16 مغز متفکر لیگ سیزدهم

در کنار این چهار مدعی، فولاد با حسین فرکی، راه‌آهن با منصور ابراهیم زاده، نفت با یحیی گل‌محمدی و مس کرمان با مجتبی تقوی، فجر سپاسی با غلامحسین پیروانی، ذوب‌آهن با لوکا بوناچیچ و صبا با محمد مایلی‌کهن هم تیم‌های خوش‌ترکیبی هستند که می‌توانند سد راه بزرگان لیگ برتر شوند.

البته داماش هم با افشین ناظمی در شش هفته پایانی لیگ گذشته نشان داد حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. لیگ امسال دو تیم تازه وارد هم دارد و باید دید اندیشه‌های عبدالله ویسی در استقلال صنعتی خوزستان و رسول خطیبی در گسترش فولاد چگونه نتیجه خواهدداد. سایپا با انگین فیرات و ملوان با دراگون اسکوکیچ هم تیم‌های غیرقابل پیش‌بینی هستند و می‌توانند باعث غافلگیری مدعیان شوند. آنچه در زیر می‌آید نگاهی است به نیمکت‌های داغ مربیان در آغاز لیگ سیزدهم.

امیر قلعه‌نویی؛ باسابقه‌ترین، پرافتخارترین، پرامتیازترین

پرافتخارترین مربی لیگ برتر نیاز به معرفی ندارد. آبی‌ها با پشتوانه امیر قلعه‌نویی وارد لیگ سیزدهم می‌شوند تا از عنوان قهرمانی خود دفاع کنند. خود قلعه‌نویی هم بدش نمی‌آید عنوانی به‌عناوین قهرمانی دیگرش اضافه کند. ده دوره حضور در لیگ برتر و پنج قهرمانی با تیم‌های سپاهان و استقلال نشان از کار بلد بودن این مربی دارد. قلعه‌نویی با وجود آن که با 49 سال سن، هنوز یک مربی جوان به شمار می‌رود بیشترین حضور در رقابت‌های لیگ برتر را با 287 بازی تجربه کرده و اگر اتفاق خاصی رخ ندهد می‌تواند در پایان لیگ سیزدهم تنها مربی باشد که بیش از 300 بازی در لیگ برتر مربیگری کرده است. او که تاکنون با تیم‌های استقلال اهواز، مس کرمان، سپاهان، تراکتورسازی و استقلال 546 امتیاز در رقابت‌های لیگ به دست آورده، از این حیث هم رکورددار و دست‌نیافتی است.

علی دایی؛ دوباره با پرسپولیس

از میان مربیان لیگ سیزدهم فقط دو مربی هستند که پس از یک وقفه کوتاه، دوباره روی نیمکت تیم سابقشان می‌نشینند. علی دایی و غلامحسین پیروانی.

در این میان بازگشت دایی به پرسپولیس یکی از خبرسازترین اتفاق‌های فصل نقل و انتقالات بود. مردی که در زمان حمید استیلی و مانوئل ژوزه به نماد اعتراض تبدیل شده بود، حالا پس از دو فصل دوری دوباره به نیمکت قرمزها برگشته تا یک بار دیگر شانس خود را برای فتح لیگ امتحان کند. پرسپولیس پیش از این در فصل نهم و دهم دوره لیگ برتر، با علی دایی امیدوار به قهرمانی بود، اما هر دو بار به جای قهرمانی در لیگ، چهارم شد و در ازای آن جام حذفی را فتح کرد.

خطیبی و اسکوکیچ؛ تازه واردهای لیگ برتر

در میان 16 مربی که از ابتدای لیگ سیزدهم سکان هدایت تیم‌های لیگ برتری را عهده‌دار خواهند بود، دو‌مربی را باید تازه وارد خطاب کرد، چراکه تا پیش از این هیچ گاه در چرخه لیگ برتر فوتبال ایران مربیگری نکرده‌اند.

اولی رسول خطیبی است، بازیکن اسبق تیم ملی و پاس تهران که پنج سال پیش به جرگه مربیان پیوست. خطیبی که با 35 سال سن، جوان‌ترین مربی لیگ سیزدهم است سال گذشته تیم گسترش فولاد تبریز را از لیگ دسته اول به لیگ برتر آورد، تا برای نخستین بار به‌عنوان سرمربی در رقابت‌های لیگ برتر حضور پیدا کند.

دومین مربی تازه‌وارد هم دراگون اسکوکیچ است، مربی چهل و چهار ساله و کرواتی که سابقه حضور در تیم‌های العربی کویت و النصر عربستان را در کارنامه دارد. او تاکنون حضور در فوتبال ایران را تجربه نکرده است.

