فناوریهای برتر درتار و پود لبا‌س‌های آینده

همان‌طور که احتمالا شما نیز ممکن است پیش از این در خصوص پوشاک ویژه و دارای فناوری شنیده و یا مطلع شده باشید، شرکت‌هایی در دنیا وجود دارند که پوشاکی با سامانه‌های کنترل یکپارچه برای وسایل و ادوات چند رسانه‌ای پرتابل گوناگون و بویژه آی‌پاد تولید می‌کنند. با این وجود تولیداتی همراه با فناوری‌های روز و مورد اقبال عموم از این دست مثل وسایل الکترونیکی پخش موزیک هنوز در ابتدای کار خود بوده و به نوعی شروعی برای آینده این عرصه به شمار می‌روند؛ در واقع این آینده است که آبستن اخبار تعجب برانگیز و هنرنمایی‌های زیبا و غیر مترقبه فناوری پیشرفته در این عرصه خواهد بود.

به عنوان نمونه یکی از این البسه آینده از آن شرکت بایرن دیجیتال رادیو است که ژاکت چند رسانه‌ای (مالتی مدیا) بسیار مخصوصی ارائه کرده است که در داخل آن آنتنی برای گوش کردن و استفاده از کانال‌های پخش محصولات چند رسانه ای دیجیتال DMB تعبیه شده است.

یکی دیگر از لباس‌های آینده نگرانه موجود در نمایشگاه باز هم مربوط به ژاکتی است که محصول شرکت Thema Wearable است و برای کاربران خود این امکان را فراهم می‌آورد که خودشان را به شکلی مشابه موجودات انسان ماشین فیلم‌ها ببینند که با آن بند و بساط فنی خودشان هر جایی سر و کله‌اشان پیدا می‌شود.

کاملا بدیهی است که تمامی‌این وسایل و ادوات جای گرفته و یکپارچه شده با لباس یک فرد نیازمند انرژی الکتریسیته برای کارکرد خود هستند و چون برای هر کسی حمل کردن باری اضافی از باتری‌ها به این طرف و آن طرف جدا کار جالبی به نظر نمی‌رسد،طراحان دست به دامن یکی از مهم‌ترین منابع انرژی‌های تجدیدپذیر جهان یعنی خورشید شده‌اند.

به عنوان نمونه در همین رابطه شرکت Sunload تعدادی لوازم و متعلقات جانبی در قالب پوشاک مثل کوله پشتی خورشیدی و ساک خرید خورشیدی ارائه کرده است که انرژی دریافتی از خورشید را در خود ذخیره می‌کنند و سپس هر زمان که لازم شد برای توان تجهیزات مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این میان پیر گاردین شرکت معروف مد و پوشاک محصولی با کلاس فراتر ارائه کرده است و درست در زمانی که خانه‌های هوشمند و سبز و زندگی سبز و دوست محیط زیست بودن علاوه بر همه محاسن و مزایای خود از کلاس اجتماعی بالایی برخوردار است، ژاکت انرژی خورشیدی پیر گاردین را رونمایی کرده است که در واقع نیم تنه اسپرت بسیار شیکی است که در درون خود صفحات خورشیدی ویژه‌ای را به همراه دارد.

از همه این لباس‌های دارای فناوری‌های پیشرفته و البته بسیار شیک که بگذریم، نمایش مد آینده جلوه گر پوشاکی از نوع و جنس دیگر نیز می‌باشد که از آن جمله می‌توان از البسه تولید شده از برخی مواد مخصوص و خوش‌نما نام برد که جالب توجه ترین آنها لباسWarmX است. لباسی که بدون حضور هر گونه منابع گرمایی اضافی قادر به حفظ درجه حرارت در سطحی ثابت است.

با این اوصاف، بزودی شما قادر به تهیه لباس‌هایی خواهید بود که بوی بد بدن را از بین می‌برند، پیراهن‌هایی که پیام‌هایی را از تلفن همراهتان ارسال می‌کنند، دستگاه ام‌پی‌تری شما را شارژ می‌کنند و بالاخره جای تعجبی ندارد که حتی قادر به خرید کت‌های نامرئی کننده نیز بشوید! البته با پوشاکی از این دست باید مراقب کارکرد نامناسب جا رختی و کمد لباس‌ها نیز بود تا اتفاقی برای این همه وسیله جدید نیفتد.

