لباس‌های محلی گلستان فراموش می‌شوند

در تمام استان گلستان اکنون شمار اندکی از زنان سپید مو مانده اند که گاه لباس های محلی قدیمی برتن دارند، لباس هایی که دیگر از رونق افتاده و در کنج پستوها جای خوش کرده است.

لباس های سنتی استان گلستان بسته به منطقه ای که مردم در آن زندگی می کنند با نام هر محله شناخته می شود، زنان در نواحی مختلف از زمان های بسیار دور نوارهای تزئینی را با دستگاه های خانگی می بافتند تا پارچه های ابریشمی و دستبافی را که با قیچی می بریدند و با سوزن یا با چرخ های خیاطی می دوختند تزئین کنند، سکه، منجوق و گلدوزی جزو جدایی ناپذیر لباس ها بود چرا که زن پدید آورنده زیبایی است.

کارشناسان براین عقیده اند که شناسایی لباس های سنتی مناطق مختلف نه تنها به احیا و ماندگاری آنها کمک می کند بلکه رشته های وابسته به آن همچون نوار دوزی، سوزن دوزی، سنگ دوزی و ... که در خطر فراموشی قرارگرفته اند دوباره احیا می شود.

به تاکید کارشناسان، شناخت لباس های محلی هر منطقه بی گمان سبب شناسایی اعتقادات، آداب و رسوم اجتماعی و فرهنگی هر قوم می شود.

از سویی احیای البسه محلی، دیگر رشته های صنایع دستی هر قوم را معرفی می کند، هنگامی که مردمان رامیان با لباس های محلی ابریشمی و مردمان ترکمن با لباس قرمزرنگ و تزئینات سوزن دوزی در مکان های مختلف حضور یابند، ذهنیت همگان در خصوص رشته های وابسته دیگر بازمی شود. به همین سبب شناخت لباس های محلی هر استان و به یاد سپردن آنها در حفاظت از میراث باارزش صنایع دستی اهمیت دارد.                                                      

لباس محلی زنان رامیان

زنان این منطقه از زمان های بسیار دور لباس های ابریشمی خوشرنگ و دستباف مزین به نوار می پوشیدند، نوارهای دستباف در قسمت مچ و پایین پیراهن، لباس آنان را که بر دامن های پرچین بلند می افتاد زینت می داد، اما تزئین لباس ها تنها با نوارها نبود، ردیفی از سکه های قدیمی نیز که از یقه شروع می شود و تا پایین پیراهن ادامه می یابد از تزئینات لباس محلی رامیان است که به آن " پیش جامه " یا به زبان رامیانی " یخالق" می گویند.

زنان رامیان با این لباس گردنبندی می آویزند که برای تزئین پیش جامه است، گردنبندی با سکه قدیمی که با نخ های دولای به هم بافته، آویخته می شود.

چادر شب پارچه ای با طرح چهارخانه به رنگ های متنوع با عرض سانتیمتر که به شکل گوش روی پیراهن بسته می شود، در لباس محلی رامیان و روستاهای اطراف کاربرد دارد.

روسری زنان رامیان نیز که " نومال" نام دارد، پارچه های دستباف با رنگهای آبی، بنفش یا مشکی و قرمز است و قبه یا کلاهی که برای تزئین بر سری می نهند با منجوق و دانه های تسبیح تزئین می شود.

لباس سنتی زنان قزاق

زنان قزاق از قدیم الایام از لباس سنتی خود با زیورآلات خاص استفاده می کردند، آنها جلیقه ای بلند از جنس جیر روی پیراهن بلند که بیشتراز پارچه های کتان سفید است می پوشند، لباس های آنان نیز با نخ های رنگین ابریشمی و اغلب با رنگ قرمز شرابی سوزن دوزی می شود.

علاوه براین زنان و دختران قزاق گاه کلاهی خاص به جای روسری بر سر می گذارند، این کلاه از جنس پارچه های نخی آهاردار و دارای تزئینات گلدوزی شده با رنگ های قرمز، نارنجی، آبی و سبز است و به صورت گوش روی سر بسته می شود، قسمت جلوی کلاه را روی پیشانی می بندند و آن را از پشت سر گره می زنند.

