برق کجا رفت؟

در نگاه اول؛ ایران کشوری پرمصرف دربخش برق است اما نکته قابل‌توجه اینجاست که الگوی مصرف و سبک زندگی در کشورهای اروپایی با ایران بسیار متفاوت است.ازسوی دیگر بایدتوجه داشت که قیمت برق و هزینه تمام‌شده آن در ایران با کشورهای اروپایی متفاوت است و شاید همین موضوع، باعث تغییر سبک زندگی آنها شده است. 
اغلب نیروگاه‌های کشور ما گازپایه است. به این صورت که برای فعالیت آن باید از گاز استفاده کنند و زمانی که دمای هوا تغییر می‌کند، راندمان این نیروگاه‌ها نیز کاهش می‌یابد. مجتبی گیلوانژاد، رئیس پژوهشکده توزیع برق پژوهشگاه نیرو اخیرا با اشاره به این موضوع تاکید کرد: کره زمین با گرمای بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شده و در حال شکستن رکورد دما است و همین موضوع باعث‌شده سیستم انتقال و توزیع در فشار قرار بگیرد. 
وی تصریح کرد: با هر درجه افزایش دما، بار شبکه برق حدود ۱۸۰۰ مگاوات افزایش یافته و ظرفیت تولید نیروی برق و تاسیسات شبکه‌ بیش از ۴۰۰ مگاوات کاهش می‌یابد. این یعنی این‌که با هر درجه افزایش دما ناترازی بین تولید و مصرف بیش از ۲۲۰۰ مگاوات به شبکه تحمیل می‌شود؛ یعنی به ازای هر یک درجه افزایش میزان مصرف، اختلاف بین بار و تولید یا افزایش بار و کمبود تولید به ۲۲۰۰ مگاوات می‌رسد که همین امر منجر به ایجاد ناترازی می‌شود.
بررسی‌ها نشان می‌‌دهد عمده پیک شبکه برق به دلیل بارهای سرمایشی در فصل گرم است، بارهایی که بیشتر ناشی از استفاده غیراصولی از کولرهای گازی پرمصرف، کولرهای آبی راندمان پایین و سایر تاسیسات سرمایشی است، بنابراین راهکار مهمی که می‌تواند منجر به کاهش مصرف در بخش خانگی شود، راهکارهایی از جمله قرار دادن دمای کولرهای گازی روی ۲۴ درجه یا کمتر، نصب سایبان روی کولرهای آبی و خاموش کردن چراغ‌های روشنایی در طول روز است.
   
از فرسودگی تجهیزات تا فرهنگ‌سازی
مسعود سرپاک، کارشناس ارشد صنعت برق درباره وضعیت مصرف برق به خبرنگار جام‌جم می‌گوید: پاسخگویی به تقاضای برق مهم‌تر ازمیزان مصرف آن است‌ودراغلب کشورهای توسعه‌یافته شاهداین موضوع هستیم که پایداری انرژی جزواولویت‌های آنهاست. 
این استاد دانشگاه تاکید کرد: در تابستان به دلیل استفاده از وسایل سرمایشی و تغییر سبک زندگی خانواده‌ها نوع مصرف برق تغییر کرده است. سرپاک به میزان مصرف در بخش‌های مختلف اشاره کرد و گفت: حدود ۴۰درصد از برق تولیدشده در کشور توسط بخش‌های خانگی و تجاری مصرف می‌شود و ۴۰ درصد نیز مورد مصرف صنعتی‌ها قرار می‌گیرد. مابقی مصرف نیز به بخش‌های کشاورزی و عام‌المنفعه مربوط می‌شود. نکته قابل‌توجه اینجاست که تغییر سبک زندگی در مصرف بالای برق خود را نشان می‌دهد و این روزها در اغلب خانه‌ها کولر گازی مشاهده می‌شود در حالی که قبلا اصلا چنین دستگاه‌هایی وجود نداشت و در اطلاعیه‌ها به اتو و ماشین لباسشویی اشاره می‌شد. 
وی با تاکید بر این‌که پهنه جغرافیایی ایران نسبت به کشورهای اروپایی متفاوت است، تصریح کرد: دستگاه‌هایی که در ایران در بخش‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد به دلیل تحریم‌ها و این‌که فناوری پایین‌تری دارد، مصرف بالاتری نسبت به دستگاه‌هایی که در کشورهای اروپایی استفاده می‌شود، دارد.این استاد دانشگاه ادامه داد: نحوه استفاده از انرژی الکتریکی نیازمند فرهنگسازی است که در همه بخش‌ها باید اتفاق بیفتد. از اجرای مبحث ۱۹ در بحث صرفه‌جویی گرفته تا مصرف‌کننده نهایی که خانوارها هستند، باید تغییراتی را ایجاد کنند. به گفته وی، دولت باید سیاست‌های تشویقی خود را ادامه دهد و از سوی دیگر اقداماتی برای جلوگیری از تلفات انرژی الکتریکی در بخش‌های مختلف انجام دهد. سرپاک تصریح کرد: اصلا موضوع گرانی برق مطرح نیست اما قیمت تمام‌شده تولید این انرژی با میزانی که عرضه می‌شود، باید سازگاری داشته باشد. این اقدام نیز فقط برای استمرار تولید و توزیع است که باید از این موضوع پشتیبانی کرد. این کارشناس انرژی معتقد است سیستم‌های تولید باید بهینه‌سازی شود و بخش‌های انتقال توزیع نیز باید از فناوری روز برخوردار شود. درواقع فرسودگی تجهیزات صنعت برق باعث آسیب به بخش تولیدی این صنعت می‌شود. نکته قابل توجه اینجاست که در صورت کمبود برق، تولید زیان می‌بیند و باید فرهنگ‌سازی را در همه بخش‌ها انجام دهیم.

بالا بودن متوسط دما
آرش عباسی، کارشناس ارشد انرژی درباره مصرف برق به جام‌جم گفت: مقایسه ایران با کشورهای اروپایی نمی‌تواند قابل استناد باشد بلکه میزان جمعیت مهم است اما در این‌که بهره‌وری تجهیزات صنعت برق ایران با اروپا تفاوت زیادی دارد، شکی نیست. آنها از فناوری روز استفاده می‌کنند اما تجهیزات داخلی ایران تقریبا فرسوده شده ‌است. وی تاکید کرد: مصرف برق برای بخش خانگی رفاه‌آفرین است و برای بخش صنعت وکشاورزی ثروت‌زا، از این رو صرف این‌که تنها میزان مصرف مقایسه شود، درست نیست اما باید توجه داشت که مقصد مصرف باید درست تعریف شود. اکنون برخی بخش‌های داخلی ایران مانند کشاورزی از طرح‌های حمایتی تعرفه‌ای استفاده می‌کنند که اتفاقا در این بخش‌ها شاهد بدمصرفی هستیم. عباسی تاکید کرد: احداث نیروگاه هزینه زیادی دارد، برای هر مگاوات بین ۵۰۰تا۱۰۰۰دلار باید سرمایه‌گذاری شود.ازآنجایی که قیمت تمام‌شده برق باقیمت عرضه آن برابر نیست، جذب سرمایه اتفاق نمی‌افتد و ناترازی را به دنبال دارد. به گفته وی، متوسط دمای هوا در ایران نسبت به کشورهای اروپایی بالاتر است و همین موضوع می‌تواند به افزایش مصرف منجر شود.