خودروهای ایرانی هوشمند می‌شود

محدودیت‌های موجود در زمینه مدیریت ترافیک شهری، راهنمایی و هدایت خودروها در مسیرهای برون‌شهری و هزینه‌های ناشی از این مشکلات، چالش بزرگی است که به نظر می‌رسد فناوری ارتباطات و اطلاعات به عنوان راهکاری مناسب می‌تواند با ابزاری تحت عنوان فناوری ارتباطات هوشمند خودرویی این چالش بزرگ را از میان بردارد.

 استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات در حمل و نقل مستلزم ایجاد یک بستر ارتباطی متشکل از تجهیزات الکترونیکی و ارتباطی درون خودرو و تجهیزات ارتباطی در کنار مسیرهای تردد خودروست که باید از طریق شبکه عمومی مخابرات به اجرا گذاشته شود.

اجرای پروژه طراحی و پیاده‌سازی سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی از دی سال گذشته در جهاد دانشگاهی صنعتی شریف آغاز شده است. با مهندس حبیب رستمی، مدیر این طرح درباره ویژگی‌ها، امکانات و مزیت‌های سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی گفت‌وگو کرده‌ایم.

سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی چه ویژگی‌هایی دارد؟

فناوری CVT یا سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی شامل مجموعه‌ای از قابلیت‌ها، امکانات و فناوری‌های الکترونیکی و اطلاعاتی است که برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات بین خودروها و تجهیزاتی که در زمینه کنترل ترافیک از آنها استفاده می‌شود، به عنوان یک بستر مناسب عمل می‌کند. سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی نیز بر مبنای به‌کارگیری این فناوری طراحی و اجرا می‌شود و خدمات و امکانات متنوعی را در زمینه ایمنی، مدیریت ترافیک و خدمات تجاری ارائه می‌کند.

مهم‌ترین کاربردهای این سامانه چیست؟

این سامانه در دو بخش ارتباطات خودرو با زیر ساخت‌های جاده‌ای و ارتباط خودرو با خودرو دسته‌بندی می‌شود که هرکدام از آنها دربردارنده کاربردهای مختلفی است. از مهم‌ترین کاربردهای ارتباطات خودرو با زیرساخت‌های جاده‌ای می‌توان به پرداخت الکترونیکی عوارض تردد خودرو، اولویت‌دهی عبور برای خودروهای اورژانسی در تقاطع‌های مختلف، ردیابی خودروهای عبوری، هشداردهی ورود خودرو از مسیر فرعی به جاده اصلی، اعلام وضع جاده با توجه به محدودیت‌های ترافیکی و پدیده‌های هواشناسی اشاره کرد که می‌تواند در تسهیل عبو و مرور خودروها و روان‌سازی ترافیک نقش مهمی داشته باشد.

ارتباط خودروها با یکدیگر نیز می‌تواند در اعلام توقف ناگهانی خودرو کاربرد داشته باشد. به این ترتیب ترمز ناگهانی یک خودرو به سرعت به رانندگان خودروهای پشت سر و خودروهای بعد از آن اطلاع داده شده و از وقوع یک تصادف احتمالی یا تشکیل زنجیره تصادفات جلوگیری می‌شود. هشداردهی عبور خودروی اورژانس به دیگر خودروهای واقع در مسیر نیز از دیگر کاربردهایی است که امکان ارتباط خودرو با خودرو فراهم می‌کند. به این ترتیب خودروهایی که در یک مسیر در حرکت هستند از طریق سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی از وجود خودرو اورژانس مطلع شده و با حرکت به کنار، مسیر را برای عبور آمبولانس‌ها، امدادرسانی و پلیس باز می‌کنند.

استفاده از سامانه هوشمند ارتباطات خودرویی به چه زیر ساخت‌هایی نیاز دارد؟

عملکرد سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی بر تجهیزات سخت‌افزاری که داخل خودرو نصیب می‌شود و همچنین آرایش تجهیزات سخت‌افزاری که در کنار مسیر قرار می‌گیرد، مبتنی است. داخل هر خودرو مجموعه‌ای از تجهیزات سخت‌افزاری با نام OBE نصب می‌شود که از واحد پردازش، واحد ارتباطات سیار، واحد ورودی و خروجی برای نمایش اطلاعات برای کاربر، واسط ارتباطی با واحد الکترونیک خودرو و زیرساخت ارتباطی با سامانه‌هایی مانند سیستم موقعیت‌یاب جغرافیایی نصب می‌شود. این تجهیزات ارتباط با خودروهای دیگر و تجهیزات مستقر در کنار مسیر را امکان‌پذیر می‌کند. تجهیزات کنار مسیر RSE نام دارد که از اجزای متعددی تشکیل شده است و نه‌تنها با خودروهای عبوری ارتباط دارد بلکه می‌تواند با دیگر سامانه‌های سیستم حمل و نقل هوشمند و همچنین واحد کنترل مرکزی نیز ارتباط برقرار کند.

