جالب است که این تنوع و تفاوت در کارهای سادهای مانند سلام و احوالپرسی هم خودش را نشان میدهد و بخوبی میتوان آداب اجتماعی هر منطقه را در نوع رفتار مردم آنجا مشاهده کرد. آدابی که بهعنوان قوانینی پذیرفته شده و گاه حتی نانوشته، از طرف جمع پذیرفته و اجرا میشود.
این تفاوت آنگونه است که گاهی شیوه معاشرت و رفتار مردم در کشوری خاص برای اهالی سایر مناطق عجیب و حتی غیرقابل قبول به نظر میرسد.
روسیه؛ دست دادنهای سفت و محکم
یکی از مشخصترین ویژگیهای روسها روحیه سرد و خشکشان است. بنابراین هیچ وقت نباید از یک فرد روس توقع داشته باشید در اولین برخورد با گرمی و محبت شما را بپذیرد و هنگام ملاقات روی لبش لبخندی دوستانه و گرم نقش ببندد.
در روسیه معمولا مردم هنگام ملاقات با یکدیگر چنان محکم دست میدهند که تصور میشود با این فشار میخواهند انگشتهای طرف مقابل را بشکنند! در تمام مدت دست دادن هم حتما باید در چشم هم نگاه کنند تا نسبت به فرد مقابل بیاحترامی نکرده باشند البته زمانی که یک مرد با یک زن دست میدهد، مسلما بیشتر رعایت میکند و چندان فشاری به دستهای او وارد نخواهد کرد.
در ضمن، روسها باور دارند هنگام دست دادن حتما باید دستکشها را از دستتان در بیاورید و هر قدر هم که هوا سرد و گزنده باشد، نباید با دستکش دست بدهید.
کامبوج؛ دستهای بالاتر، احترام بیشتر
اگر کسی در برابر شما دستهایش را در حالتی که کف آنها را به هم چسبانده است، مقابل قفسه سینهاش بگیرد، چه فکری میکنید؟ حتما با خودتان میگویید در حال دعا کردن است یا درخواستی از شما دارد. اما اگر در کامبوج باشید، باید بدانید که این کار نشانه سلام کردن است.
مردم کامبوج وقتی میخواهند با یکدیگر سلام و احوالپرسی کنند، بدنشان را در چنین وضعی قرار میدهند. نکته جالب دیگر این است که هر چه دستهای فرد بالاتر باشد، نشاندهنده احترام بیشتری است که او نسبت به طرف مقابل ابراز میکند.
برای همین مردم کامبوج سعی میکنند هنگام سلام دادن، دستشان را خیلی پایین نگیرند.
دست تکان دادن؛ سلام یا خداحافظ
در بیشتر کشورهای دنیا، دست تکان دادن به معنای سلام کردن یا خداحافظی است. اما در کشورهای شرق آسیا این کار بیشتر نمایشی به حساب میآید و در بعضی کشورها مانند ژاپن یا آمریکای لاتین به معنای «نه» یا بهطور کلی پاسخ منفی است.
در هندوستان هم دست تکان دادن به معنای این است که از طرف مقابل بخواهیم به طرف ما بیاید بنابراین مشخص است که اگر کاری را بدون آگاهی از فرهنگ و سنت کشورهای دیگر انجام دهیم، گاه حتی ممکن است آنچه منظورمان بوده به اشتباه به طرف مقابل منتقل شود و نتوانیم نظر خود را بیان کنیم.
اینها فقط گوشهای از تفاوتهای فرهنگی مردم دنیا در مورد آداب معاشرت و یک سلام و احوالپرسی ساده است. پس اگر قصد سفر دارید، داستان مفصل اختلافهای فرهنگی را از این مجمل بخوانید.
آلمان؛ بلند صحبت نکنید
صحبت کردن در حالی که دستهای فرد در جیبش است، از نظر خیلیها پسندیده نیست اما آلمانیها این کار را بشدت بد میدانند و آن را بیاحترامی بزرگی به حساب میآورند.
آنها مردمی قانونمند هستند که بیشتر از سایر مردم دنیا برای خودشان قانون و مقررات دارند بنابراین وقتی قرار است با یکی از اهالی این کشور ملاقات کنید، باید حواستان خیلی جمع باشد.
بلند صحبت کردن یا آدامس جویدن در جمع از نظر آنها کار خوبی نیست و انتظار هم ندارند کسی برای کار اداری به خانه آنها تلفن بزند؛ مگر در مواقع اضطراری.
