سفر‌با‌خوشمزه‌های بومی ایران

رستوران تمیز انتخاب کنید

مسافر باید بتواند رستوران خوب را از بد با نگاه اول تا حدی تشخیص دهد. اولین ملاک،‌ تمیزبودن توالت‌های رستوران است. وقتی توالت یک رستوران تمیز است، یعنی آشپزخانه‌اش تمیز است و اگر کثیف است، یعنی آشپزخانه‌اش هم کثیف است. این اتفاق در زندگی روزمره ما هم رخ می‌دهد. می‌گویند در برخورد اول به ظاهر فرد نگاه کنید. منظورم گرانی لباس شخص نیست. اگر کسی کفشش ـ چه گران و چه ارزان ـ تمیز باشد، یعنی می‌توان در نگاه اول روی او حساب باز کرد. هرچند این را کلی گفتم. انتظار نداریم برای مثال کارگر سر ساختمان با کفش واکس‌زده از محیط کــارش بیرون بیاید.

گزینه دوم را انتخاب کنید

لطفا در رستوران‌های جاده‌ای سالاد نخورید و اگر به رستوران اعتماد ندارید،‌ دوغ باز و لبنیات‌های از این نوع را هم نخورید به دلیل مالت و آلودگی‌ها و مسمومیت‌های لبنی که وحشتناک است. حتما محصولات لبنی بسته‌بندی‌شده را تهیه کنید. هیچ‌گاه در رستوران‌هایی که دریا و رودخانه‌های بزرگ نزدیک آنها نیست، ماهی نخورید. در جاده چالوس شاید بیش از 50 جایگاه پرورش ماهی وجود دارد که ماهی‌هایشان را ارزان در اختیار مغازه‌داران قرار می‌دهند. آنها هم ماهی‌ها را تازه و خوشمزه طبخ می‌کنند. ولی در جاده کاشان ‌اگر رستورانی هم قزل‌آلا داشت و هم زرشک‌پلو با مرغ،‌ حتما گزینه دوم را انتخاب کنید.

سر سفره ایرانی

کردستان، خوراکی​های خاص و متفاوتی دارد. از مهم‌ترین این خوراکی ‌ها می‌توان به ساوار، گردول، رشته روغن، شله گنیم، بریان به و گیلاخه اشاره کرد. بریانی، مشهورترین خوراک اصفهانی است که از گوشت بره بریان‌شده تشکیل شده و خوراکی بسیار سنگین و چرب است؛ اما با وجود این طرفداران بی‌شماری در میان گردشگران این منطقه دارد. غذای رسمی قزوینی‌ها قیمه‌نثار است که در مهمانی‌های رسمی و عروسی‌ها تهیه می‌شود. ته‌چین کشمش و لپه از غذاهای محلی استان سمنان است که طرفداران خاص خود را دارد. قَتلَمه از نان‌های محلی مردم خراسان رضوی است که در تهیه آن آرد را خمیر کرده و پس از ورقه‌ورقه کردنش، در لابه‌لای آن زعفران و ادویه می‌ریزند و سپس در تنور می‌پزند. چَلپه نیز نان دیگری است که داخلش را با سبزی محلی و پیاز سرخ شده پرکرده، در روغن
سرخ می‌کنند.

ارزان باشد، خوشمزه باشد

در جذب گردشگر باید گرانی خرج سفر را در نظر داشت. شاید یک یا دو بار غذاخوردن در رستوران‌های مختلف شدنی باشد، ولی برای سفرهای طولانی نمی‌توان هزینه زیادی را صرف غذا کرد. ولی اگر کسی بخواهد گردشگر جذب کند، می‌تواند در رستوران‌ سنتی خود با خورشت‌های کم‌گوشت و ارزان‌قیمت و البته بسیار خوشمزه از مشتری پذیرایی کند. غذای ارزان خوشمزه بومی منطقه حتما مشتری پیدا می‌کند. مثلا در شمال کشور یک خورشت بادمجان خوشمزه و ارزانی دارند با نام جوجه پریده. چون در این غذا از مرغ و گوشت استفاده نمی‌شود. اقتصاد امروز از یک مغازه با چهار مشتری که هرکدام باید به خاطر یک پرس غذا صد هزارتومان بدهند، طرفداری نمی‌کند. اقتصاد امروز از رستورانی طرفداری می‌کند که در روز از بیش از صد نفر مشتری با غذای کم‌قیمت پذیرایی کند.

