کشور است که علی‌اصغر فانی بارها اعلام کرده در پی اصلاح آن است و به‌نظر می‌رسد توقف استخدام‌ها نیز برای ایجاد فضای تنفس و بازسازی این وضع است.

قاسم جعفری، از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز چنین استدلالی دارد و به جام‌جم توضیح می‌دهد که وقتی این وزارتخانه در بخش نیروی انسانی اوضاعی به هم‌ریخته دارد و با معلمانی رو‌به‌روست که اغلب حاضر به تدریس در مناطق دور از محل سکونتشان نیستند باید رسیدگی به این وضع را بر استخدام نیروهای جدید ترجیح دهد. با وجود این، جبار کوچکی‌نژاد نگران بلاتکلیفی نیروهای شرکتی آموزش و پرورش و مربیان پیش‌دبستانی است که سال‌ها وعده استخدام را شنیده‌اند، اما تاکنون از بلاتکلیفی خارج نشده‌اند.

به گفته این نماینده مجلس، وزیر آموزش و پرورش براساس قانون ملزم است تا پایان امسال تکلیف نیروهای شرکتی و پیش‌دبستانی را معلوم کند که اگر چنین نکند بلاتکلیفی این نیروها همچنان ادامه می‌یابد البته با وجود این نگرانی، عزم وزیر آموزش و پرورش برای وارد نشدن حتی یک نیروی جدید به وزارتخانه در اجرای این الزام قانونی ایجاد تردید می‌کند، مگر این که وزیر به وعده خود مبنی بر تعیین تکلیف همه مربیان پیش‌دبستانی تا قبل از مهر 93 جامه عمل بپوشاند و بخشی از نیروهای بلاتکلیف زیرمجموعه خود را تعیین تکلیف کند.

کمبود نیرو در کنار مازاد نیرو

وزارتخانه آموزش و پرورش، چالش‌های جالبی دارد، این وزارتخانه به گفته وزیرش هم‌اکنون 58 هزار نیروی انسانی مازاد دارد که برخی از آنها در مدارس فقط حضور پیدا می‌کنند و این وزارتخانه سالانه حدود هزار میلیارد تومان برای حقوق آنها هزینه می‌کند، از طرفی همین وزارتخانه با اجرای نظام آموزشی 3 ـ 3 ـ 6 با حدود 50 هزار نیرو خصوصا در مقطع اول و ششم ابتدایی مواجه است.

بر این اساس علی‌اصغر فانی تاکید دارد که وزارتخانه‌اش امکان جذب هیچ نیروی جدیدی را ندارد. اما درباره نیرو‌های قراردادی و خصوصا مربیان پیش‌دبستانی ظاهرا موضع این وزارتخانه متفاوت است.

اما به گفته مرتضی نظری، معاون رسانه مرکز روابط‌عمومی آموزش و پرورش استخدام مورد نظر وزیر به مربیان پیش‌دبستانی برنمی‌گردد، چرا که تعیین تکلیف این مربیان از دولت قبل به این دولت رسیده و جزو اولویت‌های این وزراتخانه محسوب می‌شود.

با این تفاسیر هرچند مجلسیان حتی بر استخدام‌های جدید در این وزارتخانه تاکید دارند،اما در نهایت باید ببینیم که مشکل کمبود و مازاد نیرو در آموزش و پرورش بر استخدام‌ها جدید در آن می‌چربد یا خیر؟

مریم خباز -‌ گروه جامعه