این سامانه چه مزایا و امکاناتی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد؟

از مهم‌ترین مزایای این سیستم می‌توان به کاهش تلفات و خسارت‌های ناشی از تصادفات خودرویی و به‌طور کلی افزایش ضریب ایمنی راه‌ها اشاره کرد. علاوه بر این، سامانه هوشمند ارتباطات خودرویی، مدیریت و کنترل هوشمند حمل و نقل شهری و جاده‌ای را نیز امکان‌پذیر می‌کند. یکی از دیگر کاربردهای مهم یا به عبارتی مزایای مهم این سامانه، ارائه خدمات ارزش افزوده است که از جمله این خدمات می‌توان به پرداخت الکترونیکی عوارض تردد خودرو در بزرگراه‌ها، پرداخت هزینه سوخت از طریق شناسایی خودرو در پمپ بنزین، جریمه سرعت غیرمجاز یا تردد غیرمجاز و کنترل چراغ‌های راهنمایی و محدوده ترافیک اشاره کرد.

آینده این طرح را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

توسعه کاربرد فناوری ارتباطات هوشمند خودرویی و امکانات و کاربردهای متعدد این فناوری موجب شده است در حوزه حمل و نقل هوشمند از جایگاه و اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار باشد. در حقیقت می‌توان گفت کاربردهای این فناوری بخش گسترده‌ای از حوزه حمل و نقل هوشمند را تحت‌تاثیر خود قرار داده است. ارتباط بین وسایل نقلیه و تجهیزاتی که در کنار مسیرها نصب می‌شود، ارتباط بین خودروها با یکدیگر و همچنین لزوم استفاده از بستر ارتباطات برد کوتاه در محیط‌های خودرویی بخصوص از نظر افزایش ایمنی و تسهیل عبور و مرور، موجب مطرح شدن مفاهیم جدیدی در این زمینه شده است که جایگاه آنها در حوزه حمل و نقل غیرقابل انکار است. هدف کلی این طرح بومی‌سازی دانش فنی ساخت، تولید و به‌کارگیری فناوری ارتباط هوشمند از طریق توسعه و انتقال دانش فنی است که به نظر می‌رسد با اجرایی شدن مراحل مختلف این طرح به این هدف نزدیک‌تر می‌شویم. از سوی دیگر باید توجه داشت کشور ما امروزه با تولید بیش از 1.5 میلیون خودروی سواری در سال، بیش از پیش به کاهش وابستگی و ارتقای فناوری تولید خودرو برای رقابت در این بازار نیاز دارد که توسعه این فناوری زمینه‌ای برای حرکت علمی همزمان با کشورهای توسعه یافته فراهم کرده است. بازار هدف این طرح، خودروهای داخلی و نقاط حادثه‌خیز در جاده‌های کشور است. بنابراین شرکت‌های خودروسازی، مالکان خودروهای موجود و سازمان‌های ارائه‌دهنده خدمات حمل و نقلی می‌توانند مشتریان آینده ما باشند.

هشداردهی خودرو اورژانس به دیگر خودروهای واقع در مسیر

خودرو اورژانس در بازه‌های زمانی مشخص یک بسته اطلاعاتی شامل شناسه خودرو، جهت و مکان آن ارسال می‌کند و خودروهایی که در این مسیر در حرکت هستند با دریافت این بسته اطلاعاتی، ارزیابی اعتبار و تائید صحت آن، موقعیت خودرو اورژانس را شناسایی می‌کنند.

برای این‌که این بسته اطلاعاتی در حرکت دیگر خودروهایی که در این مسیر قرار ندارند یا پشت سر خودروی اورژانس حرکت می‌کنند، اختلالی ایجاد نکند، پیام‌های ارسال شده از خودروی اورژانس به همه خودروهای واقع در آن محیط ارسال می‌شود و سپس با اطلاعات موقعیت و جهت حرکت خودرو مقایسه می‌شود و در نهایت خودروهای هم‌مسیر و خودروهایی که جلوتر از خودرو اورژانس هستند به عنوان مخاطبان پیام ارسالی از خودرو اورژانس، این پیام را به صورت پیام صوتی و تصویری به راننده اعلام می‌کنند.

فرانک فراهانی جم‌ - گروه دانش