مخدرهای صنعتی تورم ندارد!

سعید صفاتیان، تحلیلگر حوزه اعتیاد درگفت‌وگو با جام‌جم معتقد است دربروز این امر چنددلیل عمده خارجی وداخلی سهیم است. معتادان نیز ثابت بودن قیمت موادمخدر صنعتی را دلیل گرایش به سمت این مخدرها عنوان می‌کنند. به طور کلی این گزارش نشان می‌دهد تمایل به مواد مخدرصنعتی درکشور درکمتر ازیک دهه اخیربه طور چشمگیری افزایش یافته یادست‌کم اعداد نشان می‌دهند که شاهد افزایش عرضه مخدرهای صنعتی مانند شیشه نسبت به مخدرهای سنتی  هستیم که حاکی از افزایش تقاضا‌ست. 

صفاتیان با بیان این‌که دو سال پس از به دست‌گرفتن حاکمیت افغانستان توسط طالبان، وضعیت مواد مخدر در هاله‌ای از ابهام قرارگرفت، گفت:«شخصا نگاهم این بودکه با ممنوعیت کشت موادمخدر توسط طالبان با بحران مصرف مواد روانگردان مواجه خواهیم بود که همین‌طور هم شد. چرا کشفیات مخدرهایی مانند تریاک ‌کاهش پیدا کرده، زیرا طالبان کشت موادمخدر ندارد، در صورتی که ۲۰۰ هزار زمین زیرکشت بود که درحال حاضر به زیر ۵ درصد کاهش پیدا کرده و به همین دلیل قیمت آن افزایش پیدا کرده است. در مقابل با افزایش کشفیات روانگردان‌ها مواجهیم. یا ماده اولیه این مواد از کشورهای افغانستان و عراق یا خود روانگردان‌ها وارد کشور می‌شود. البته افزایش‌کشفیات روانگردان وکاهش کشفیات مخدرهای سنتی چندان دور از ذهن نبود و معتقدم در سال‌های بعد فاصله این دو افزایش یافته و در دو سه سال آینده با بحران مصرف روانگردان‌ها به دلیل تنوع زیاد این مواد در ایران مواجه خواهیم بود. کپتاگون ماده روانگردان بسیار مخربی است که داعش از آن استفاده می‌کرد و کشفیات آن در غرب ایران و عراق و ترکیه بسیار زیاد است. افزایش کشفیات به این معنی است که آمار ورودی این ماده به منطقه با روند افزایشی روبه‌رو بوده است.»
صفاتیان ادامه داد: «هیچ آمار رسمی در مورد تعداد معتادان در کشور وجود ندارد‌. در اینجا باید بگویم  در و‌هله اول، قیمت زیاد مهم نیست و دسترسی به آن ماده مهم است. قاچاقچیان مواد مخدر اتاق فکر نخبه‌ای متشکل از شیمیدان‌ها، روان‌شناسان، جامعه‌شناسان، پزشکان، افراد وارد به امور نظامی و.‌.. دارند که اینها وضعیت جامعه را با هوشیاری کامل رصد می‌کنند که در حال حاضر جامعه ایران با توجه به شرایط فعلی کشور، آمار مصرف‌کنندگان، کشورهای همسایه و شرایط آنها به چه نوع ماده‌ای نیاز دارد. در این بین، وقتی موجودی مخدرها کاهش می‌یابد، تمایل به مصرف مواد دیگر افزایش پیدا می‌کند. در چنین شرایطی این گروه تصمیم می‌گیرند چه ماده روانگردانی را وارد بازارکنند. در دو سه سال گذشته، چه سیاستی در این مورد در کشور وجود داشت و چقدر زمان صرف آن شد؟ در شرایطی که طالبان میزان کشت موادمخدر را کاهش داده، مردم ایران آیا سراغ ترک می‌روند؟ پاسخ خیر است. سراغ روانگردان می‌روند، یا چند ماده‌ای می‌شوند یا قرص مصرف می‌کنند. »
این تحلیلگر ارشد حوزه اعتیاد با اشاره به عوارض خطرناک موادمخدر صنعتی گفت: درمورد مخدرهای سنتی، ما با مشکلات قلبی و کلیوی وشخصی مواجه بودیم اما درموردروانگردان‌ها، اگرکارخانه‌ای را دوروز دراختیار مصرف‌کننده روانگردان قرار دهیم، آن را نابود می‌کند.چنین فردی مملو از استرس، توهم واضطراب است و اصلا قابل قیاس با مصرف‌کننده تریاک نیست.»
او با انتقاد از این‌که سیستم‌ها نگاه بلندمدتی به بحث مواد مخدر ندارند و تمام برنامه‌ها کوتاه‌مدت است، ادامه داد: «تمام داستان این است که با معتاد متجاهر چه کنیم و کجا اردوگاه بزنیم. در حالی‌که با افزایش میزان مصرف روانگردان‌ها در جامعه، اتفاقا به آمار معتادان متجاهر نیز افزوده خواهد شد. براساس تحقیقی که ستاد مبارزه با موادمخدر در سال ۸۲ انجام داد، مواد مخدر به اقتصاد کشور ضرر وارد کرد. چنین رقمی باعث قدرتمند شدن گروه‌هایی شده و تروریست‌ها با تکیه بر چنین پولی مدا‌م در شرق و غرب کشور بحران ایجاد می‌کنند. به همین دلیل لازم است رئیس‌جمهور با انتخاب دبیر کل از او بخواهد که در تعامل با دستگاه‌های ذی‌ربط از آنها بخواهد تا بگویند که چطور می‌توان این مبالغ ضرر را جبران کرد. سیستم پویا و زنده اتاق فکر مافیای مواد مخدر، وقتی با کاهش تولید موادمخدر در افغانستان و افزایش قیمت آن مواجه می‌شود، روانگردانی را وارد جامعه می‌کند که قیمت پایین‌تری دارد تا جوان‌ها با گرایش به مصرف این مواد، در زمین آنها بازی‌کنند. در سیستم آنها، تمام افراد در جای درست خود قرار دارند و درست تصمیم‌گیری می‌کنند به همین دلیل، ما همیشه چند قدم از آنها عقب‌تر است.

