خواب آشفته پل صفوی در هیاهوی ترافیک

پل آجری صفوی در مرکز شهر خرم آباد و بر روی رودخانه گلال (خرم رود) واقع شده است.این پل دو قسمت شرقی و غربی شهر خرم آباد را به هم متصل کرده و دارای 24 چشمه طاق است؛ طول آن بیش از 350 متر، پهنای آن 8.5 متر و ارتفاع آن از کف رودخانه تا روگذر پل 8 مترمربع است.

مواد و مصالح آن در قسمت پایه ها از سنگ های تراشیده شده با ملات آهک و گچ و پایه های چشمه طاق ها از آجر ساخته شده است. بر سینه شمالی پل کتیبه های سنگی نصب شده است که با حروف مقطعه نوشته شده وبه عنوان طلسم معروف است.

بخش میانی پل و شاه نشین آن شباهت زیادی با شاه نشین پل خواجو در اصفهان دارد که در اثر سیل تخریب شده و مجددا با سیمان مرمت شده است.

این اثر ارزشمند در زمان شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده و به حسین خان والی لرستان نسبت داده می شود. پل آجری صفوی خرم آباد در دوره قاجاریه به پل محسنیه معروف شد.این بنا به شماره 2354 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 پل آجری شهر خرم آباد که در نزدیکی قلعه باستانی فلک الافلاک بنا شده است با اجرای طرح ساماندهی می تواند به عنوان یکی از جاذبه های تاریخی شهر باستانی خرم آباد مورد توجه گردشگران قرار گیرد که متاسفانه در حال حاضر نگاه به این پل منحصر به فرد در شان نگاه به یک اثر ملی نیست.

در حال حاضر پل صفوی خرم آباد در هسته مرکزی این شهر محل عبور و مرور ماشین های سبک و سنگین مختلف است که این امر نگرانی هایی را برای تخریب این پل تاریخی ایجاد کرده است.

از طرف دیگر دهانه های غیر آبرو این پل در حال حاضر به محل خواب معتادان تبدیل شده است که در این راستا میراث فرهنگی استان با پاک کردن صورت مسئله در حال مسدود کردن دهانه های این پل است.

به نظر می رسد مسدود کردن دهانه های پل علاوه بر اینکه شکل ظاهری پل را تغییر می دهد از سوی دیگر ممکن است موجب آسیب به بافت تاریخی پل صفوی خرم آباد شود.

به هر حال استاندار لرستان خواستار تشکیل جلسه ای به منظور تصمیم گیری برای ساماندهی وضعیت پل تاریخی شهر خرم آباد شد.

 سید حسین صابری با تاکید بر ضرورت احیا ظرفیت گردشگری پل صفوی خرم آباد، اظهار داشت: در جلسات متعددی که با میراث فرهنگی تشکیل شد مقرر شد که ساماندهی وضعیت کنونی این پل تاریخی در دستور کار قرار گیرد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر هم از روی پل و هم زیر پل ماشین های سبک و سنگین در حال تردد هستند، عنوان کرد: در حال حاضر در دو طرف یکی از پایه های پل که تردد از زیر آن صورت می گیرد سکوهایی زده شده است که این سکوها عبور و مرور را با مشکل مواجه کرده اند که در برخی موارد برخورد خودروها با این سکوها موجب آسیب به پل می شود.

استاندار لرستان با بیان اینکه در جلسه تشکیل شده با بررسی های کارشناسی مقرر شد کف زمین زیر پایه پل کمی پایین تر آورده شود تا زمینه برخورد خودروها با سقف و پایه های پل ایجاد نشود، افزود: این کار در حال حاضر بدون آسیب به پل در حال انجام است.

صابری با اشاره به اینکه به زودی این عملیات با نظارت کارشناسان میراث فرهنگی به پایان می رسد، یادآور شد: همچنین به منظور عدم برخورد خودورهایی که با سرعت بالا در این مسیر تردد می کنند با پل صفوی قرار شد یکسری سرعت گیر در ردیف های متوالی قبل و بعد از دهانه پل ایجاد شود. همچنین به منظور همخوانی پل با محیط اطراف در جلسه کارگروه عمران شهر خرم آباد مقرر شد کف زمین زیر پل سنگفرش شود.

استاندار لرستان با تاکید بر ضرورت نورپردازی اثر توسط شهرداری خرم آباد، خاطرنشان کرد: از طرف دیگر با توجه به اینکه پل صفوی خرم آباد یک اثر ملی است به نظر می رسد تردد ماشین های سبک و سنگین برای این پل خطراتی به دنبال دارد. به این منظور مقرر شد تردد از روی پل صفوی خرم آباد پس از طرح در شورای ترافیک و در نظر گرفتن مسیرهای جایگزین به طور کامل قطع شود.

