پسته خورد و دندانش شکست

البته متخصصان و کارشناسان تغذیه بارها هشدار داده‌اند و گفته‌اند بی‌دقتی در مصرف این مواد غذایی، بویژه در تعطیلات طولانی نوروز چه نتایجی در بر دارد، ولی آیا تاکنون طور دیگری به این قضیه نگاه کرده‌اید؟ یعنی فکر کرده‌اید مصرف این همه آجیل و شیرینی علاوه بر افزایش وزن و چاقی، چه بلایی سر دندان‌های شما می‌آورد؟

در ضمن، این روزها معمولا پزشکان و دندانپزشکان براحتی در دسترس نیستند و به همین دلیل گاه ناچار می‌شوید با تحمل دردی شدید و طولانی منتظر بمانید تا تعطیلات تمام شود. پس خوب است حالا که هنوز تعطیلات نوروزی شروع نشده با مراقبت‌هایی خاص و در عین حال ساده، از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری کنید.

دکتر داریوش حمیدزاده، جراح و دندانپزشک در گفت‌وگو با «جام‌جم» در این‌باره توضیح می‌دهد: همیشه و در دید و بازدیدهای نوروزی باید از خوردن بیش از حد شیرینی‌جات، بخصوص شکلات‌ها و کارامل‌های چسبناک که ممکن است به ترمیم‌ها یا روکش‌های دندانی چسبیده و باعث شل‌شدن و افتادن آنها شود، پرهیز کنید.

به گفته وی، مسواک زدن یا حتی غرغره‌کردن با آب باعث می‌شود خطر ایجاد پوسیدگی دندان‌ها به میزان چشمگیری کاهش یابد.

البته معمولا مشکل فقط به مصرف شیرینی‌ها محدود نمی‌شود؛ در این روزها شکستن تخمه یا پسته‌‌ها و فندق‌های سربسته نیز دردسرساز است و باید مورد توجه قرار گیرد.

برای پیشگیری از این مشکل پیش از هر چیز توصیه می‌شود هیچ وقت و در هیچ شرایطی مغزهای سربسته را با استفاده از دندان نشکنید و اگر خیلی اصرار دارید، در فرصت مناسب آنها را به کمک چکش باز کنید.

دکتر حمیدزاده توضیح می‌دهد: به هیچ وجه نباید خشکبار را به کمک دندان‌ها بشکنید، چون این کار می‌تواند باعث ایجاد ترک‌های غیرقابل مشاهده روی مینا و عاج دندان‌ها شود. نکته مهم این است که این ترک‌ها به مرور زمان پیشرفت کرده و موجب تحریک مغز دندان (پالپ دندان) می‌شود و در نهایت به درمان‌های خاص و پرهزینه‌ای نیاز دارد.

وی می‌افزاید: از نکات دیگر در مورد حفظ سلامت دهان و دندان، باید به صدمه‌هایی اشاره کرد که به بافت نرم این بخش وارد می‌شود. به عنوان مثال قسمت‌های تیز و برنده پوست تخمه می‌تواند باعث پارگی‌های جزئی و آسیب لثه‌ها شود و همین موارد کوچک در طول زمان موجب عفونت در محیط دهان و بروز آبسه‌های چرکی لثه می‌شود.

به گفته این دندانپزشک، قطعات شکسته‌‌شده و ریز آجیل همچنین ممکن است میان دندان‌ها و ترمیم‌ها گیر کرده و باعث ایجاد صدماتی جدی به لثه و دندان‌ها شود.

تعطیلات عید، فرصتی مناسب برای تفریح و سرگرمی بچه‌هاست؛ بویژه حضور در طبیعت، دویدن، بازی‌کردن و تخلیه انرژی به روشی سالم و طبیعی؛ ولی در همین بازی‌ها‌ و تفریحات، گاهی ممکن است دندان کودک بشکند و موجب نگرانی خانواده شود.

دکتر حمیدزاده با بیان این‌که والدین همیشه و بخصوص هنگام گردش و تفریح در فضای باز باید مراقب بازی‌های کودکان باشند، می‌گوید: با توجه به این‌که آسیب‌های مکانیکی (تروماهای) دندانی در دوران کودکی می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری برای دندان‌های بچه‌ها به وجود آورد، پدر و مادر باید کاملا مراقب بازی‌ آنها باشند. به عنوان مثال گاهی ممکن است در اثر برخورد تاب یا دیگر وسایل بازی با دندان‌های کودک، دندان شکسته و از محلش در استخوان فک جدا ‌شود. به همین دلیل بهتر است والدین با کودک همراه شده و او را تنها نگذارند.