نخ‌هایی با تار و پود متفاوت

با گذشت هر سال، مد پوشاک دستخوش تعریف مجددی می‌شود و هر چند این به دلیل روش‌های دوخت و برش منحصربه‌فرد و مهیج البسه می‌تواند باشد، اما الیاف صنعت مد و پوشاک نیز مهیای تغییرات سریعی است که در قلمرو تار و پودهای جدید اتفاق می‌افتد؛ البته ویترین تازه‌های الیاف فعلا ربطی به صحنه نمایش مد ندارد و به داخل آزمایشگاه خلاصه می‌شود. پروفسور گوردن والاس از انستیتو تحقیقات پلیمر هوشمند دانشگاه ولونگونگ که پیشرو تحقیقات و پروژه‌های آینده‌نگر متعددی به شمار می‌روند معتقد است دانشمندان معدودی ممکن است در شوهای نمایش مد به دنبال ایده باشند و در واقع همه چیز به این تار و پودهای دارای فناوری برتر و پیچ و تاب آنها خلاصه می‌شود. یکی از حوزه‌های مورد توجه محققان معرفی و ورود نانو لوله‌های کربنی و پلیمرهای رسانا به ساختارهای الیاف است. در واقع این دو ممکن است نیروی توانای پوشاک قرن بیست و یکم باشند و نه تنها هر دو رساناهای کارآمدی برای جریان الکتریسیته محسوب می‌شوند بلکه بسیار سبک و محکم نیز هستند و جالب این که تلاقی و بافته شدن این دو با همدیگر موجب ارتقاء خواص‌شان نیز می‌شود. دکتر گراهام فیلیپس از محققان آینده نگر معتقد است به نظر می‌رسد هنر باستانی نخریسی به جای اول خود باز می‌گردد. ما جنگلی از نانو لوله‌های کربنی را برداشته و آن را در محلولی پراکنده می‌کنیم و با استفاده از تکنیکی بسیار قدیمی‌مثل نخ‌ریسی مرطوب یک رشته الیاف را می‌تابیم. البته روش دیگری برای یکپارچه ساختن نانو لوله‌های کربن و نانو فیبرهای پلیمر به شکل پارچه، چاپ کردن آنها روی پارچه است. ولی آیا این به معنای آن است که ما قادر به خریدن مثلا یک متر نخ تابیده نانو لوله‌ای کربن از قفسه فروشگاه خواهیم بود؟ در این صورت باید با لباس فروشی بسیار مخصوصی سر و کار داشته باشیم که بتوان البسه الکترونیکی را از آن خرید. با این اوصاف زمانی که پای این فناوری باز شود و شاهد الکترو منسوجات باشیم می‌تواند کاربردهای تفریحی نیز داشته باشد و چه چیز بهتر از یک گیتار برقی هوایی. حسگرهای حرکتی جاسازی شده در این‌گونه تی شرت‌ها موقعی که بازوهایتان را خم می‌کنید واکنش نشان می‌دهند و سیگنال‌ها به رایانه‌ای رله شده و صدا تولید می‌شود و تصور کنید با پوشیدن چنین تی‌شرت‌هایی چه احساسی به شما دست می‌دهد که وقتی می‌توانید نمایشی جالب برای دیگران با حرکت دستانتان ترتیب دهید. در واقع با ورود به عرصه الکترو منسوجات، دانشمندان مشغول طراحی پوشاکی کارکردی هستند که می‌تواند به بهبود زندگی ما کمک نماید. در سال 2002 تحقیقی راهبردی در زمینه فناوری الیاف و پارچه و با همکاری مراکز تحقیقاتی مختلف با هدف توسعه وسایل و ادوات قابل پوشیدن با بازخورد زیستی مستقیم صورت گرفت و محصول کار منسوجاتی پلیمری خاصی بود. وسایلی که بر اساس این پارچه‌های پوشش یافته با پلیمر شکل گرفته‌اند بازخوردی را روی حرکت بدن فراهم می‌کنند و در واقع اطلاعاتی را بدست می‌دهند که در خلال برنامه‌های روزانه آموزش و توانبخشی بسیار با ارزش و مفید هستند. یکی از ابداعات گروه پروفسور والاس در این زمینه زانوبندی هوشمند است که علاوه بر نقش کمکی مناسبی که برای حرکات ورزشکاران می‌تواند داشته باشد، کمک حال سایر افراد و بیماران نیز خواهد بود. یک حسگر پارچه در این زانوبند تعبیه شده است که هر زمان شخص به شکل درستی روی زمین قرار گرفت به صدا درمی‌آید. یکی دیگر از فناوری‌های پیشرفته مورد استفاده در قالب پوشش فیبرهای ماهیچه‌ای مصنوعی با استفاده از پلیمر است. در واقع این رشته‌های ماهیچه‌ای مصنوعی یا پروتزهای قابل پوشیدن به افراد کمک زیادی می‌کند تا پس از صدماتی که دریافت کرده‌اند قادر به حرکت دادن دوباره اعضای خود باشند. زمانی که این رشته‌ها تحریک می‌شوند، در یک سمت منقبض و در سوی دیگر متسع می‌شوند و به این شکل جنبش و حرکت کاملا معنی‌داری در رشته‌های ماهیچه‌ای مصنوعی تولید می‌کنند.