وی بر ضرورت تبدیل پل صفوی خرم آباد به عنوان پل پیاده رو تاکید کرد و گفت: میراث فرهنگی استان نیز ملزم شده است که دیواره پل را به صورت پل خواجو اصفهان به منظور فراهم کردن فضایی امن برای تردد عابران و گردشگران ایجاد کند.

استاندار لرستان با اشاره به وضعیت فعلی این بنای تاریخی، عنوان کرد: متاسفانه در حال حاضر برخی از دهانه های پل که محل عبور آب نیست به محلی برای معتادان تبدیل شده است که در این راستا مقرر شد میراث فرهنگی استان در سریع ترین زمان نسبت به تهیه طرح ساماندهی و بهسازی پل اقداماتی را انجام دهد.

صابری با تاکید بر ضرورت توجه به میراث تاریخی این استان، از ظرفیت گردشگری پل صفوی خرم آباد به عنوان ظرفیتی کم نظیر یاد کرد و خواستار تلاش بیشتر برای احیا این اثر ملی شد.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان نیز در سخنانی با اشاره به تصمیمات گرفته شده برای احیا پل صفوی در کارگروه عمران شهر خرم آباد، افزود: توقف تردد از روی پل پس از در نظر گرفتن محورهای جایگزین یکی از مواردی است که در راستای جلوگیری از آسیب این میراث ملی مورد در نظر گرفته شده است.

محمد رحمدل همچنین از بازسازی سکوهای محافظ پایه های پل با مصالح همگون خبر داد و گفت: این امر به گونه ای پیش بینی شده است که از برخورد پایه های پل با وسایل نقلیه عبوری جلوگیری شود.

وی با اشاره به قدمت 400 ساله پل صفوی خرم آباد ، عنوان کرد: پل صفوی در آینده ای نزدیک به منظور استفاده از ظرفیت گردشگری به یک محور پیاده تبدیل می شود.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان در مورد فعالیت این سازمان در راستای مسدود کردن دهانه های غیر آبرو پل، گفت: این مسدود کردن به صورت موقت صورت می گیرد تا طرح بازسازی و مرمت پل تهیه و پیگیری شود.

مدیر کل دفتر فنی استانداری لرستان نیز با اشاره به مصوبات جلسه تشکیل شده به منظور ساماندهی وضعیت پل صفوی خرم آباد، عنوان کرد: پیش بینی سکوهای حفاظتی برای جلوگیری از تخریب پل، برداشت از کف زمین در راستای عدم برخورد ماشین ها با سقف پل، مرمت بدنه و دهانه های پل صفوی، نصب سرعت گیر مناسب در ورودی و خروجی دهانه های پل و نورپردازی مناسب برای این بنای تاریخی از جمله مصوبات این جلسه بوده است.

حمید خورشیدوند با بیان اینکه در حال حاضر پل صفوی خرم آباد محل عبور و مرور ماشین های مختلف است، گفت: با توجه به مخاطراتی که این امر برای استحکام پل دارد در شورای تارفیک مسیرهای جایگزین برای قطع تردد از روی این پل پیش بینی خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه پل تاریخی صفوی خرم آباد در راستای حفظ هویت خود تبدیل به پل عابر پیاده خواهد شد، افزود: این کار علاوه بر حفظ هویت تاریخی پل موجب کمتر شدن تردد ماشین ها به هسته مرکزی شهر خواهد شد.

مدیر کل دفتر فنی استانداری لرستان با بیان اینکه برخی مصوبات حداکثر باید ظرف مدت زمان یک ماه اجرایی شوند، عنوان کرد: ولی برخی دیگر از مصوبات از جمله تهیه طرح ساماندهی این پل تاریخی نیازمند صرف زمان و مطالعه است.

امید می رود به این تصمیمات جامه عمل پوشانده شود تا ظرفیت بی نظیر پل صفوی از دست نرود.

به هر حال به نظر می رسد موقعیت بی نظیر پل صفوی خرم آباد در نزدیکی قلعه تاریخی فلک الافلاک و وجود این بنا در هسته مرکزی شهر فرصتی منحصربفرد برای توسعه گردشگری است که باید ضمن استفاده از این ظرفیت زمینه حفظ و حراست از این بنای تاریخی نیز فراهم شود.

مهر