روتاویروس طغیان نکرده؛ نگران نباشید

همه چیز از اظهارنظر یکی از روسای بیمارستان‌های کودکان در تهران آغاز شد، از وقتی که شخص رئیس از افزایش موارد ابتلای کودکان به روتاویروس و بروز اسهال و استفراغ‌های شدید خبر داد و با هشدار اعلام کرد که به‌زودی در تهران یک اپیدمی رخ خواهد داد.

پس از او هم که رئیس یکی دیگر از بیمارستان‌های تخصصی کودکان در پایتخت نسبت به ابتلای کودکان به نوعی ویروس با علائم گوارشی هشدار داد قضیه جدی‌تر شد و مثل بیشتر اوقات، این خبر در فضای مجازی دست به دست شد تا جایی که اکنون بسیاری از خانواده‌هایی که فرزندان کم‌سن و سال دارند دچار تشویش شده‌اند.

اما حقیقت این است که همه این تشویش‌ها بی‌مورد است؛ چراکه روتاویروس نه ویروسی جدید است، نه هنوز در کشورمان شیوع پیدا کرده و نه ویروسی کشنده است اما به هر حال ویروس است و بسیار سرایت‌پذیر و چون کودکان کم‌سن و سال را درگیر می‌کند، خانواده‌ها حتما باید هوشیار باشند.

روتاویروس را بهتر بشناسیم

روتاویروس کاملا مسری است و علائم گوارشی مثل اسهال آبکی و استفراغ شدید ایجاد می‌کند. به گفته افشین منیری، متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری، تب نیز به همراه دارد و به گفته عالیه پوردست، دیگر متخصص بیماری‌های عفونی، دل‌درد نیز درپی دارد. اسهال و استفراغ که بروز کند، اولین پیامد جدی آن از دست رفتن آب بدن است؛ به گفته پوردست در مصاحبه با ما، از دست رفتن آب و الکترولیت‌های بدن موجب بدحالی و بی‌حالی بیمار می‌شود. گروه هدفی که این ویروس آن را نشانه می‌گیرد نیز کودکان کم‌سن و سال بخصوص بچه‌های کمتر از پنج سال یا به قول عالیه پوردست، کودکان نوپا هستند که به هر چیزی دست می‌زنند و دست‌شان را مدام به دهان می‌برند. بنابراین باید خانواده‌ها مراقب بهداشت فردی خود و کودک‌شان باشند، آن هم با یک راه ساده که نظافت مداوم دست‌ها و شستن آنها با آب و شوینده‌هاست چراکه گفته می‌شود پاک‌کننده‌های الکلی تاثیر چندانی در از بین رفتن این ویروس ندارند.

نشانه‌های ابتلا به این ویروس نیز از دو روز پس از قرار گرفتن فرد در معرض آن آغاز می‌شود و استفراغ و اسهال ناشی از آلوده شدن به ویروس، ممکن است از سه تا هشت روز طول بکشد.روتاویروس یک خصلت فصلی بودن هم دارد که اکنون برای جامعه ما خبری خوشایند است زیرا همانگونه که عالیه پوردست، متخصص بیماری‌های عفونی تاکید می‌کند، این ویروس معمولا با شروع فصل بهار در کودکان دیده می‌شود و هوا هرچه رو به گرم‌تر شدن می‌رود، از شدت شیوع بیماری کاسته می‌شود.

آیا بیماری طغیان کرده است؟
با این حال فضای مجازی پر شده از خبرهای هشداردهنده مبنی بر طغیان روتاویروس میان کودکان ایرانی و یا طغیان آن در آینده‌ای بسیار نزدیک. البته عالیه پوردست در گفت‌وگو با جام‌جم براساس تجربیات و مشاهدات میدانی خود این موضوع را تکذیب می‌کند. در جایگاهی بالاتر که رصدهای کشوری دارد، شهنام عرشی، سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت هم در گفت‌و‌گو با ایرنا تاکید دارد که «روتاویروس در میان کودکان ایرانی شیوع نیافته و نباید برخی از بیمارستان‌ها اذهان عمومی را مشوش کنند». به گفته او این بیماری هر سال با آغاز سال بروز می‌کند و موضوعی که اکنون مطرح می‌شود، چیز جدیدی نیست و فقط باید با رعایت اصول بهداشتی از ابتلا به آن جلوگیری کرد.بنابراین روتاویروس خوشبختانه در کشورمان شیوع نیافته و طغیان نکرده و اگر طغیانی هم بوده، فقط در فضای مجازی اتفاق افتاده است.

آیا واکسن کارساز است؟
روتاویروس، یک بیماری تهدیدکننده حیات نیست، مگر این که به گفته دکتر پوردست، متخصص بیماری‌های عفونی آن‌قدر به اسهال و استفراغ و تب کودک بی‌توجهی شود که او به خاطر از دست دادن آب و الکترولیت‌هایش از دست برود اما از آنجایی که هر نوع بیماری در کودکان بلافاصله جمعیت حداکثری از والدین را هوشیار و نگران می‌کند، مرگ و میر ناشی از این بیماری بسیار کم است و مطابق گفته‌های دکتر رکسانا منصورقناعی، فوق‌تخصص عفونی کودکان در کشورهایی که واکسن روتاویروس را تزریق نمی‌کنند، حدود ۲ تا ۳ درصد.گرچه پزشکان برای معالجه این بیماری و رفع برخی از علائم آن برخی از داروها را تجویز می‌کنند اما بهترین راه درمان آن جلوگیری از کم آب شدن بدن است که می‌تواند در خانه با نوشاندن مایعات رخ دهد یا از طریق تزریق‌های وریدی در مراکز درمانی. اما در بسیاری از کشورهای جهان، واکسن روتاریکس از کودکان در مقابل این ویروس محافظت می‌کند، واکسنی که در دو دوز و در سنین دو و چهارماهگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کشور ما اما جزو کشورهای مصرف‌کننده این واکسن نیست، یعنی این واکسن جزو واکسیناسیون معمول و همگانی قرار ندارد و خانواده‌هایی که مایل باشند، می‌توانند تا قبل از چهارماهگی، نوزاد خود را واکسینه کنند. در این میان حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت یک خبر خوش برای خانواده‌ها داشت با این مضمون که «واکسن تولید داخل روتاویروس و پنوموکوک برای کودکان زیر پنج سال تا پایان سال تولید می‌شود و با تعریف آن در برنامه واکسیناسیون سراسری اعلام خواهیم کرد که کودکان در چه سنی برای دریافت واکسن به مراکز بهداشتی آورده شوند».

البته تا این اتفاق رخ دهد، عجالتا بهداشت فردی در میان اعضای خانواده باید بشدت رعایت شود؛ چون نحوه انتقال روتاویروس مدفوعی - دهانی است و شست‌و‌شوی دست‌ها برای مقابله با آن، نقش کلیدی دارد.

نشانه‌های از دست رفتن آب بدن

کاهش حجم ادرار

بی‌اشتهایی
خشکی دهان و گلو
سرگیجه هنگام ایستادن
گریه با اشک کم یا بدون اشک
خواب‌آلودگی غیرعادی