چکمه چرمی یا «تیک» نیز از اجزای لباس زنان قزاق بوده که در قدیم نقره کاری می شده است. جلیقه روی لباس نیز از جنس پارچه جیر است و آسترنخی دارد و از یراق های طلایی، آئینه و مروارید برای تزئین آن استفاده می شود.

لباس محلی زنان روستای زیارت

لباس زنان زیارت در گذشته دور عبارت بود از پیراهن، دامن، نیم تنه، انواع کت، جلیقه، شلوار، روسری و کفش. زنان در گذشته از این نوع لباس با فرم و تزئینات متنوع در جشن ها استفاده می کردند، اما امروزه آنها بیشتر لباس های ساده می پوشند و به همین سبب به گفته مسئولان صنایع دستی گلستان لباس محلی زیارت از جمله صنایع دستی در حال منسوخ شدن است.

لباس محلی زیارت در واقع ویژه مردمان این روستا است و در دیگر مناطق استان گلستان دیده نمی شود، پیراهن آنها بلند و از پارچه های طرح دار با یقه های چندسانتی ایستاده و آستین بلند با چاک طرف است که دور تا دور با نوار تزئین می شود، دامن از جنس کرباس سفید رنگ با نام شلیته که زیر آن شلوار مشکی به تن می کنند و روی پیراهن نیز جلیقه کوتاه می پوشند و با کمربند مثلث شکل به فرم روسری کمر را می بندند.

کت زنان که «چک وند» نامیده می شود از جنس ابریشم قرمز رنگ، دستباف با طرحی ساده و دارای چاک تا ناحیه آرنج است، روسری زنان زیارت هم چند نوع است که به روی هم بسته می شود، ابتدا روسری دستباف به رنگ مشکی که از قسمت پیشانی به پشت گردن گره می خورد و سپس روسری قرمز را روی آن می بندند که به آن پیشانی بند می گویند و روسری دیگری را هم در بالای سر گره می زنند.

پوشاک محلی مردان زیارت

لباس مردان پیراهنی از جنس کرباس به رنگ آبی و دکمه دار بود و با توف یا نوار تزئین می شد، برای آنها با پارچه های پشمی دستباف خودرنگ جلیقه، کت، شلوار و پالتو دوخته می شد. کفش مردان زیارت در گذشته چاروق بود.

شال یا آنگونه که محلی ها می گویند عمامه نیز پارچه ای سفید رنگ، پنبه ای و دارای نقش بود که به صورت دستار استفاده می شد، علاوه بر آن مردان کلاه پشمی به رنگ شتری با لبه های برگردان بر سرمی گذاشتند که هنوز هم این کلاه ها را می توان در بازارها یافت.

لباس محلی زنان علی آباد کتول

زنان این منطقه از دیر باز لباس های مزین به نوارهای دستباف، سکه و یراق می پوشند، لباس محلی آنان پیراهن، دامن پرچین، کلاه، روسری و پیش جامه است، خانم ها در گذشته از این نوع لباس ها بطور کامل در جشن ها استفاده می کردند و در زندگی روزمره تنها پیراهن، دامن و روسری می پوشیدند.

 تزئینات روی لباس برای طبقه اشراف نوارهای دستباف بیشتر بود و عامه مردم ازنوار های کمتری استفاده می کردند، پیراهن بلند با آستین هایی که تزئیناتی بر لبه آن دوخته می شود روی دامن از پارچه شال پشمی گلدار، لباس علی آبادی ها را تشکیل می دهد، آنها کلاهی که زیر ساخت آن مقوای ضخیم است و از پارچه مخمل و قرمزرنگ استفاده می شود با تزئینات یراق زیر روسری برسرمی گذارند.

روی لباس پیش جامه ای پر از سکه های قدیمی از پارچه مخمل با عرض چند سانتیمتر و طول حدود یک متر دوخته می شود، پیش جامه دارای یقه است و مانند گردنبند به گردن آویخته می شود.

لباس های محلی که خاطره کمرنگ آنها فقط در روستاها باقیمانده، امروزه در انبار پشت بام ها و در بقچه ها جای گرفته، نشانه و سمبل قومیت مردمان است.(مهر)