سخت می‌گیرد جهان بر مردم ناسازگار

هنگامی که برای اولین بار با فرد دشوار و مساله ساز روبه‌رو شویم ممکن است براحتی از او نفرت پیدا کرده و به عنوان شخصی که کمبودهایی دارد به او برچسب هم بزنیم، بدون این که متوجه شویم او در چه وضعی به سر می برد و چه مشکلاتی دارد.

شاید هیچ چیز به اندازه برخورد با افراد دشوار خسته کننده و ملال آور نباشد و بدتر از آن این که بسیاری از آنان حتی تشخیص نمی دهند رفتار بدی دارند و این نوع رفتار را بسیار عادی می دانند.
معمولا 9 الگوی ویژه رفتاری وجود دارد که حتی افرادی با سلامت روان نیز هنگامی که در معرض تهدید یا مخالفت قرار می گیرند به آنها متوسل می شوند و درگیری با شرایط ناخواسته یا عقب نشینی از آن را به این طرق نشان می دهند:

تانک: فردی سمج و سنگدل، پرسروصدا و نیرومند. اگر بر سر راه فردی با این ویژگی باشید حتما منهدم خواهید شد.

تیرانداز پنهان: این اپراتور مخفی، زمانی به دلایلی از شما رنجیده است ولی به جای این که عصبانی شود، نقاط ضعف شما را شناسایی کرده و از طریق کارشکنی، سخنان تحقیرآمیز و غیبت از آنها علیه خودتان استفاده می کند.

نارنجک: این فرد از خشم و کج خلقی ناگهانی که ظاهرا با شرایط فعلی نامتناسب است، منفجر می شود.

علامه دهر: این فرد 98 درصد از هر چیز را می داند فقط کافی است بپرسید! علامه دهرها، ساعت ها آنچه را می دانند به شما می گویند، ولی یک ثانیه هم به ایده های شما گوش نمی دهند. آدم هایی که فکر می کنند همه چیز می دانند، نمی توانند همه افراد را همیشه احمق فرض کنند، اما بعضی را برای مدت کافی و برخی دیگر را برای همیشه نادان فرض کرده و این کارها را برای جلب توجه انجام می دهند.

شخص بله گو: آدم های بله گو، بدون فکر عمیق در مورد مسائل در جهت خوش آمدن افراد و جلوگیری از برخورد «بله» می گویند و بسرعت با هر چیزی موافقت می کنند، اما هیچ فردی را راضی نمی کنند.

فرد مردد: این فرد، هنگامی که با تصمیم گیری جدی مواجه می شود، آنقدر آن را به تعویق می اندازد که بسیار دیر می شود. در لحظه تصمیم گیری شخص مردد آن را عقب می اندازد به امید آن که شانس بهتری پیش بیاید و سرانجام زمانی می رسد که تصمیم خودبه خود گرفته می شود.

فرد بی تفاوت: فردی که هیچ کاری انجام نمی دهد؛ نه لفظ کلامی نه غیرکلامی​. بنابراین در مواجهه با این افراد شما نمی دانید چه اتفاقی خواهد افتاد، زیرا طرف مقابل شما (فرد بی تفاوت) هیچ بازخوردی به شما نمی دهد.

شخص نه گو (منفی): این فرد بر این عقیده است که «پایان روز سپید، سیاه است». اشخاص «نه»گو قادر به رد و خفه کردن عقاید بزرگ تنها با یک کلمه هستند. فردی که همیشه «نه» می گوید در حالی که ماتم زده و دلسردکننده است، دیگران را نیز مایوس می کند. در واقع فرد منفی با رفتار آرام، جنگی تمام نشدنی را در جهت بی فایده بودن، ناامیدی و یاس دنبال می کند.

فرد نالان: این افراد در مصیبت های خود غرق هستند و دائم ناله و زاری می کنند. افراد مشکل داری هستند که اغلب افراد تحمل کارکردن، حرف زدن یا هرگونه معامله با آنان را ندارند. نالان ها همیشه احساس بی کسی در یک دنیای ناعادلانه می کنند و همیشه مشکلات شان را برای شما می آورند.

