یک پیراهن و یک دنیا اسپانسر

میان تولیدی‌های داخلی، شکاری بیشتر از سایر تولیدی‌ها البسه، تیم‌های ملی فوتبال را تامین کرده است. این تولیدی در دو مقطع بین سال‌های 1993 تا 1998 و 2000 تا 2004 با فدراسیون فوتبال قرارداد داشت. البته حساب جام جهانی 1998 جدا بود. تیم‌های صعودکننده به جام جهانی فقط می‌توانند حمایت یکی از هشت اسپانسری را داشته باشند که مورد تائید فیفاست. یکی از این اسپانسرها پوماست که آن زمان برای حمایت از تیم ملی فوتبال پا پیش گذاشت. تیم ملی با پوما، بازی‌های خاطره‌انگیزی را در جام‌جهانی 1998 به نمایش گذاشت و پس از آن تا سال 2000 در همه بازی‌هایش با پیراهنی که روی سینه‌اش یوزپلنگ شرکت آلمانی نقش بسته بود به میدان رفت. قرارداد مالی پوما که تمام شد شکاری دوباره با آن نماد عقاب‌مانندش برای مدت چهار سال البته تیم ملی را تامین کرد. طولانی شدن این قرارداد به دلیل ناکامی صعود ایران به جام جهانی 2002 بود.

پس از آن، نوبت تولیدی پوشاک دایی رسید تا نظر فدراسیون فوتبال را برای پوشیدن پیراهن‌های این شرکت جلب کند. حضور علی دایی در تیم ملی به عنوان کاپیتان و بزرگ‌تر تیم در انعقاد این قرارداد همکاری رایگان، مهم‌ترین نقش را ایفا کرد. تیم ملی با علی دایی و پیراهن‌هایی که تولیدی این بازیکن زده بود به جام جهانی 2006 صعود کرد تا بار دیگر پوما به عنوان یکی از اسپانسرهای مورد تائید فیفا برای امضای قرارداد با فدراسیون فوتبال جلو بیاید. البته این بار اعضای کمیته بازاریابی فدراسیون مذاکراتی هم با آدیداس داشتند، اما پیشنهاد مالی پوما بهتر بود تا در نهایت قراردادی که آن زمان محمد دادکان با نماینده این شرکت امضا کرد، بهترین قرارداد تاریخ فدراسیون فوتبال ایران با یک اسپانسر بین‌المللی لقب بگیرد. پوما سال 98 بدون پرداخت پولی، فقط به تامین رایگان لباس تیم ملی فوتبال متعهد شده بود، اما سال 2006 رئیس وقت فدراسیون قراردادی به ارزش یک و نیم میلیون دلار با این کمپانی آلمانی بست و آنها موظف شدند تا پایان جام ملت‌های آسیا در سال 2007، به مدت دو سال همه البسه و تجهیزات ملی‌پوشان را تامین کنند.

تیم ملی، جام جهانی 2006 را با پیراهن‌های پوما سپری کرد، اما بازی‌های نه چندان خوبش در آن تورنمنت باعث شد دادکان، رئیس فدراسیون فوتبال در جریان این بازی‌ها و برانکو، سرمربی تیم ملی پس از پایان بازی سوم مرحله گروهی از سمت خود برکنار شوند.

هرچند به مدت یک سال بعد از جام جهانی، قرارداد تیم ملی با پوما پابرجا بود، اما وقتی امیر قلعه‌نویی با خرد جمعی به عنوان سرمربی تیم ملی انتخاب شد، به واسطه دوستی و رابطه نزدیکش با مدیر شرکت تولیدی مجید برای نخستین بار از محصولات تولیدی مجید در اردوی تیم ملی استفاده کرد. این دوستی باعث شد قلعه‌نویی در 25 جلسه تمرینی و همین طور بازی دوستانه با امارات از پیراهن‌هایی غیر از پیراهن پوما استفاده کند که این خلاف مفاد قرارداد فدراسیون فوتبال با شرکت آلمانی بود. به همین علت مسئولان پوما برای دریافت غرامتی معادل نیم میلیون دلار از فدراسیون فوتبال شکایت کردند و بعد هم با انجام مذاکراتی از این شکایت صرف نظر شد. البته مجید هم بابت لباس‌هایی که به تیم ملی داد و به گفته نبی، دبیرکل فدراسیون، مبلغی حدود 60 میلیون تومان بود، پولی از فدراسیون نگرفت.

شکست تیم ملی ایران مقابل کره جنوبی در مرحله یک چهارم نهایی جام ملت‌های آسیا، برکناری امیر قلعه‌نویی از سمت سرمربیگری تیم ملی و انتخاب علی دایی به عنوان سرمربی جدید، مجموعه عواملی بود که بار دیگر پای پیراهن‌های تولیدی دایی را به کمپ تیم‌های ملی باز کرد. البته این بار پوشاک دایی نه تنها اسپانسر فدراسیون فوتبال نبود که از بابت تهیه پوشاک ورزشی، فاکتوری معادل 200 میلیون تومان (به گفته کفاشیان در برنامه 90) روی دست فدراسیون گذاشت و این موضوع تا مدت‌ها سوژه دعوای سرمربی وقت تیم ملی با رئیس فدراسیون بود. البته مسئولان کمیته بازاریابی فدراسیون ابتدا وجود چنین قراردادی را تکذیب کردند، اما بعدها وقتی پرونده شکات دایی از فدراسیون رسانه‌ای شد، این موضوع هم بصراحت عنوان شد که فدراسیون از همان سال 2004 هزینه لباس‌های تولیدی را می‌پرداخته است!