به جای کباب غذای محلی بخورید

در گرگان به سراغ خورشت ساج و خورشت کدوحلوایی بروید. در مرکز ایران به دنبال کشک‌بادمجان و آبگوشت‌های متنوع باشید. در کاشان هم خورشت لوبیا و شامی هویج و کوفته مرغ و نخود بخورید. در جنوب کشور، دوپیازه میگو و دوپیازه ماهی و استیک ماهی و فلافل و سمبوسه و ماش‌پلو و آش لوبیا را نباید از دست داد. در اصفهان باید بریانی و قیمه‌ریزه درجه یک و خورشت ماست را امتحان کنید و در غرب هم باید خورشت خلال کرمانشاهی، ‌تروله و کوکوی تره را. فرهنگ صبحانه در تبریز جالب است البته شرط دیدن و خوردنش سحرخیزی است. مثلا از ساعت 6 تا 8 صبح می‌توانید یرالما یومارتا بخورید. اگر بخواهم این فهرست را کامل کنم بسیار طولانی می‌شود. اگرچه ما رستوران‌های بومی کم داریم ولی شما اگر در سفر به منزل دوستان و آشنایانتان می‌روید از آنها بخواهید به جای کباب و غذاهای تکراری برایتان از غذاهای محلی‌شان بپزند.

غوغای غذای بومی

لطفا وقتی به بوشهر، تبریز و کاشان یا هر شهر دیگری که می‌روید، اسپاگتی، پیتزا، پاستا، ساندویچ و چلوکباب نخورید. دنبال غذای بومی منطقه باشید و طعم آن را امتحان کنید. مثلا در بوشهر قلیه‌ماهی و میگو پلو بخورید. من فقط در بوشهر و شمال و سمت کویر دو تا سه خانه می‌شناسم که به صورت محدود غذای محلی به مردم می‌فروشند. ما هنوز نمی‌دانیم آشپزی میراث فرهنگی است.

شما براحتی رستوران‌های کوچک و بزرگی را می‌توانید پیدا کنید که باقالی‌قاتوق، ماهی‌کپور، ماهی‌سفید، مرغ‌ترش، کباب‌ترش و میرزاقاسمی به مشتری می‌دهد. اگر ما ایرانی‌ها غذاهای بومی و خانه‌های قدیمی را که اکنون اقامتگاه شده‌اند، حمایت و در سفرهایمان آنها را انتخاب کنیم، آن وقت در این زمینه غوغایی به پا می‌شود.

کباب سیخی چند؟

کباب یکی از محبوب‌ترین خوراک‌های ایرانی است که شهرت جهانی دارد. شیش کباب کردی یا به قول محلی‌ها کباب سیخی یکی از کباب‌های لذیذ در ایران است. این کباب که منشا آن کردستان است شامل گوشت‌های تکه‌ای است که در ماست، نعنا و زعفران خوابانده شده است. کباب بز یکی از خوراک‌های مورد علاقه گردشگران در جزیره قشم است. هرچند که خوراک‌هایی با منشأ دریایی در قشم طرفداران زیادی دارد، اما چشیدن طعم کاملا متفاوت کباب بز قشمی که در محیط ساحلی پرورش یافته است، تجربه‌ای کاملا متفاوت و ویژه خواهد بود. کباب بناب که منسوب به شهر بناب آذربایجان شرقی است، یکی از پرطرفدارترین نوع کباب در سطح ایران و جهان است. به طوری که امروزه در نقاط مختلف دنیا رستوران‌های ایرانی به سرو این کباب می‌پردازند. کباب بناب در واقع کباب کوبیده‌ای است در ابعاد بسیار بزرگ‌تر که از گوشت متفاوت و مرغوب‌تر گوسفند درست شده است.