روایت معتادان سنتی و صنعتی از قیمت مواد
به اتهام سرقت لوازم داخل خودرو در غرب تهران دستگیر شده‌اند. دو معتادی که برای تأمین هزینه‌های موادمخدر و زندگی سرقت می‌کردند. سعید، طراح این سرقت‌‌ها می‌گوید: «ابتدا تریاک می‌کشیدم اما با گران شدن آن تغییر مصرف دادم و سراغ شیشه و هروئین رفتم. الان هر روز سورچه و شیشه می‌کشم؛ روزی یک گرم سورچه و یک و نیم گرم شیشه. هر دو را باید با هم بکشم. ۲۰۰ هزار تومان پول شیشه می‌شود. ۶۵۰ هزار تومان هم برای مصرف سورچه می‌دهم. در مجموع ۸۵۰ هزار تومان هزینه مصرف مواد مخدرم در روز است. دوستم هم مثل من مصرف دارد. با این حساب باید روزانه دو میلیون تومان درآمد داشته باشی تا بتوانی پول موادمخدر، غذا و جا خواب را تأمین کنی. خب تنها راهی که می‌توان به این درآمد رسید، سرقت است. ماهی ۲۵ میلیون تومان هزینه مواد ماست.‌» او درباره دلیل تغییر ذائقه مصرفش گفت: «تریاک خیلی گران شده و به درد ما نمی‌خورد. به همین دلیل سمت سورچه و شیشه رفتیم. موادصنعتی تنها موادی در ایران است که تورم ندارد. چند سالی هست که نرخش ثابت مانده است.»صحبت‌های این معتاد تاکیدی بر تسلط قاچاقچیان بر مصرف معتادان و توانایی آنها در تغییر ذائقه‌شان است. در کنار ثابت ماندن قیمت موادروانگردان، دسترسی راحت به آن است. معتادان می‌گویند‌‌؛ موادمخدر صنعتی خیلی راحت در پارک‌ها پیدا می‌شود.ازاین معتاد درباره سورچه می‌پرسم که می‌گوید: «سورچه هروئین خالص است و مصرفش حال را خوب می‌کند و وابستگی دارد.»
به اتهام کلاهبرداری دستگیر شده اما ظاهرش نشان می‌دهد خمارموادمخدر است.می‌گوید چند سالی است تریاک می‌کشد والان برایش خاصیت درمانی پیدا کرده. درباره هزینه مصرف موادمخدرش می‌پرسم وپاسخ عجیبی می‌دهد: قیمت تریاک خیلی نوسان دارد اما فکر کنم الان بخواهی درست بکشی باید بین یک تا یک میلیون و ۲۰۰هزارتومان بپردازی. در منطقه ما تریاک در حد مصرف خودمان کشت می‌شود و از تولیدات خودمان استفاده می‌کنیم.»
پسر جوان از قماربازان حرفه‌ای است که به خاطر فعالیت در سایت‌های شرط‌بندی دستگیر شده است. می‌گوید‌‌؛ لاکچری زندگی می‌کرد وبه همین دلیل سراغ کوکائین رفته بود:«کوکائین خالص درایران خیلی کم است و این مخدری که تولید می‌شود ناخالصی دارد. هر بار مصرف کوک حداقل سه میلیون تومان خرج داره.»
گل، ماده مخدری است که این روزها در بین جوانان طرفدارانی پیدا کرده. آن‌طورکه مصرف کنندگان می‌گویند‌‌؛ یک پک این مخدر بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود. میزان مصرف بازمان شروع مصرف رابطه مستقیم دارد.افرادی که تازه شروع کردند با نیم پک هم حالشان خوب می‌شوداما افرادی که معتادشده باشندحداقل یک پک برای هر بار مصرف می‌خواهند.»
یک مقام آگاه دراین باره به جام‌جم گفت:«مقدارمصرفی موادمخدر برای هرمصرف کننده متفاوت است.همین هم باعث مبلغ اعلامی متفاوت بین مصرف‌کنندگان شده.یک نفر تازه شروع کرده وکم مصرف می‌کندویک معتادسال‌ها درگیراست وبرای این‌که به نشئگی برسد، نیاز به مصرف بیش ازیک گرم دارد.درسال‌های اخیرقیمت تریاک رشدداشته و همین باعث کوچ معتادان از مصرف سنتی به صنعتی شده است.حال نوع مواد هم فرق دارد. مثلا شیشه ایرانی و افغانی داریم که تفاوت قیمتش بالاست.»