افراد ناسازگار: هنگامی که افراد به دلیل فشار بیش از حد توانایی احساس کردن یا اهمیت دادن را از دست می دهند، ناسازگار و مشکل ساز می شوند. هنگامی که ناگهان شخص ناسازگارتر، زود خشم تر یا عصبانی تر از معمول بشود این مشکل می تواندعلامت نوعی فشار عصبی باشد که دارای علائم جسمانی مانند حالت تهوع، سوء هاضمه، گردن درد، درد قفسه سینه و اختلالات بینایی است.

رویارویی با افراد ناسازگار: در رویارویی با افراد ناسازگار می توان از روش های مختلفی چون بی تفاوت گذشتن، بی توجهی کردن، گفتن «نه» حفظ حالت دوستانه و پرجرأت بودن استفاده کرد.

بی تفاوت گذشتن: اگر شخص ناسازگار بر سر شما فریاد می زند، در این صورت ادامه دادن صحبت با وی بی حاصل به نظر می رسد. اگر شخص آشفته تر و عصبانی تر از آن است که به شما گوش دهد، گاهی اوقات ممکن است عاقلانه تر این باشد که بدون هیچ واکنشی از محیط دور شوید. این عمل به شخص عصبانی فرصت می دهد تا آرام شود و شما نیز می توانید بیندیشید چگونه بی طرفانه به مشکل رسیدگی کنید.

بی توجهی کردن: گاهی اگر وانمود کنید که به رفتارهای ناشایست ناسازگار بی توجه هستید ممکن است موثر واقع شود. احتراز از نگاه کردن به وی می تواند نشان دهنده نارضایتی شما از روند انجام کارها باشد. گاهی اوقات همین اندازه برای این که نشان دهید رفتاری قابل قبول نیست و نیازمند تغییر است، کافی باشد. ولی اگر رفتارهای ناشایسته ادامه یابد نادیده گرفتن مکرر آنها به فرد اجازه می دهد خارج از کنترل ما به کارهایش ادامه دهد. در مواردی چند، بی توجهی و نادیده گرفتن سبب آن می شود که فرد به منظور جلب توجه شما ناسازگارتر شود.

«نه» بگویید: زمانی که لازم است، بگویید «نه». برای مخالفت خود دلیلی واقعی ارائه دهید. از این که برای مخالفت خود دلایل فراوان بیاورید و عذرخواهی کنید، بپرهیزید. پیام نه گفتن خود را به آرامی و با جرأت تکرار کنید تا فرد درک کند شما تصمیم خود را تغییر نخواهید داد.

حفظ حالت دوستانه: زمانی که فردی پیام هایی آشفته می فرستد و به نظر مخالف یا ناسازگار می رسد، گاه ماندن در حالت دوستانه و حسن تفاهم حیاتی است. تماس چشمی را با وی حفظ کنید و با همان آهنگ، همان لحن و همان رسایی با او صحبت کنید.

پرجرأت باشید: برای این که بتوانید حتی در زمانی که شخص ناسازگار یا عصبانی است و به طرزی تهاجمی با شما به مقابله می پردازد، آرامش خود را حفظ کنید، لازم است پرجرأت و بی محابا باشید. جرأت به این مفهوم که قاطع ولی با افراد انعطاف پذیر باشید.

 افراد منفی باف: شخص منفی باف، منفی ها را در هر چیز و هر کس می یابد. بعضی منفی باف ها انرژی قابل ملاحظه ای در ناله کردن با صدای بلند صرف می کنند. منفی باف ها از طریق تفکرات، کلمات و بعضی اوقات اعمال، توانایی نابود کردن امید در دیگران را دارند.

از میان افراد سخت و دشوار رفتار افراد منفی باف بیشترین اثرات منفی را روی دیگران می گذارد، چراکه منفی گرایی، رشد را خفه کرده و به افسردگی و ناامیدی در دیگران منجر می شود. آنان عملا قصد ناراحت کردن دیگران را ندارند، بلکه واقعا معتقدند آنقدر که می گویند شرایط ناامیدانه است.

افراد منفی به طور معمول بیش از بقیه افراد از فشار روانی، اضطراب و نگرانی در رنج هستند و احتمال این که از زندگی و شغل خود ناراضی باشند نیز بیشتر است. استعداد و گرایش برخی از مردم به منفی گرایی خاستگاه ژنتیکی دارد، این در حالی است که برخی دیگر بنا به دلایل محیطی و اکتسابی منفی گرا بار می آیند. اگر شما در خانواده ای بزرگ شده باشید که منفی گرایی در آن رواج داشته باشد، شما نیز گرایش بیشتری به منفی گرایی از خود نشان خواهید داد.

