توافقنامه تجارت چین و تایوان، ترفند تازه پکن

آنچنان که سین چی‌مینگ، وزیر اقتصاد تایوان اعلام کرده مذاکرات رسمی در این زمینه از ماه اکتبر آغاز می‌شود و دو طرف مترصد دستیابی به توافقنامه نهایی در کوتاهترین زمان ممکن هستند. «ما» برخلاف انتقاداتی که به رویکرد او در قبال چین وارد می‌آید آماده بر دوش کشیدن مسوولیت سیاسی و مخاطرات احتمالی ناشی از پیوند زدن اقتصاد جزیره‌ای دمکراتیک و مستقل به قدرتی بزرگ‌تر و البته مدعی تملک این جزیره است.

تایوان تنها با 23 کشور روابط دیپلماتیک رسمی دارد و اکثر کشورها برای احتراز از رنجاندن چین نه تنها از انعقاد توافقنامه‌های تجاری با این کشور خودداری می‌کنند که حتی این جزیره را بخشی از خاک چین می‌پندارند. با این حال انعقاد 230 توافقنامه دو یا چندجانبه تجارت آزاد بین کشورهای مختلف به عامل تضعیف اقتصاد صادرات‌محور تایوان تبدیل شده است.

«ما» بیش از همه نگران تبعات اجرایی شدن توافقنامه تجارت آزاد بین اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (ASEAN) و چین‌ (1 + ASEAN) در سال آینده است. در حال حاضر دولت چین از محصولات صادراتی تایوان تعرفه‌ای 5 تا 15 درصدی اخذ می‌کند و دولت تایپه نگران است که در صورت عدم کاهش این تعرفه‌ها محصولات ساخت تایوان در درازمدت قدرت رقابتی خود را در بازار چین از دست بدهند. این وضعیت زمانی بحرانی‌تر می‌شود که توافقنامه تجارت آزاد بین اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا با چین، کره‌جنوبی و چین موسوم به 3 + ASEAN امضا شود.

رهبران تایوان که اقتصاد برایشان اولویتی اساسی دارد راهکار خروج از این بحران را در امضای توافقنامه تجارت آزاد با پکن با وجود مخالفت‌های داخلی و تبعات سیاسی و امنیتی می‌بینند.

یک موسسه نظریه‌پرداز وابسته به دولت تایوان پیش‌بینی کرده امضای توافقنامه تجارت آزاد با تایوان تولید ناخالص داخلی این جزیره را بین 65/1 تا 7/1 درصد منوط به محاسبه صدور خدمات و سرمایه‌گذاری افزایش می‌دهد.

علاوه بر این گمان می‌رود چنین توافقنامه‌ای طی 7 سال سرمایه‌گذاری سیستم خارجی را به میزان 9/8 میلیارد دلار افزایش داده و به ایجاد 260 هزار فرصت شغلی جدید منجر شود اگرچه پاره‌ای منابع این گمانه‌زنی‌ها را خوش‌بینانه و غیرواقعی توصیف کرده‌اند.

دولت تایوان خواستار امضای توافقنامه و تجارت آزاد با چین قبل از اجرایی شدن توافقنامه 1 + ASEAN و تبیین جزئیات پس از دستیابی به توافق اصلی است. با این حال تایوانی‌ها رغبتی به اجرایی شدن سریع این توافقنامه ندارند چرا که به جریان افتادن این توافقنامه بدون پیش‌بینی تمهیدات لازم ممکن است به اقتصاد این جزیره لطمه بزند.

درست است که چنین توافقنامه‌‌ای ممکن است به تایوان لطمه بزند اما این لطمه الزاما فقط اقتصادی نخواهد بود. چین همچنان مصر است که تایوان بخشی از خاک این کشور است در حالی که اکثر تایوانی‌ها از جمله حزب اپوزیسیون هوادار استقلال «دمکراتیک پیشرو» نگران این هستند که توافقنامه تجارت آزادی با چین، ترفندی برای الحاق گام به گام تایوان به خاک چین باشد.

علاوه بر این برخی منتقدان می‌گویند هیچ تضمینی وجود ندارد که پکن پس از امضای این توافقنامه درصدد اعمال فشار بر اعضای سایر توافقنامه‌های تجاری آزاد منطقه‌ای با هدف جلوگیری از گسترش مراودات‌شان با تایپه برنیاید. در نقطه مقابل «ما» اصرار دارد امضای توافقنامه تجارت آزاد با چین مسیر را برای امضای معاهدات مشابه با سایر کشورهای منطقه هموار خواهد کرد.

هوانگ گان‌هی، رئیس اتحادیه هواداران «وحدت تایوان» معتقد است امضای توافقنامه تجارت آزاد در واقع سیاستی انتحاری است که این جزیره را به نوعی به سرزمین اصلی منگنه خواهد کرد.

حزب مخالف دمکراتیک پیشرو برای نشان دادن این که دولت در صورت امضای این توافقنامه با بحران سیاسی مواجه خواهد شد با وجود عدم برخورداری از قدرت قابل توجه در پارلمان موفق به جمع‌آوری 120 هزار امضا در مخالفت با تصمیم دولت شده و خواستار الزام دولت به برگزاری همه‌پرسی پیش از امضای این توافقنامه است.

واقعیت این است که به اعتقاد اکثر کارشناسان سیاسی امور تایوان، امضای این توافقنامه‌ در کوتاه‌مدت تاثیری قابل توجه بر تعادل قدرت احزاب و جناح‌های سیاسی این جزیره خواهد گذاشت. «ما» متعهد شده که پس از توافق‌ هیات‌های نمایندگی دو طرف محتوای قرارداد نباید به گونه‌ای باشد که به استقلال سیاسی تایوان لطمه‌ای وارد نیاورد.

کارشناسان امور چین هم می‌گویند دولت پکن با توجه به مواضع دوستانه «ما» در قبال موضوع اتجاد مجدد، توافقنامه را به گونه‌ای تنظیم نخواهد کرد که به موقعیت او خدشه‌ وارد آمده و احتمال انتخاب مجدد او به ریاست‌جمهوری در انتخابات سال 2012 کاهش یابد.

در چنین شرایطی زمامدارای چین امیدوارند توافقنامه و تجارت آزاد با تایوان در درازمدت سطح وابستگی اقتصادی تایوان به سرزمین اصلی را افزایش داده و عاقبت مردم این جزیره را به اتحاد با چین ترغیب کند. این توافقنامه آزمونی برای مردم تایوان برای حفظ استقلال‌شان در درازمدت است.

منبع: فارین پالیسی