گروه پیشرو پروفسور والاس جدا از تجهیزات پوشیدنی کمکی و توانبخش به جنبه‌های دیگری از تلفیق فناوری هوشمند و پوشش انسانی نیز مشغولند و با نگاهی به توسعه دادن پوشاک، پتوها یا چادرهایی با کارکردهای چند منظوره تحقیقات خود را در راستای توسعه فناوری مبدل‌های انرژی پوشیدنی (پلیمر فتوولتائیک) و سامانه‌های ذخیره انرژی قابل پوشیدن(باتری‌های رشته‌ای پلیمر) ادامه می‌دهند. از نقطه نظر نظامی ‌نیز دانشمندان در حال کار بر روی موادی برای یونیفورم‌های نظامی‌ هستند که در واکنش به مواد شیمیایی یا محیط تغییر رنگ می‌دهند و استتار هوشمند دارند و یا در نظر دارند پارچه‌هایی ارائه کنند که نور را برای نامرئی‌سازی تقریبی منکسر می‌کنند. به اعتقاد پروفسور والاس در صورتی که روی حوزه پلیمرهای الکتروکرومیک کار بیشتری شود، مشخص خواهد شد که تنها از طریق تحریک الکتریکی ساده می‌توان تغییرات کاملا چشمگیری در رنگ ایجاد کرد. مثلا افرادی که به دنبال رنگ لباس خاصی هستند یا رنگ بخصوصی را دوست ندارند می‌توانند رنگ دلخواه خود را به لباس بدهند و بسیاری کاربردها و محاسن دیگر در حوزه پوشاک دارای فناوری پیشرفته الیاف هوشمند وجود دارد که آینده مشخص خواهد کرد که چه تاثیرات مثبتی در بهبود عملکرد و حتی سلامت و تغییر ذائقه و روحیه مردم ایجاد می‌کند.