خارجی‌ها 25 درصد، ایرانی‌ها 75 درصد

همچون ادوار گذشته لیگ برتر، باز هم تعداد مربیان داخلی از تعداد مربیان خارجی بیشتر است. این بار این تناسب 25 به 75 درصد است؛ یعنی چهار مربی خارجی و 12 مربی داخلی. زلاتکو کرانچار و لوکا بوناچیچ حالا دیگر مربیان با سابقه‌ای در فوتبال ایران هستند. البته در این میان سابقه لوکا با هفت حضور در لیگ برتر از بسیاری از مربیان ایرانی هم بیشتر است. این دو مربی کروات که فصل گذشته هم حضور داشتند، در فصل آینده یک کروات جدید و یک آلمانی را هم به عنوان دیگر خارجی‌های نیمکت لیگ در کنار خود خواهند دید. یکی دراگون اسکوکیچ سرمربی کروات ملوان و دیگری انگین فیرات، سرمربی آلمانی سایپا که یک نیم فصل هم سابقه نشستن روی نیمکت سپاهان را در کارنامه دارد.

مجید جلالی؛ در صدر جابه‌جایی‌ها

از جمله مربیان نام آشنایی که پس از یک فصل دوری از لیگ برتر، دوباره به این چرخه بازگشتند، مجید جلالی و غلامحسین پیروانی هستند. لیگ دوازدهم بدون این دو مربی که از باسابقه‌های نیمکت مربیان لیگ برتر فوتبال ایران هستند برگزار شد، اما در لیگ سیزدهم هم جلالی را داریم و هم پیروانی را. در این میان پیروانی به تیم سابقش یعنی فجرسپاسی برگشت، اما جلالی با امضای قرارداد با تراکتورسازی، صاحب رکوردی جدید در میان مربیان فوتبال ایران شد؛ رکورد بیشترین جابه‌جایی در میان تیم‌های لیگ برتری.

تراکتورسازی ششمین تیمی است که طی 13 دوره لیگ برتر مجید جلالی سکان هدایت آن را به عهده می‌گیرد. پاس تهران، صباباتری، شهید قندی یزد، استقلال اهواز و فولاد خوزستان تیم‌هایی هستند که جلالی یک یا نهایتا دو سال روی نیمکت آنها حضور داشته است. باید دید حضور او در تراکتورسازی چقدر دوام می‌آورد.

محمد مایلی کهن در قعر

اگر به لحاظ سابقه حضور در لیگ برتر بخواهیم بررسی کنیم محمد مایلی کهن که در آستانه نهمین فصل حضور خود روی نیمکت تیم‌های لیگ برتری است بعد از امیر قلعه‌نویی، غلامحسین پیروانی و مجید جلالی، چهارمین مربی با سابقه به شمار می‌رود، اما تعداد بازی‌های کمتر مایلی کهن در مقایسه با علی دایی، منصور ابراهیم‌زاده و لوکا بوناچیچ که ادوار کمتری در لیگ برتر حضور داشتند نشان می‌دهد مایلی کهن معمولا یا به عنوان مربی جایگزین آمده یا قبل از پایان فصل از سمت خود اخراج شده است. نتایج این مربی در هشت دوره حضورش در لیگ برتر هم گویای این مساله است. مایلی کهن در میان 16 مربی لیگ، سیزدهمین مربی است که میانگین کسب امتیازاتش از یک امتیاز در هر بازی پایین‌تر است.

پذیرفتن 73 باخت در 162 بازی، به معنای این است که تیم‌های مایلی کهن در 45 درصد بازی‌هایشان بازنده بوده‌اند تا این مربی به لحاظ امتیاز، وضعی بدتر از دیگر مربیان لیگ برتر داشته باشد.

بیرون مانده‌ها

لیگ سیزدهم از هفته آینده آغاز می‌شود، اما این قطار در شروع حرکت خود چند مربی سرشناش را به همراه ندارد. محمود یاوری، یکی از آنهاست، مردی که سابقه 10 بار حضور در لیگ برتر را دارد. او در بازی پلی‌آف لیگ برتر سکان هدایت ذوب آهن را به عهده داشت، اما به یکباره جای خود را به لوکا بوناچیچ داد تا در لیگ سیزدهم بدون تیم بماند. این فهرست چند مربی سرشناش دیگر هم دارد که فقط به آوردن اسامی آنها اکتفا می‌کنیم: پرویز مظلومی، محمد احمدزاده، فیروز کریمی، فرهاد کاظمی، صمد مرفاوی، اصغر مدیرروستا، حمید استیلی، حمید درخشان، ابراهیم قاسم‌پور و خداداد عزیزی.

رضا پورعالی / گروه ورزش