برکناری قریب‌الوقوع دایی از سرمربیگری تیم ملی، فردای آن روزی که ملی‌پوشان کشورمان در تهران و در مقدماتی جام جهانی 2010 مغلوب عربستان شدند پایانی بود بر همکاری فدراسیون فوتبال با تولیدی علی دایی.

خروج دایی از تیم ملی مصادف شد با ورود مجدد البسه مجید. تیم ملی با افشین قطبی سه بازی آخرش در مقدماتی جام جهانی را با پیراهن‌های این تولیدی داخلی به میدان رفت، اما به جام جهانی صعود نکرد تا کار فدراسیون فوتبال برای پیدا کردن یک اسپانسر خوب برای تیم ملی دشوار شود. تیمی که به جام جهانی نمی‌رود کمتر مورد توجه شرکت‌‌های خارجی قرار می‌گیرد. تیم ملی فوتبال ایران هم از این قاعده مستثنا نبود. با این حال فدراسیون فوتبال شهریور 88 (2009 میلادی) با تولیدی ایتالیایی لگا برای تامین البسه مورد نیاز تیم‌های ملی قراردادی دو ساله امضا کرد. البته آن زمان کفاشیان در جلسه معرفی این اسپانسر عنوان کرد قراردادی که با لگا بسته‌اند پنج ساله است، اما این شرکت پولی به فدراسیون فوتبال نمی‌پردازد!

قرار بود شرکت لگا در سه سال اول، سالانه ۸۰۰ میلیون تومان به فدراسیون فوتبال البسه بدهد و در دو سال آخر این عدد به ۹۵۰ میلیون تومان افزایش پیدا کند. با این حال این‌که یک شرکت خارجی در ازای تبلیغ نامش روی پیراهن تیم ملی ایران تنها لباس تیم‌های ملی را تامین کند با انتقادهای زیادی همراه شد و بسیاری از آن با عنوان قرارداد ترکمانچای نام بردند. آن انتقادها با انتشار دفاعیه‌ای از سوی فدراسیون فوتبال همراه شد. آنها عنوان کردند فاصله گرفتن فوتبال ایران از روزهای اوج باعث شده اسپانسرها رغبتی به عقد قراردادهایی بهتر از این از خود نشان ندهند!

البته قرارداد فدراسیون فوتبال با لگا هم دوام چندانی نداشت و پس از دو سال به دلیل آنچه بی‌نظمی و بدقولی این شرکت عنوان شد، به سر آمد. کیفیت نامناسب و طراحی بد از دیگر دلایلی بود که فدراسیون را به فسخ یکطرفه قرارداد با لگا ترغیب کرد. در کنار همه این توجیه‌ها، آنچه پشت پرده به پایان این قرارداد کمک کرد، پیشنهاد بهتر پوما برای اسپانسری مجدد از تیم ملی فوتبال ایران بود. پوما برای مدت کوتاهی دوباره یوزپلنگ خود را روی سینه ملی‌پوشان فوتبال ایران قرار داد، اما چون این فقط یک توافق شفاهی بین نماینده این شرکت و علی کفاشیان بود خیلی زود هم زیرپا گذاشته شد تا فدراسیون فوتبال، مرداد سال گذشته از شرکت آلمانی آل‌اشپورت به عنوان تامین‌کننده البسه تیم‌های ملی فوتبال ایران نام ببرد. تیم ملی هرچند دو بازی نخست خود در مقدماتی جام جهانی را مقابل اردن و قطر با پوما سپری کرد، اما در سایر بازی‌ها پیراهن‌های آل‌اشپورت را پوشید و درنهایت هم به جام‌جهانی 2014 صعود کرد.

این صعود در کنار همه فوایدش به فوتبال ایران کمک می‌کند تا یک بار دیگر بازار مذاکره با برند‌های معتبر برای اسپانسری از تیم ملی فوتبال داغ شود. شرکت آلمانی آل‌اشپورت، خود یک پای قضیه است، اما شرکت‌های معتبرتری هم هستند. در همین آسیا تیم ملی کره جنوبی با پیراهن‌های نایک در جام جهانی شرکت می‌کند و تیم‌های ملی ژاپن و استرالیا هم با آدیداس طرف قرارداد هستند. پوما هم هست و همچون دو جام جهانی 1998 و 2006 احتمالا برای جام جهانی 2014 هم یک بسته پیشنهادی خوب روی میز رئیس فدراسیون فوتبال خواهد گذاشت. البته باید منتظر ماند و دید منافع اشخاص در این رایزنی‌ها بیشتر می‌چربد یا منافع ملی فوتبال ایران.

فعلا که با وجود انتقادهای زیاد به کیفیت محصولات آل‌اشپورت (بخصوص توپ‌هایی که این شرکت به فدراسیون فوتبال داده است) تیم ملی با پیراهن‌های آلمانی آل‌اشپورت به میدان می‌رود و هیچ بعید نیست در جام‌جهانی هم با همین پیراهن‌ها به میدان برود. این را عباس ترابیان، دبیر کمیته بازاریابی فدراسیون فوتبال می‌گوید: ما با شرکت آل‌اشپورت قرارداد داریم. البته در این مدت مذاکراتی با کاپا و پوما داشتیم، اما این اخلاقی نیست که با آل اشپورت که در روزهای سخت همراه ما بوده قطع همکاری کنیم.

رضا پورعالی‌ /‌ گروه ورزش