دنبال کامیون برای غذا

برای خوردن غذا در جاده قبل از هر چیز باید به فوت‌وفن‌های مسافران حرفه‌ای اشاره کنم. معمولا می‌گویند: در جاده نگاه کنید کامیون‌ها کجا برای غذا خوردن پارک کرده‌اند. احتمالا غذای آنجا مناسب است، چون کامیون‌دارها خیلی خوب به شکمشان می‌رسند. برعکس، از جاهایی که اتوبوس‌ها می‌ایستند، فرار کنید. چون بعضی از آنها غذاهای خوبشان را به راننده اتوبوس می‌دهند و غذای پایین‌تر را به دیگر مسافران. مثلا در جاده قم، موسسه پذیرایی مهتاب قرار دارد که هم آجیل‌فروشی دارد، هم پمپ بنزین، هم غذا، هم کافی‌شاپ و هم خیلی خوردنی‌های دیگر. در مراکز مهتاب به اتوبوس و کامیون‌های ایستاده نگاه نکنید. چون اتوبوس‌ها هم اینجا نگه می‌دارند.

نوروز با طعم آش

مهم‌ترین ویژگی خوراک‌های خراسان رضوی را باید در گوناگونی آش‌هایش جستجو کرد. آش جوش پره اصلی‌ترین خوراک محلی مردم خراسان رضوی است. همچنین آش لخشک، بلغورترش، قلیه‌آش، بلغور شیر، آش انار، آش گوشواره وآش قیحه نیز از دیگر آش‌های پرطرفدار این خطه محسوب می‌شود. درکردستان دو نوع آش متفاوت از یکدیگر را می‌توان تجربه کرد یکی دوخین یا آش گزنه که از گندم و جو پرک‌شده در دوغ همراه سبزی‌های معطر تهیه می‌شود و دیگری آش کردی یا پرشتین که با گندم خشک و بلغورشده به روشی خاص تهیه می‌گردد. آش‌های استان قزوین بسیار متنوع است و در فصول مختلف سال تغییر می‌کند. قزوینی‌ها خوردن آش را پیش از غذا به عنوان محرک و اشتهاآور مصرف می‌کنند. مهم‌ترین این آش‌ها: آلو، شیربرنج، شیرین و دوغ.

شیرین مثل شیرینی

بِژی بِرساق از شیرینی‌های معروف محلی استان ایلام است که با آرد، شکر، روغن‌دان (حیوانی)، تخم‌مرغ، زیره، رازیانه و زردچوبه درست می‌شود. این شیرینی را می‌توان از شیرینی فروشی‌ها و همچنین بازارچه‌های سنتی تهیه کرد. گز، معروف‌ترین شیرینی و سوغات اصلی اصفهان محسوب می‌شود. این شیرینی از گز انگبین که ماده اصلی گز است تهیه می‌شود. گز انگبین از گیاهی کوهستانی به نام تبه (درخت گز) که در ارتفاعات کوه‌های بختیاری و خوانسار می‌روید، به دست می‌آید. سوهان قم از جمله شیرینی‌هایی است که گرچه بیش از دو قرن قدمت ندارد، اما در میان ایرانیان بسیار محبوب است. سوهان در زمان ناصرالدین شاه از هندوستان وارد شد. به گفته کارشناسان تغذیه، سوهان یک غذای کامل است. کاک و نان برنجی محبوب‌ترین شیرینی‌های کرمانشاه هستند که از فروش زیادی در نزد گردشگران برخوردارند.

حورا نژادصداقت- مهشید ملک