برخورد با افراد منفی

ـ به خاطر داشته باشید افراد منفی با همه همین طور رفتار می کنند، نه فقط با شما. باید مدام به خودتان یادآوری کنید که این افراد با شما خصومتی ندارند.
 ـ قبل از مواجهه با این افراد از خودتان بپرسید، آیا ارزش دارد با چنین شخصی سر و کار داشته باشید، چراکه آنان رفتار و روش خود را تغییر نخواهند داد و باعث رنج و ناراحتی شما خواهند شد.
 ـ با خشم و عصبانیت آنان کنار بیایید، با آرامش با آنان صحبت کنید و سرعت تکلم و میزان صدای خود را پایین بیاورید.
 ـ از جر و بحث های بی حاصل با این افراد خودداری کنید.
 ـ ببینید چه کاری از دستتان ساخته است تا احساس ناامنی وی را کاهش دهید و به او کمک کنید ​اعتماد به نفس اش زیاد شود.
 ـ در مواجهه با این افراد به جای این که سعی کنید وی را به شخص مثبتی تبدیل کنید، حفظ حالت مثبت در خودتان می تواند از سقوط تان در گرداب منفی گویی جلوگیری کند.
 ـ شجاعت به خرج دهید و از ابراز وجود در برابر افراد نه گو نترسید. همگی ما با افراد منفی سر و کار داریم، رمز موفقیت در توانایی شما در مدیریت آنان نهفته است.

افراد عصبانی: خشم یا عصبانیت نیرویی است که می تواند اوضاع را بهبود بخشد یا می تواند نیرویی باشد که بخصوص توانایی افراد را در محیط کار برای انجام کارها و رسیدن به هدف ها کاهش دهد و از بین ببرد. معمولا در سازمان ها مدیران نقش اساسی در تعیین این که این خشم چه تاثیری می تواند داشته باشد، ایفا می کنند.

روش های مختلفی برای برخورد با شرایط تعارض و خشم و آشفتگی در سازمان ها وجود دارد که مدیران در سازمان های مختلف می توانند با آن کنار بیایند. معمولا رفتار با فردی عصبانی به مراتب راحت تر از رفتار با فردی است که عصبانیت خود را بروز نمی دهد و آن را پنهان می کند.

این نوع عصبانیت حالتی است که برای سازمان بسیار خوب است چراکه تمام نیروهای سازمان را به طور پنهانی در بر می گیرد و فعالیت هایی مثل شایعه پراکنی، همکاری و مشارکت نداشتن و داشتن عملکرد ضعیف را به وجود می آورد و از درون، سازمان را نابود می کند و در اصطلاح عام «از پشت خنجر می زند.»

برخی از اصول اساسی رفتار با افراد عصبانی

ـ زمانی که با عصبانیت افراد به طور مناسب و اثربخش رفتار نشود، اثرات مخرب و منفی​ به جای می گذارد، اما وقتی با عصبانیت مناسب برخورد شود، می تواند در ایجاد رفتار بهتر موثر واقع شود.
 ـ معمولا وقتی فرد عصبانی (بخصوص در محیط کار) بیان می کند که موضوع خاصی را می خواهد در واقع وی در جستجوی چیز دیگری است که به همان اندازه و حتی بیشتر از آن موضوع اولیه اهمیت دارد.
 ـ افراد عصبانی مایلند حرف هایشان شنیده شود. اگر شما شرایطی را فراهم نکنید که حرف های آنان را بشنوید، آنها روش های مخرب و نامناسب دیگری را می یابند تا حرف هایشان را به گوش شما برسانند. (شما قطعا چنین روشی را نمی پسندید.)
 ـ به یاد داشته باشید​ هنگام رویارویی با افراد عصبانی، اطرافیان رفتار شما را زیر نظر می گیرند (دارند) تا ببینند چگونه شما عصبانیتی را که متوجه تان است به سمت و سوی درست هدایت می کنید.** افراد منفعل (بی تفاوت)