فناوری نوین به تن می‌چسبد

تا به حال دقت کرده‌اید که ما از طریق رایانه‌ای شخصی یا وسایل دستی دیگر نقش رابط و واسطه را با اینترنت ایفا کرده ایم؛ اما در 20 سال آینده شبکه جهانی وب راه خود را به درون اتاق خواب، حمام و حتی لباس‌هایمان باز خواهد کرد. هر چند نشانه‌های شروع کمرنگ این روند در همه جوانب زندگی امروز ما وجود دارد. یان نیلد و یان پرسون آینده نگرهای بریتیش تکنولوژی پیش‌بینی کرده‌اند که 60 درصد دستگاه‌های تلفن همراه ما تا پایان دهه جاری قابل دسترسی به اینترنت خواهند شد. شرکتTextronics دست به تولید لباس‌های زیر و تجهیزات ورزشی زده است که می‌تواند علائم حیاتی شما را پایش و کنترل نماید. شرکت معروف نایک پیشتر کفشی را بازاریابی کرده است که به کاربر اجازه می‌دهد مسیر دویدنش روی نقشه‌های گوگل را ردیابی و دنبال کند. یک شرکت فنلاندی بنام EMFIT تشک‌های حسگر بیسیمی ‌را توسعه بخشیده است که مورد استفاده دولت در بیمارستان‌ها و زندان‌ها قرار گرفته است. ناظران بازار و صنایع برآورد می‌کنند که بازاری 400 میلیون دلاری برای پارچه‌های هوشمند و منسوجات هوشمند/ کنشگر)SFIT( از پیش جای خود را باز کرده است. طراحی انگلیسی بنام جنی تیلوتسن یکی از جالب توجه توجه‌ترین ایده‌ها را مطرح کرده که تاکنون وجود داشته است؛ سامانه پارچه‌ای سیال مانند عطر آگینی که رگباری از عطر یا ادوکلن را به صورت ذرات بسیار ریز آزاد می‌کند. در سال‌های پیش‌رو، این خانم طراح امیدوار است تا این طرح را با حسگرهای دمای بدن ترکیب کند. تصور کنید اگر شما بتوانید بسته به این که با شخصی که صحبت می‌کنید دوستش دارید یا این که مایلید از خود دورش کنید، بوی عطر بدنتان را تنظیم کنید چه اتفاقی می‌افتد. در واقع این روند توسعه و پیشرفت فناوری پوشاک هوشمند هر چه بیشتر و بیشتر معنای خودمانی و ورود به حریم زندگی افراد را می‌گیرد و آینده‌ای را امکان‌پذیر می‌سازد که در آن ما بسادگی حضور فناوری سیم‌کشی شده را تقریبا در هر چیزی که با آن تماس و سر و کار داریم می‌پذیریم. تا سال 2020 شما قادر خواهید بود داخل هر فروشگاه مبلمانی بروید و تختخوابی را برای کنترل و مراقبت از نحوه خواب خود بخرید. حتی آیینه‌های حمام تان می‌تواند شما را از میزان پروتئین، آهن و کلسترول بدنتان آگاه نماید و این اطلاعات را با دیگر وسایل هوشمندی که در خلال روز با آنها کنش خواهید داشت مثل پوشاک‌تان به اشتراک بگذارد. البته از طرف دیگر قضیه، قبل از آن که انقلاب پوشاک هوشمند و هوشمند پوشیدن بتواند واقعا جرقه بزند، توسعه و پیشرفت‌های زیادی اکثرا در سایر حوزه‌ها باید به وقوع بپیوندد. تختخواب هوشمند، آشپزخانه هوشمند و لباس هوشمند شما ممکن است راه‌های مختلف را برای ارتباط برقرار کردن با همدیگر بکار ببرند. با توجه به مساله انرژی در آینده فناوری پوشاک هوشمند نیز ارتباط تنگاتنگی با مساله تأمین و مصرف انرژی خواهد داشت. در این میان، غشاهای خورشیدی نازک بافت تقاضای زیادی خواهند داشت و البته فناوری صفحات خورشیدی فوق سبک روی فویل‌های نازک فولادی که برای توان‌زایی ماهواره‌ها ابداع شده است راه حل مناسبی را پیش پای صنعت پوشاک آینده قرار داده است. اگر این غشا بتوانند نور کافی را برای لباس‌ها تامین و انتقال دهد، غشا‌های نازک خورشیدی می‌توانند جامه‌ای هوشمند با یک منبع قدرت 1000 وات در کیلوگرم را فراهم کنند. از طرفی پیل‌های سوختی هیدروژنی گزینه دیگر تامین نیرو برای البسه رایانه دار آینده محسوب می‌شود. هر چند به گفته برخی کارشناسان استفاده از این فناوری هنوز جای کار دارد و چه کسی است که بخواهد با یک پیل سوختی به همراه خود که می‌تواند ماده منفجره بالقوه‌ای باشد به اطراف پرسه بزند. گاهی اوقات هوش همه چیز نیست.

مهریار میرنیا