چینیها؛ سلام کردن فقط با یک حرکت
در چین هم مانند بسیاری دیگر از نقاط دنیا، دست دادن شیوه معمول و مرسوم ملاقاتهاست اما گاهی مردان چینی ترجیح میدهند حرکات سر را هم به دست دادنشان اضافه کنند. خانمها هم معمولا فقط با هم دست میدهند.
در این کشور پهناور گاهی حتی فرصت سلام کردن هم چنان محدود است که آنها ناچار میشوند فقط به حرکت دادن سر اکتفا کنند.
اما هنگامی که با یک گروه چینی آشنا میشوید، ممکن است آنها با دست زدن به شما خوشامد بگویند که انتظار میرود شما هم با آنها دست بزنید و جوابشان را بدهید.
خوب است بدانید اگر با چینیها ملاقات میکنید، همیشه باید آنها را با نام خانوادگیشان صدا بزنید و تا زمانی که خودشان از شما نخواستهاند، به هیچ وجه اسم کوچکشان را به کار نبرید.
البته اگر روزی به چین سفر کردید و با کسی همصحبت شدید، یادتان باشد چینیها اغلب خیلی رک و مستقیم حرف نمیزنند.
ایتالیا حرکات بدن به جای کلام
ایتالیاییها بیشتر از اینکه منظورشان را با کلمات و جملات بیان کنند، از زبان بدن کمک میگیرند. آنها به نگاه چشم در چشم اهمیت زیادی میدهند و هنگام صحبت حتما باید به صورتشان نگاه کنید. زمانی که فرد بزرگتری وارد میشود، حتما باید از جای خود بلند شوید و به او احترام بگذارید.
همچنین هنگام ورود به ساختمان، مردها باید کلاه خود را در بیاورند ولی از نظر ایتالیاییها در آوردن کفش کاری ناپسند است.
استرالیاییها فقط صندلی جلوی تاکسی
استرالیاییها آدمهای خوش قولی هستند و برای همین اگر قرار ملاقاتی با آنها داشته باشید حتما باید حدود 15 دقیقه زودتر از ساعت تعیین شده در محل ملاقات حاضر شوید؛ در غیراینصورت، آنها رفتار شما را بیاحترامی به حساب میآورند.
در ضمن اگر آنها بخواهند سوار تاکسی شوند حتما در صندلی جلوی ماشین خواهند نشست؛ چون کسی که به تنهایی روی صندلی عقب مینشیند از نظر آنها آدمی مغرور است و با این کار میخواهد ژست بگیرد.
سنگاپور؛ آدامس جویدن ممنوع!
در سنگاپور هیچوقت نباید سر کسی را لمس کنید؛ حتی بچهها. در این کشور قوانین خاصی هم وجود دارد که بیتوجهی به آنها میتواند مشکلات زیادی را برای فرد ایجاد کند، مثلا سیگار کشیدن در مکانهای عمومی یا جویدن آدامس ممنوع است.
همچنین خوب است بدانید در این کشور هیچ شهروندی نباید در خیابان آب دهان بریزد؛ در غیر این صورت پلیس حتما با او برخورد خواهد کرد.
فرانسه؛ خمیازه نکشید
خمیازه کشیدن و خاراندن بدن و همچنین جویدن آدامس در محیطهای عمومی در کشور فرانسه اصلا پذیرفته شده نیست و فرانسویها این کار را بسیار بیادبانه میدانند. در این کشور برخلاف بسیاری دیگر از نقاط دنیا، اگر مهمان کسی شدید حتما باید صبر کنید تا میزبان غذایش را شروع کند.
یونان؛ فریادهای دوست داشتنی
مردان یونانی وقتی به هم میرسند، اگر آشنا و صمیمی نباشند فقط با یکدیگر دست میدهند و البته سعی میکنند هنگام دست دادن چشم در چشم طرف مقابل داشته باشند. اما دوستان صمیمی و اعضای خانواده، شیوه دیگری دارند؛ آنها وقتی همدیگر را میبینند به آرامی به پشت هم ضربه میزنند و یکدیگر را در آغوش میگیرند و با این کار علاقه خود را به دیگری نشان میدهند.
این قضیه در مورد خانمها فرق میکند و آنها اغلب وقتی دوستی را میبینند، گونه همدیگر را میبوسند. زمانی که خانمها برای اولین بار با یکدیگر ملاقات میکنند نیز دست دادن تنها راه برقراری ارتباط است.
در ضمن باید بدانید یونانیها معمولا با صدای بسیار بلند و با هیجان زیادی صحبت میکنند که شاید برای مردم دیگر نقاط دنیا عجیب و غیرمعمول باشد. گاهی ممکن است به اشتباه تصور شود که آنها در حال فریاد کشیدن هستند یا دعوایی میانشان رخ داده است، در حالیکه این شیوه معمول صحبت کردن مردم یونان با یکدیگر است. آنها هنگامی که با هم صحبت میکنند ترجیح میدهند نزدیک به هم بایستند و حتی دور بودن از فرد گوینده را بیاحترامی تلقی میکنند.