شخص بی تفاوت، از برخورد پرهیز می کند. در داخلشان می توانند دیگ جوشانی از نفرت باشند که گاهگاهی سر می رود. شاید اطراف کسی بوده اید که اشیاء را پرت می کند، کشوها را محکم می بندد، درها را می کوبد و وقتی می پرسید مشکل چیست؟ می گوید «هیچ چیز»! با این که افراد بی تفاوت ممکن است در رابطه با چیزی عصبانی باشند، ولی آنقدر با ملاحظه هستند که سعی در جلوگیری از دشمنی نموده و از ناراحت کردن کسی با نشان دادن احساساتشان جلوگیری می کنند. سکوت در این افراد نیز می تواند نوعی​ حالت تهاجمی باشد که در لفافه نگه داشته شده است.
 از دیگر مشخصات بارز افراد منفعل و بی تفاوت این است که در جنب و جوش ضعیف هستند، هیچ فکر و ایده خاصی ندارند، پیشنهادی ارائه نمی دهند و از بحث و جدل نیز اجتناب می کنند و هرگز به شما اجازه نمی دهند​ بدانید در چه وضعی هستند.

نمی توانید تشخیص دهید چنین افرادی نسبت به عکس العمل های شما چه واکنشی​ نشان می دهند و معمولا خجالتی بوده و مسئولیت نیز قبول نمی کنند. در برخورد با این افراد بهتر است:
 ـ سوالات تشریحی و باز بپرسید که پاسخ آنها فقط «بله» یا «خیر» نباشد.
 ـ با سکوت خود پاسخ های آنها را دنبال کنید.
 ـ از آنان بخواهید صحبت کنند و حدس و گمان به کار ببرید.
 ـ آنها را توجیه کنید که سکوت و مسئولیت ناپذیری آنان چه نتیجه ای خواهد داشت.
 «بایدها و نبایدها» در ارتباط با رفتار با افراد دشوار

بایدها
 ـ سعی کنید با این افراد همیشه خوشرو باشید. ممکن است در مواجهه با آنان واقعا عصبانی شوید، اما این حالت را ابراز نکنید.
 ـ به این افراد فرصت بیشتری بدهید تا بتوانند خوب صحبت کنند. وقتی صحبت آنان تمام شد شما شروع کنید.
 ـ از آنان سوال های خاصی بپرسید تا دقیقا دریابید در ذهن آنها چه می گذرد.
 ـ با توجه به زمان حال صحبت کنید و گذشته را فراموش کنید.
 ـ در مواجهه با این افراد سعی کنید به روش مناسب از دیگران کمک بگیرید.
 ـ اگر از نظر شرایط فیزیکی مکان گفت وگو مناسب نیست، اتاق دیگری را برای این کار انتخاب کنید.
 ـ محدودیت هایی را تعیین کنید (آنها حق دارند عصبانی باشند، اما حق توهین یا بی حرمتی را ندارند.)
 ـ در مواجهه با افراد دشوار، شنونده خوبی باشید و وقت بیشتری صرف کنید تا درک کنید آنها دقیقا چه می گویند.
 ـ با آنان صریح و بی پرده صحبت کنید.
 ـ نگرش خود را نسبت به افراد دشوار عوض کنید تا بتوانید رفتار خود را با آنان اصلاح کنید.
 ـ اگر موضوع خیلی مهم و مشکل ساز است، با آنان به صورت خصوصی مطرح کنید.
 ـ یک راه​ برای حل مشکل پیشنهاد کنید. اگر راه حل شما مورد پذیرش قرار نگرفت، اجازه دهید آنها راه حلی پیشنهاد کنند.

نبایدها
 ـ سعی نکنید افراد دشوار را با وعده های بیش از حد خود دلخوش کنید.
 ـ سعی نکنید مشکل بودن آنها را بیش از حد جلوه دهید.
 ـ آنها را بیش از حد نصیحت نکنید، مگر این که آنان خودشان بخواهند.
 ـ بیش از حد واکنش نشان ندهید.
 ـ رفتار با آنان را به جنگ تبدیل نکنید، چرا که ممکن است شما بازنده باشید.
 ـ دورو و ریاکار نباشید، اگر نمی توانید به این افراد علاقه مند شوید خود را علاقه مند نشان ندهید.
 ـ قول های نادرست و اشتباه ندهید و همچنین قول هایی که نمی توانید انجام دهید.

>> جام جم/ معصومه اسدی