وی می‌افزاید: همه ما باید توجه داشته باشیم دندان‌ها در دوران کودکی، به طور کامل تکامل نیافته و هنوز در جای خود کاملا محکم نشده‌اند بنابراین بسیار صدمه‌پذیرتر هستند؛ پس باید سعی کنیم و مراقب باشیم تا خطرات این‌گونه آسیب‌ها به حداقل برسد.

این دندانپزشک توضیح می‌دهد: در صورتی که دندان کودک شکست و از لثه جدا شد، از او بخواهید دندان را در دهانش نگه دارد چون بهترین مکان برای نگهداشتن دندان محیط دهان (بزاق) یا داخل شیر است البته یکی از نکات مهمی که حتما باید مورد توجه قرار گیرد، این است که دندان افتاده را حتما از قسمت تاج برداشته و نگه دارید و از لمس ناحیه ریشه اجتناب کنید تا صدمات بیشتری به این بخش وارد نشود.

وی تاکید می‌کند: در اولین فرصت باید کودک را به نزدیک‌ترین اورژانس دندانپزشکی برسانید تا پزشک با معاینه دقیق و عکسبرداری از ناحیه صدمه‌دیده، میزان صدمات وارد شده را بررسی و اقدامات لازم را انجام دهد.

حتما شما هم قبول دارید که درد دندان یکی از بدترین و غیرقابل تحمل‌ترین دردهاست. حالا تصور کنید در ایام نوروز که به دندانپزشک خود دسترسی ندارید، چنین دردی به سراغتان بیاید! مشخص است که هیچ‌کس دوست ندارد چنین وضعیتی را تجربه کند و سفر و تعطیلات نوروزی را با خاطره‌ای تلخ از درد دندان پشت سربگذارد. اما اگر چنین اتفاقی پیش آمد، چه باید کرد؟ چطور می‌شود این درد را آرام و مشکل را برطرف کرد؟

دکتر حمیدزاده در پاسخ می‌گوید: در صورتی که دندان‌تان درد گرفت، ابتدا به خاطر داشته باشید از تحریک پالپ یا مغز دندان خودداری کنید و مواد غذایی سرد و گرم یا سفت مانند ته‌دیگ را مصرف نکنید. در موارد شدیدتر هم می‌توانید از مسکن‌های ضدالتهاب و ضد درد مانند ایبوپروفن‌ها، ژلوفن‌ها یا استامینوفن استفاده کرده و پس از آن در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید.

به گفته وی در روزهای تعطیل می‌توانید با مراجعه به مراکز اورژانس دندانپزشکی، از پزشکان بخواهید به طور موقت و با پانسمان‌های خاص، درد دندان را کاهش دهند و بهتر است در صورتی که به درمان عصب یا مورد خاص دیگری نیاز است، آن را به زمانی بهتر موکول و به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

همان‌طور که بچه‌ها و والدین آنها باید در این روزها مراقب باشند تا مشکلی برای دندان‌ها و لثه‌هایشان ایجاد نشود، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها هم باید دقت کنند؛ بله، آنها هم ممکن است با مشکلاتی روبه‌رو شوند و در نتیجه باید نکاتی را در این زمینه به خاطر بسپارند.

دکتر حمیدزاده درباره افرادی که دندان مصنوعی‌شان می‌شکند و آسیب می‌بیند، می‌گوید: زمانی که دندان شما شکست، بهتر است از خوددرمانی و چسباندن قطعات شکسته با چسب و مواد مشابه خودداری کنید. چون این کار ممکن است سبب ایجاد واکنش‌های آلرژیک در بافت‌های نرم و آسیب‌پذیری آنها شود. علاوه بر این، پس از چسباندن این قطعات، ممکن است دندان مانند قبل در جای خودش قرار نگیرد و در عمل غیرقابل استفاده شود.

به گفته وی در این شرایط باید دندان را همراه با قطعات شکسته شده به کلینیک دندانپزشکی ببرید تا آن را مطابق با بافت دهان شما ترمیم کنند.

نیلوفر اسعدی‌بیگی -‌‌ گروه سلامت