هیچ گاه هیچ تفاهمی دربرگیرنده همه خواست‌های هریک از طرفین نیست

محمد جواد ظریف پس از بازگشت از ژنو در دیپلماسی فیسبوکی خود درباره برخی مسائل و منتقدان توافق هسته‌ای مطالبی را نوشت.

دوستان سلام
ساعت 10 و 45 دقیقه شب یکشنبه است. تازه به خانه رسیده‌ام. قبل از اینکه گزارشی که در هواپیما نوشته ام را برایتان بفرستم، خواستم از همه دوستانی که به فرودگاه تشریف آورده بودند تشکر کنم. واقعاً شرمنده ام که دوستان محافظ اجازه ندادند از اتومبیل پیاده شوم. هیچ چیز برای من شیرین تر از دیدار نزدیک با شما نبود ولی ...

این هم گزارشی که در هواپیما برایتان نوشتم.

ساعت 7 و ربع بعد از ظهر یکشنبه است و برفراز آسمان ترکیه هستیم و انشاءالله تا یک ساعت و نیم دیگر به فرودگاه مهرآباد می رسیم. بعد از 5 روز سخت و پرتنش، امروز تا حدود ساعت 6 و نیم صبح به وقت ژنو مشغول پیگیری کار بودیم و بعد توانستیم نماز صبح را بخوانیم و سه ساعتی بخوابیم. البته برخی اعضای بزرگوار هیأت مذاکره کننده که ترجمه فارسی متن را انجام می دادند حتی همین قدر هم نخوابیدند.

اولین خبر اظهار لطف بزرگوارانه رهبر فرزانه انقلاب در پاسخ به گزارش کریمانه رئیس جمهور محبوب بود که همچون گذشته فرزندانشان را مورد تفقد قرار داده بودند و نیز اظهارمحبت های دوستان عزیز.مجموعه این بزرگواری های مردم و بزرگان کشور چند بار اشک به چشمان این خدمتگزار کوچک آورد. از همه سپاسگزارم و از درگاه خداوند بزرگ مسئلت دارم که ما را شایسته این همه بزرگواری قرار دهد.

مذاکره و رسیدن به تفاهم همواره کار دشواری است، چراکه هیچ گاه هیچ تفاهمی دربرگیرنده تمامی خواست های هریک از طرفین نیست. تنها کسانی که درگیر مذاکره و فراز و نشیب ها و خواسته های متقابل هستند می توانند درک کنند که گرفتن هر مفهوم یا عبارت مورد نظر و یا جلوگیری از زیاده خواهی طرف مقابل چه میزان تلاش، نبرد سیاسی، جنگ اعصاب، مقاومت، صبر، پذیرش ریسک شکست و ... نیاز دارد. می دانند که در پس لبخندها و شوخی های در مقابل دوربین و خبرنگاران، چه جلسات پرتنشی سپری شده و چه بحث های تلخ و چالشی رد و بدل شده است. هنر دیپلمات پنهان کردن همه این تلاطم ها در پشت لبخندهاست. در این میان اتکا به قدرت لایزال الهی، آرامشی ایجاد می‌کند که شاید هیچ قدرت سیاسی و نظامی نتواند هماورد آن باشد. به همین دلیل برای یادآوری به خودم و اطمینان خاطرشما، شعرمولانا را در زمینه صفحه نوشتم که:

گرهزاران دام باشد در قدم چون تو بامایی نباشد هیچ غم

به هر حال مذاکرات سختی بود ولی همانطور که درگزارش ها دیده‌اید، علیرغم تلاش همه جنگ طلبان و افراط گرایان و هزینه های گزاف تبلیغاتی و سیاسی آنها، مذاکرات با حفظ حقوق ملت به نتیجه رسید و تحریم ها در سراشیبی قرار گرفتند. دستاوردهای علمی کشورحفظ شد، حقوق هسته‌ای به رسمیت شناخته شد، هیچ مرکز هسته ای تعطیل و یا تعلیق نشد، اقدامات اطمینان ساز به صورت متوازن و متقابل از دو طرف طراحی شد، ساختار برنامه هسته‌ای کشور پابرجا ماند ولی ساختار تحریم ها به یاری خداوند به سمت تزلزل و خدشه رفت و افق لغو کامل تحریم های بین المللی، یکجانبه و چندجانبه در آینده کم و بیش یک ساله ترسیم شد. در این تلاش در مقابل مجموعه ای از بزرگترین قدرت های دنیا قرار داشتیم که خود نیز از بیرون تحت فشار صهیونیست‌ها و دیگر کاسبان تنش و درگیری بودند. در اکثر موارد هیچ حمایتی جز خدا و مردم بزرگ ایران و اعتماد به این دو پشتوانه بی بدیل نداشتیم که الیس الله بکاف عبده (آیا خدا برای بنده اش کافی نیست؟)

حتما ادعا نمی کنیم که کارما بی نقص بوده است. از ابتدا می دانستیم که وظیفه سختی را می‌پذیریم و می باید از تمام توان و حیثیتی که از همین کشورو انقلاب و مردم گرفته ایم هزینه کنیم. از انتقاد سازنده و نقد مشفقانه هم استقبال می کنیم. همزمان ازهمه دوستان انتظار داریم که همواره دو ملاحظه را درنظر بگیرند: انصاف و مهمتر از آن منافع ملی. به عبارت دیگر، تفاوت مذاکره با خواندن بیانیه و اعلام موضع را فراموش نفرمایند و مهمتر فضاسازی تبلیغاتی طرف‌های مذاکره را درست تشخیص دهند که با تمامی ابزارهای خود از لحظاتی پس ازمذاکره دست بکارشدند تا ناکامی های طبیعی خود در روند تفاهم و اجماع سازی متقابل را کمرنگ کرده و حتی وارونه جلوه دهند. توجه داشته باشند که صهیونیست ها و دیگرجنگ افروزان هنوز هم به شدت عصبانی و خشمگین اند و در تلاش برای استفاده از هر ابزاری برای به شکست کشاندن توافقی که آنرا توافق قرن برای ایران می دانستند و می دانند.

البته ما تازه از اولین مرحله عبور کرده‌ایم و ادامه راه به همین اندازه و یا حتی بیشتر پر چالش و پر فراز و نشیب است و می بایست با همبستگی و عزم ملی، همدلی عمومی، عقل جمعی و تعامل جدی، منطقی و سازنده، جنگ طلبان و افراطیون که لحظه ای از اقدام علیه ایران نخواهند ایستاد را در افکار عمومی جهانی رسوا و منزوی کنیم و راه را برای حاکمیت منطق و عقل و احترام متقابل در ادامه این مسیر دشوار هموار سازیم. در جامعه جهانی، می باید با شناخت ابزارهای متناسب، کارا و روزآمد نقش آفرینی کرد و دیگران را ناگزیر از پذیرش حقوق و حرکت از موضع برابر و احترام متقابل نمود. ما تمام تلاش خود را برای ادامه هوشمندانه این مسیر تا رسیدن به رفع همه فشارها ادامه خواهیم داد و در این مسیر به لطف خدا و حمایت شما دل بسته ایم.

نزدیک فرودگاهیم. خدانگهدار و به امید دیدار.