رویای یک سقف

یکی از توصیه‌های مهم رهبر انقلاب در سال‌های گذشته توجه به معیشت مردم بوده تا جایی که بارها عنوان کردند اگر کاری در دولت‌ها انجام می‌گیرد، مردم باید نتیجه آن را در سفره، خانه و جیب خودشان حس کنند.آمارهای بانک‌مرکزی درباره کاهش نرخ تورم مسکن اگرچه مطلوب بوده اما مردم آن را در سفره خود احساس نکرده‌اند. آمار بانک‌مرکزی اگرچه حاکی از عقبگرد قیمت مسکن در سه‌ماهه تابستان بوده اما همین آمار حکایت از آن دارد که مردم تهران به‌طور میانگین برای خرید هر متر خانه باید ۷۷ تا ۸۰ میلیون تومان پرداخت کنند!
اخیرا مرکز آمار ایران از تداوم تورم منفی ماهانه قیمت مسکن در تهران و کلانشهر‌ها خبر داد. براساس آماری که توسط این مرکز اعلام شده بود، تورم نقطه‌به‌نقطه قیمت آپارتمان‌های مسکونی در تهران حدود ۹درصد کاهش یافته است.بررسی‌های میدانی حاکی از کاهش شدید تعداد معاملات مسکن در تهران و کلانشهرهاست که به اعتقاد کارشناسان حوزه مسکن، عدم تقاضا و رکود در این بخش ناشی از قیمت بالای مسکن است. به‌عبارت‌دیگر حتی اگر حوزه مسکن تورم صفر را تجربه کند، بازهم مردم بدون حمایت توان خرید مسکن را ندارند و برای بازگرداندن قدرت خرید مسکن به مردم باید یا توان خرید مردم را از راه‌های مختلف بالا برد یا این‌که شاهد تورم منفی در حوزه مسکن باشیم.
 
عقب‌ماندگی در بخش مسکن
در سال‌های گذشته بازار مسکن یکی از پرتنش‌ترین بازارها بوده است. بی توجهی دولت یازدهم و دوازدهم به ساخت مسکن جدید بلافاصله بعد از رأی‌اعتماد عباس آخوندی مشخص شد و به‌طوری‌که اولین مصوبه اقتصادی دولت روحانی در سال۹۲ توقف پروژه مسکن مهر بود، بی‌مهری به مسکن در دولت قبل تا جایی پیش‌رفت که عباس آخوندی، وزیر راه‌وشهرسازی دولت روحانی، افتخار خود را در عدم افتتاح حتی یک واحد مسکن مهر اعلام کرد. دولت روحانی هم ساخت مسکن برای مردم را در قالب طرح مسکن اجتماعی کلید زد؛ درحالی‌که تکلیف قانونی دولت قبل ساخت واحد مسکونی به میزان تقاضا یا به تعداد مستاجران بود و عدم توجه به این تکلیف قانونی موجب افزایش بی‌سابقه قیمت مسکن و به‌دنبال‌آن سخت‌شدن اوضاع مستأجران بود.بررسی آمار مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در چهار سال دولت دوم حسن روحانی متوسط قیمت مسکن حدود هفت‌برابر شده و طی دو سال اخیر نیز متوسط قیمت ۲.۵برابر رشد داشته است. براساس آمار رسمی مرکز آمار ایران از تحولات بازار مسکن، متوسط قیمت مسکن در سال۱۳۹۶(سال اول دولت دوم حسن روحانی) حدود ۴.۷میلیون تومان بود. براساس همین گزارش، متوسط قیمت مسکن در شهریور سال۱۴۰۰به حدود۳۲میلیون تومان افزایش یافته که حاکی از رشد حدود هفت‌برابری قیمت‌ مسکن در چهارساله پایانی دولت روحانی است.
 
شرایط سخت برای مستاجران
کاهش تولید مسکن به افزایش اجاره‌نشینی هم دامن زد. تا جایی که درحال‌حاضر بیشتر درآمد خانواده‌ها برای پرداخت اجاره‌بها خرج می‌شود. دولت سیزدهم با شناخت این معضل وعده ساخت سالانه یک‌میلیون مسکن را داد. اگرچه در ابتدا تلاش‌های مهمی برای تأمین زمین جهت ساخت مسکن توسط دولت رئیسی انجام گرفت، اما در ادامه با افزایش قیمت مصالح و بروز مشکلات جدید بر سر راه دولت، طبق گفته محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس، با گذشت دو سال از عمر دولت رئیسی، پیشرفت طرح‌های نهضت ملی مسکن تنها ۲۵درصد بوده است. توجه به آمارها و ارقام در دولت‌ها نکته مهمی است، اما واقعیت اصلی این آمارها اگر از سوی مردم احساس نشود، نه‌تنها راهگشای دولت نخواهد بود، بلکه باعث دوری از اهداف اولیه می‌شود. در سال‌های گذشته طرح های حمایتی زیادی در حوزه مسکن توسط دولت‌ها کلید خورده و طرح‌های گوناگونی به کمک خانه‌دارشدن مردم آمده است، اما واقعیت این است که این طرح‌ها هیچ‌کدام به‌طور کامل اجرا نمی‌شوند و هیچ دولتی زیر بار تکمیل تکالیف قانونی دولت قبلی نخواهد رفت. به‌عنوان‌نمونه با گذشت بیش از ۱۵سال از عمر مسکن‌های مهر، هنوز هم تعداد زیادی واحد تکمیل‌نشده از این طرح در اقصی‌نقاط کشور به چشم می‌خورد. درواقع طرح‌های مسکن، ارثیه‌های شوم هر دولت برای دولت بعدی است. 

میزان تولید مسکن جدید در دولت‌های مختلف
اکبرهاشمی رفسنجانی          یک‌میلیون و ۱۷۳هزار دستگاه
سیدمحمد خاتمی                ۲میلیون و ۱۲۹هزار دستگاه
محمود احمدی‌نژاد              ۴میلیون و ۹۹۷هزار دستگاه
حسن روحانی                   ۲میلیون و ۳۰۰هزار دستگاه
سیدابراهیم رئیسی(دو سال)   ۶۰۰هزار دستگاه

سیده راضیه طاهریان - گروه اقتصاد