سوئیس مراقب دستها باشید
سوئیسیها هم قوانین جالبی دارند. آنها بیشتر از بقیه مردم دنیا به وقتشناسی اهمیت میدهند و اصلا خوششان نمیآید مهمانانشان دیر برسند.
نکته جالب دیگر این است که هنگام صرف غذا در ملاقاتهای رسمی باید دستها را روی میز بگذارید و نه روی پاهایتان؛ البته در تمام این مدت هم باید مراقب باشید که آرنجها روی میز نباشد.
کوتاه و مرتب کردن ناخنها در حضور فردی دیگر نیز از نظر آنها کاری بیادبانه است.
تونس؛ دست دادنهای گرم و طولانی
تونسیها هنگامی که یکدیگر را ملاقات میکنند، به گرمی با هم دست میدهند و البته مدت زمانی به نسبت طولانی، این کار را ادامه میدهند. آنها با انجام چنینکاری میخواهند محبت و صمیمیت بیشتری را بین خودشان و طرف مقابل ایجاد کنند البته در صورتی که فردی را اصلا نشناسند یا برای اولین بار با او ملاقات کنند، یک دست دادن کوتاه یا تکان دادن سر هم کافی خواهد بود. خانمهای تونسی هم وقتی به یکدیگر میرسند، همدیگر را یک بار میبوسند.
دست دادنهای طولانی
در کشورهای عربی مردها معمولا با هم دست میدهند و یکدیگر را در آغوش میگیرند اما دستدادن عربها معمولا طولانیتر از اروپاییهاست ولی نه به محکمی دست دادن آنها. زنها و مردها نیز بهطور معمول در اجتماع تماسی با یکدیگر ندارند و با هم دست نمیدهند.
هندوستان؛ تعظیم قبل از دست دادن
هندیها وقتی به یکدیگر میرسند، در حالی که کف دستهایشان را به هم چسباندهاند کمی خم میشوند و سرشان را پایین میآورند. این کار معمولا قبل از دست دادن در ملاقاتهای رسمی انجام میشود.
خانمهای هندی معمولا چندان تمایلی ندارند که با مردها دست بدهند و به همین دلیل فقط همان رسم دیرین را انجام میدهند.
زمانی که هندیها با بزرگترها ملاقات میکنند ابتدا باید با دست راستشان پای فرد بزرگتر را لمس کنند و پس از آن، دستشان را به قفسه سینه خود بزنند و بعد میتوانند کف دستها را به هم بچسبانند و سلام کنند.
موضوع جالب توجه در هندوستان این است که آنها چندان تمایلی به در آغوش گرفتن یکدیگر یا بوسیدن ندارند و از این کار خودداری میکنند.
موزامبیک؛ دست زدن قبل از سلام
مردم موزامبیک به سلام کردن خیلی اهمیت میدهند. در این کشور زمانی که دیگران را میبینید و مدتی با آنها همراه هستید، حتما باید سلام و احوالپرسی کنید؛ حتی اگر آنها را نشناسید. در بعضی از مناطق این کشور مردم قبل از سلام کردن و دست دادن، سه مرتبه دماغشان را با دست لمس میکنند و پس از آن دستشان را به طرف فرد مقابل دراز خواهند کرد.
نکته قابل توجه این است که در موزامبیک اگر دو مرد در حالی که دستهای یکدیگر را در دست گرفتهاند، در خیابان قدم بزنند و راه بروند اصلا جای تعجب ندارد و از نظر آنها کار عجیبی انجام نشده است. آنها با گرفتن دست یکدیگر فقط محبت و صمیمیتشان را نشان میدهند.
ژاپن؛ تعظیم به جای دست دادن
در سرزمین خورشید تابان، زمانی که مردم با یکدیگر ملاقات میکنند یا هنگام خروج از منزل، تعظیم کردن را به دست دادن و در آغوش گرفتن ترجیح میدهند. هنگام تعظیم هم هرقدر بیشتر خم شوند و مدت بیشتری را در این وضع بمانند، احترام بیشتری به فرد مقابل گذاشتهاند.
البته با اینکه دست دادن در فرهنگ سنتی ژاپنیها جایی ندارد ولی برای کسانی که اهل سایر کشورها هستند یا در ملاقاتهای رسمی و کاری معمولا تعظیم کردن جای خود را به دست دادن میدهد.
نیلوفر اسعدیبیگی - جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد