کاش این روزها مشهد بودیم

از قرن چهارم هجری به بعد، تردد زائران باعث شد که کم‌کم تشکیلاتی برای تسهیل امر زیارت مردم شکل بگیرد. می‌دانیم که دوران حکومت دیالمه زمانی بود که این تشکیلات استقرار و ثبات مشخصی یافت و تولیت امور آستان به خانواده‌های سادات رضوی واگذار شد که از نسل امام رضا(ع) بودند. تشکیلات آستان قدس از دوران صفویه به‌بعد، ساختار وسیع‌تری به خود گرفت و برگزاری مراسم و آیین‌ها در آن شکوه و نظم بیشتری به خود گرفت. از طرف دیگر، گروه‌های زیادی از مردم دوستدار اهل بیت(ع) در چهارگوشه ایران و جهان به‌خصوص در خراسان، اموال و املاک خود را برای اهداف و نیت‌های مشخصی وقف آستان قدس رضوی می‌کردند. جالب است بدانید بخشی ازاین اوقاف صرفا به منظور تهیه مخارج اعیاد مذهبی در حرم رضوی و تشکیلات آستان قدس، وقف شده است.از جمله مشهورترین این موقوفات، موقوفه مرحوم فتحعلی‌خان، صاحب دیوان از رجال مشهور عصر قاجاری است که مدتی نیز متولی آستان قدس رضوی بوده است. او  رقباتی را صرفا به منظور برگزاری مراسم جشن در روز سوم شعبان و به مناسبت تولد امام حسین(ع) وقف کرده است. با گسترش یافتن تشکیلات رسمی‌ آستان قدس و توجه مقامات عالی‌رتبه کشوری و لشکری به آن از دوره صفویه به‌بعد، مراسم و جشن‌هایی نیز که در این مکان مقدس برگزار می‌شد، ترتیب و تشریفات خاص خود را پیدا کرد و سال به سال بر شکوه آن افزوده شد.در ایام عید، ازجمله عید سعید مبعث در این مکان مقدس، مراسمی ‌رسمی ‌با حضور بزرگان و چهره‌های عالی‌رتبه شهر و کشور برگزار می‌شده و یکی از بخش‌های مهم این مراسم، شعرخوانی ملک‌الشعرای آستان قدس رضوی در این مراسم بود. جالب است بدانید آخرین شخصی که عنوان ملک‌الشعرایی آستان قدس را داشته است، شاعر نامدار و بزرگ عصر ما زنده‌یاد محمدتقی بهار است که به‌عنوان ملک‌‌الشعرای بهار هم شهره است. بهار فرزند میرزا محمدکاظم صبوری بود که او نیز مردی دانشمند، ادیب و ملک‌الشعرای آستان قدس رضوی بود. اما این مراسم تنها وجه رسمی‌ و تشریفاتی ندارد، بلکه جنبه مردمی‌ آن مشهودتر است. گل‌آرایی و تزئین صحن‌ها و شبستان‌های حرم در این روز همراه با نوشته‌هایی از آیات قرآن و احادیث معصومان(ع) و شعر شاعران در جای‌جای حرم به چشم می‌خورد. بد نیست بدانید که بسیاری از این گل‌ها هدایا و نذورات مردم است که این شیوه زیبا را برای تبریک عید رسالت پیامبر به فرزندش علی‌بن موسی(ع) انتخاب کرده‌اند. ضمن این‌که مراسم خواندن دعای کمیل و زیارت امین‌ا... و آیین‌های مدیحه‌سرایی و خطبه‌خوانی در جای‌جای حرم مطهر در شب و روز عید مبعث برگزار می‌شود. اگر این روزها در مشهد باشید، علاوه بر مواجه‌شدن به گروه بسیاری از زائران در خیابان‌های منتهی به حرم، شاهد برپایی خیمه‌های اکرام و اطعام خواهید بود و قدم‌به‌قدم به صرف شیرینی و چای دعوت خواهید شد. 

بد نیست به‌عنوان حسن ختام این نوشتار، بخش‌هایی از یکی از قصاید ملک‌الشعرای بهار را در مدح پیامبر(ص) مرور کنیم:
ای آفتاب گردون تاری شو و متاب
کز برج دین بتافت یکی روشن آفتاب
آن آفتاب روشن شد جلوه‌گر که هست
ایمن ز انکساف و مبرا ز احتجاب
بنمود جلوه‌ای و ز دانش فروخت نور
بگشود چهره‌ای و ز بینش گشود باب
شمس رسل محمد مرسل که در ازل
از ماسؤا... آمده ذات وی انتخاب
تابنده بُد ز روز ازل نور ذات او
با پرتو و تجلی بی‌پرده و نقاب
لیکن ‌جهان به چشم خود اندر حجاب داشت
امروز شد گرفته ز چشم جهان حجاب
تا دید بی‌حجاب رخی را که کردگار
بر او بخواند آیت والشمس در کتاب
رویی که آفتاب فلک پیش نور او
باشد چنان‌که کتان در پیش ماهتاب
شاهی که چون فراشت لوای پیمبری
بگسسته شد ز خیمه پیغمبران طناب
با مهر اوست جنت و با حب او نعیم
با قهر اوست دوزخ و با بغض او عذاب